واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران ، taghi_taktaz@yahoo.com
| چکیده (HTML) (428 مشاهده)
متن کامل: (19 مشاهده)
مقدمه
کوکسیلا بورنتی عامل یک بیماری مشترک بین انسان و دام است. بیماری حاصل از آلودگی با آن در انسان، تب کیو و در حیوانات کوکسیلوزیس نامیده می‌شود (1).
کوکسیلا بورنتی بیشتر در نشخوارکنندگان وجود دارد، اما میتواند از حیوانات وحشی و حیوانات خانگی نیز جداسازی شود.کنه‌ها ناقل بیماری هستند و کوکسیلا بورنتی میتواند از طریق مدفوع، ادرار و شیر در حیوانات آلوده دفع شود (2). عفونت در انسان‌ها غالبا در کسانی که در تماس با گاو، گوسفند و بز هستند، رخ می‌دهد و اغلب انسان‌ها در مقابل بیماری بسیار حساس هستند و با ورود تعداد اندکی باکتری به بدنشان از راه تنفسی و استنشاق ذرات آلوده بیمار می‌شوند (3).
انتقال ارگانیسم از سه راه تنفسی (ائروسل‌های تنفسی)، گوارشی (خوردن لبنیات آلوده) و پوستی (گزش کنه) است. حیوانات وحشی و چهارپایان (بز، گوسفند، گاو و...) مخزن اولیه و طبیعی باکتری هستند. و حیوانات خانگی (سگ و گربه و ...) مخزن ثانویه می‌باشند (4). این بیماری توسط بندپایانی مانند کنه و ساس، شپش، کک، مگس و پشه انتقال می‌یابد (4و5). انتقال از حیوان به انسان معمولا با انتقال ذرات تنفسی از مایع آمینوتیک یا جفت، همچنین پشم یا مو یا مواد منتقل شده با فضولات وابسته به آن نیز رخ می‌دهد (6). پس با توجه به اهمیت اقتصادی و بهداشتی این بیماری و افزایش وقوع این بیماری بر اساس گزارش‌های به دست آمده از نقاط مختلف کشور و دنیا بر آن شدیم تا میزان شیوع آن را در گاوداری صنعتی شهرکرد به روش PCR و ELISA بررسی کنیم.
مواد و روشها
جمع آوری نمونه ها
در این مطالعه که در گاوداری صنعتی زاگرس شهرکرد انجام شد، در فاصله مهرماه 95 تا تیرماه 96، تعداد 96 نمونه خون از گاوهایی با سابقه سقط که دو ماه از سقط آنها گذشته بود، وهمچنین تعداد 72 نمونه شیر شامل:
20 نمونه از شیرتانک مخزن که به فاصله هر دو هفته یکبار اخذ شده بود، و 52 نمونه شیر انفرادی به طور تصادفی از همان جمعیت گاوهای سقط کرده (96 راس) که سرم خون آنها اخذ شده بود،گرفته شد.
نمونه‌های خون پس از ضد عفونی محل ورید وداج، به کمک سرنگ‌های ۱٠ سی‌سی استریل انجام شد ونمونه‌ها درون لوله‌های یکبار مصرف نگه‌داری شدند. پس از لخته شدن نمونه‌های خون، در کنار یخ به آزمایشگاه بیمارستان دامپزشکی دانشگاه ارسال شدند و سپس با سرعت ۲۵٠٠ دور در دقیقه و به مدت هشت دقیقه سانتریفیوژ شدند. سرم خون‌ها پس از جدا شدن در میکروتیوب‌ها در دمای ۲٠- درجه سانتی گراد تا زمان تکمیل جامعه‌ی آماری فریز شدند تا بعدا به روش الایزا مورد بررسی قرار گیرند.52 نمونه شیر انفرادی نیز در شرایط استریل در کنار یخ به آزمایشگاه منتقل شد همچنین 20 نمونه شیر تانک مخزن گاوداری هر دو هفته یکبار تحت شرایط استریل داخل سرنگ 20 سی‌سی، در کنار یخ به آزمایشگاه منتقل شدند. نمونه‌های شیر نیز به مدت 20 دقیقه در 4000 دور سانتریفیوژ شدند سپس خامه روی نمونه‌ها دور ریخته شد و از رسوب انتهای لوله برای تست مولکولی جدا سازی به عمل آمد.
انجام روش PCR و تخلیص DNA (DNA Extraction)
قبل از انجام کار، نمونه‌های شیر در دور 4000 و به مدت 20 دقیقه سانتریفیوژ شدند سپس مایع رویی یا همان سرم شیر دور ریخته شد و از رسوبات ته لوله برای تخلیص DNA استفاده شد.
به منظور استخراج DNA از رسوبات جدا شده از نمونه‌های مورد مطالعه از روش فنل-کلروفرم استفاده شد. برای این منظور 250 میکرولیتر بافر لیز کننده (Nacl EDTA , SDS , Proteinase K , Tris-Hcl) به مقدار 250 میکرولیتر از هر نمونه اضافه و به مدت دو-سه ساعت در دمای 57 درجه سانتی گراد قرار داده شد. به 500 میکرولیتر نمونه لیز شده مرحله قبل مقدار 250 میکرولیتر فنل، 240 میکرولیتر کلروفرم و 10 میکرولیتر ایزوآمیل الکل اضافه و به مدت 30 ثانیه ورتکس گردید. سپس نمونه‌ها به مدت 10 دقیقه در 13000 دور سانتریفوژ و فاز آبی (رویی) با دقت جدا و به یک تیوب جدید انتقال داده شد. هم حجم فاز آبی جدا شده (حدوداً 400 میکرولیتر) اتانول مطلق سرد اضافه و بعد از 10 ثانیه ورتکس به مدت 10 دقیقه در 7000 دور سانتریفوژ گردید (در این مرحله DNA به شکل یک نقطه سفید رنگ در انتهای تیوب رسوب می‌کند). رسوب حاصله با اضافه کردن 1000 میکرولیتر اتانول 75 درصد سرد شست و شو داده شد، بعد از وارونه گذاشتن تیوب‌ها و خشک شدن رسوب، DNA در 100 میکرولیتر آب مقطر DNase free حل گردید. جهت انجام PCR از پرایمرهای معرفی شده با توالی‌های جدول یک استفاده شد (7).
جدول 1. توالی‌های پرایمرهای استفاده شده
جهت انجام آزمایش PCR Nested، واکنش PCR در دو مرحله انجام گرفت:
مرحله اول با استفاده از زوج پرایمرهای Trans1 و Trans2 در حجم 25 میکرولیتر واجد 5/2 میکرولیتر PCR buffer 10X، سه میلی مول Mgcl2، 200 میکرومول dNTP mix، 5/. میکرومول از زوج پرایمرهای فوق اولیه آنزیم Tag DNA Polymerase و دو میکرولیتر از DNA مربوط به هر نمونه تنظیم شد.
برنامه حرارتی مورد استفاده عبارت بود از:
مرحله اول:یک سیکل ۹۵ درجه پنج دقیقه، پنج سیکل ۹٤ درجه ٣٠ ثانیه، یک سیکل ٦۱ تا ٦٦ درجه یک دقیقه، یک سیکل ۷۲ درجه یک دقیقه، ٣۵ سیکل ۹٤ درجه ٣٠ ثانیه، یک سیکل ٦۱ درجه ٣٠ ثانیه، یک سیکل ۷٢ درجه یک دقیقه، و در آخر یک سیکل ۷٢ درجه ۱٠ دقیقه. وجود قطعه 678 جفت باز در این واکنش نشانگر مثبت بودن نمونه در مرحله اول آزمایش بود. دومین واکنش PCR در حجم 25 میکرولیتر واجد 5/2 میکرولیتر PCR buffer 10X، 5/1 میلی مول Mgcl2، 150 میکرومول dNTP mix، 5/0 میکرومول از زوج پرایمرهای 261F و 463R، یک واحد آنزیم Tag پلی مراز و یک میکرولیتر از محلول PCR مثبت مرحله قبل انجام شد.
مرحله دوم:یک سیکل ۹۵ درجه سه دقیقه، ٣۵ سیکل ۹٤ درجه ٣٠ ثانیه، یک سیکل ۵٠ درجه ٤۵ ثانیه، یک سیکل ۷٢ درجه یک دقیقه و در آخر یک سیکل ۷٢ درجه ۱٠ دقیقه استفاده شد. در این مرحله وجود قطعه 203 جفت بازی نشانگر مثبت بودن نمونه در آزمایش Nested-PCR بود.
الکتروفورز
جهت ارزیابی کیفی و کمی DNA تخلیص شده از هر نمونه ، از ژل آگاروز یک درصد استفاده شد. بعد از اتمام زمان الکتروفورز (حدودا نیم ساعت) توسط دستگاه تصویر بردار از ژل، عکس مربوطه بر روی کاغذ حساس به حرارت ثبت گردید.
انجام تست الایزا
انجام تست الایزا طبق دستورالعمل شرکت سازنده انجام پذیرفت. کیت الایزای استفاده شده در این تحقیق ساخت شرکت ID.vet فرانسه بود. این کیت بر اساس الایزای غیر مستقیم طراحی شده و در آن به عنوان آنتی ژن، از فاز I و II کوکسیلا بورنتی جدا شده از جفت یک گاو سقط کرده در فرانسه استفاده شده است. این کیت قادر به شناسایی آنتی بادی‌های ترشح شده ضد کوکسیلا بورنتی در سرم و پلاسمای انسان و گونه‌های مختلف حیوانات می‌باشد. مراحل مختلف آزمایش الایزا طبق توصیه شرکت سازنده انجام گرفت و میزان جذب نوری (OD) کنترل‌های مثبت و منفی و نمونه‌های سرمی مورد آزمایش در طول موج ٤۵٠ نانومتر توسط دستگاه قرائت کننده الایزا، قرائت و ثبت گردید. طبق دستور العمل شرکت سازنده کیت اگر مقدار (value) متوسط جذب نوری کنترل مثبت بیشتر از 35/0 و نسبت مقدار متوسط جذب نوری کنترل مثبت و کنترل منفی بیشتر از سه باشد، صحت انجام الایزا تایید می‌شود که در این صورت برای هر نمونه در صد S/P بر اساس تقسیم (جذب نوری کنترل منفی- جذب نوری نمونه) بر (جذب نوری کنترل منفی- جذب نوری کنترل مثبت) ضرب در ۱٠٠ محاسبه و تفسیر و نمونه‌های که در صد S/P آنها بیش از ۵٠ بود مثبت تلقی شدند.
نتـایج
نمونه سرم خون از نظر آنتی بادی علیه کوکسیلا بورنتی توسط تست الایزا و نمونه‌های شیر جهت ردیابی جرم کوکسیلا بورنتی توسط تست PCR مورد بررسی قرار گرفتند. از 96 نمونه سرم،40 نمونه مثبت (6/41درصد)، به روش الیزا و از 20 نمونه شیر تانک مخزن،یک نمونه مثبت (5 درصد)، به روش PCR و از 52 نمونه شیر انفرادی 12 نمونه مثبت (07/23)، به روش PCR آلودگی به کوکسیلا بورنتی گزارش شد (جدول 2).
همچنین در تحقیق انجام شده برای مقایسه نتایج دو آزمایش الایزا و PCR، ازتعداد 96 گاوی که سابقه سقط داشتند، 52 راس انتخاب گردید که علاوه بر نمونه سرم خون ، نمونه شیر انها نیز اخذ گردید،که به ترتیب در تست‌های الایزا و PCR قرار داده شدند. نتایج نشان داد که از 52 نمونه سرم خون،16 نمونه مثبت(7/30درصد)، و از 52 نمونه شیر انفرادی انها، 12 نمونه مثبت(07/23درصد) بودند (جدول 3).
جدول2. میزان شیوع سرمی و مولکولی آلودگی با کوکسیلا بورنتی به روش الایزا و PCR در گاوهای سقط کرده گاوداری صنعتی استان چهارمحال و بختیاری.
جدول 3. مقایسه تست الایزا و PCR در 52 نمونه انفرادی خون و شیر
*با عدم وجود هیچ اشتراکی بین تست الایزا و PCR، ارجعیت همیشه با تست PCR می‌باشد.
بحث
تب کیو به عنوان یک زئونوز نوپدید و باز پدید در بسیاری از کشورها از جمله ایران مطرح است. اگرچه این بیماری جنبه شغلی داشته و در افرادی که در تماس با حیوانات و محصولات آنها هستند فراوانی بیشتری دارد، اما با توجه به مقاومت بالای عامل بیماریزا در محیط و انتقال آن از طریق هوا امکان آلودگی سایر افراد جمعیت نیز وجود دارد و امروزه به عنوان یکی از مخاطرات مهم سلامتی انسان به صورت طبیعی و غیر طبیعی (بیوتروریسم) مطرح می‌باشد (8).
در مطالعه حاضر که در استان چهارمحال بختیاری در گاوداری صنعتی زاگرس شهرکرد انجام شده است، شیوع سرمی کوکسیلوزیس در گاوهای سقط کرده و همچنین ردیابی جرم کوکسیلا بورنتی در شیر گاوهای سقط کرده و شیر تانک مخزن گاوداری بررسی شده است، که از 96 نمونه سرم 6/41درصد به روش الایزا واز 20 نمونه شیر تانک مخزن پنج درصد به روش PCR واز 52 نمونه شیر انفرادی 07/23درصد به روش PCR آلودگی به کوکسیلا بورنتی گزارش شد.
نتایج مطالعه مشابهی در سوئیس به وسیله فرتز و همکاران در سال 2007 نشان داد از 359 نمونه شیر تانک مخزن گاو مورد مطالعه به روش PCR، 17 نمونه (7/4درصد) آلوده به پاتوژن کوکسیلا بورنتی بوده است، این محققین عامل این درصد از آلودگی را در طول زمان در گله‌های گاو از مزارع اعلام کردند (9).
طی بررسی که عریفو رحمان و همکاران (٢٠۱٦) در بنگلادش بر روی ۱۱۱ نمونه شیر تانک مخزن و۹٤ نمونه سرم و ٢٣ پرده‌ی جنینی سقط شده گاو، گوسفند و بز انجام دادند. نمونه‌های شیر تانک مخزن و نمونه‌های سرم به روش الایزا مورد بررسی قرار گرفتند که میزان شیوع سرمی تب کیو در گوسفند52/9درصد در بز 33/3درصد و در گاو 57/3 درصد بیان شد و از ٢٣ نمونه پرده‌های جنینی سقط شده فقط یک نمونه گوسفندی به روش PCR مثبت گزارش شد، همچنین دلیل آلودگی را در فصل خشک،که گاو چراندن آزادانه و در مرتع برای تقریبا شش ماه (دسامبر تا ماه مه) باقی می‌ماند. به عنوان یک عامل بسیار مهم آلودگی گله در این دوره رخ می‌دهد. مخلوط کردن گاوها از صاحبان مختلف ممکن است باعث انتقال عفونت در گله‌های گاو شیر شود (10).
نتایج این بررسی‌ها با نتایج بدست آمده از مطالعه ما روی شیر تانک مخزن تقریبا مشابه و هم راستا است. در مطالعه‌ای رحیمی و همکاران در سال 1389، هشت نمونه از 247 نمونه شیر گاو در اصفهان مثبت بود (2/3 درصد) شیوع کوکسیلا بورنتی در فصول مختلف سال متفاوت بود. بالاترین میزان وقوع در فصل زمستان مشاهده شد. در حالی که تمام 65 نمونه تابستان منفی بود. دلیل شیوع بیشتر کوکسیلا بورنتی در نمونه‌های اخذ شده از فصل زمستان، دفع این میکروارگانیسم بیماریزا از ترشحات رحمی، مدفوع، ادرار و شیر در زمان زایمان به محیط باشد. چون که معمولا تعداد زایمان در زمستان بیشتر از سایر فصول است (11).
کارگر و همکاران در سال 2012، 100 نمونه تهیه شده از شیر گاو را در شهرستان جهرم به روش Nested-PCR بررسی کردند که میزان شیوع آلودگی را 11 درصد گزارش نمودند (12).
در مطالعه‌ای که اصغر کریمیان،محمدرضا محزونیه و همکاران در سال 1393، در مجموع 50 نمونه شیر از مخزن شیر 50 گاوداری سنتی به طور تصادفی جمع آوری و از نظر حضور کوکسیلا بورنتی،به روش Nested PCR مورد آزمایش قرار گرفت، که در مجموع 16 نمونه از 50 نمونه (32درصد)، از نظر وجود کوکسیلا بورنتی، مثبت بود.
شیوع کوکسیلا بورنتی در نمونه‌های فصل زمستان 36درصد و در نمونه‌های فصل بهار 28 درصد بود (13).
همچنین در مطالعات خارج کشور در سال 2006،Akikko و همکاران در بررسی 244 نمونه شیر جمع آوری شده از سوپرمارکت‌های توکیو با روشNested-PCR وجود کوکسیلا بورنتی را در 131 نمونه 7/53 درصد نشان دادند (14).
در سال 2011 Ryan و همکاران در جمهوری ایرلند، نمونه شیر مخزن 290 گله گاو شیری را که به صورت تصادفی جمع آوری شده بودند از نظر وجود آنتی بادی ضد باکتری کوکسیلا بورنتی بررسی نمودند که در مجموع 9/37 درصد آنها مثبت بود (15).
در مطالعه مشابهی که توسط Kim و همکاران طی یک دوره سه ساله از ژانویه 2001 تا دسامبر 2003 در ایالات متحده آمریکا روی 316 نمونه شیر تانک مخزن از گله‌های گاو شیری انجام شد، شیوع کوکسیلا بورنتی را بسیار بالاتر و بیش از 94درصد گزارش نمودند. این مطالعه نشان می‌دهد که عفونت در گله‌های شیری در سراسر ایالات متحده، مزمن و رایج است، و مصرف شیر خام با نرخ شیوع سرمی بالا مرتبط است. (16). همچنین Muskens و همکاران در سال 2011 در کشور هلند با بررسی نمونه شیر مخزن341 گله گاو شیری به روش ELISA و Real-time PCR گزارش نمودند که نمونه شیر 268 گله 6/78 درصد حاوی آنتی بادی ضد کوکسیلا بورنتی و نمونه شیر 193 گله 6/56 درصد حاوی این باکتری می‌باشد (17).
مهم‌ترین دلایل اختلاف بین شیوع کوکسیلا بورنتی در نمونه‌های شیر گاو در مناطق مختلف دنیا را می‌توان به گوناگونی موقعیت جغرافیایی، وضعیت مدیریت، چگونگی و نوع روش بررسی، نوع، تعداد و حجم نمونه‌های اخذ شده، فصل و نمونه‌گیری در گله‌های آلوده و غیر آلوده نسبت داد (18و19).
اختلاف مشاهده شده در مطالعات ایران نیز ممکن است به علت متفاوت بودن شرایط آب و هوایی مناطق باشد انتقال کوکسیلا بورنتی عمدتا از طریق آئروسل‌های آلوده انجام می‌گیرد، آئروسل در مناطق خشک و نیمه خشک ایران به علت از دست دادن آب و سبک شدن وزن، برای مدت طولانی در هوا معلق مانده و مسافت طولانی تری را طی کرده و موجب آلودگی می‌شود. ضمناً حجم نمونه و وضعیت مدیریت نیز میتواند در این اختلاف تاًثیر داشته باشد.
در استان چهارمحال و بختیاری به سبب وجود ارتفاعات قابل توجه و ذخایر آبی، رطوبت هوا در فصول پر بارش در شرایط نسبتاً مناسبی قرار دارد. وجود رطوبت بالا، باعث جذب آب به وسیله آئروسل‌ها و رسوب آنها می‌شود پس یکی از عوامل کاهش آلودگی است، با این حال با بالا بودن رطوبت در منطقه مورد بررسی نتیجه می‌گیریم که رطوبت اثر چندانی در کاهش درصد آلودگی نداشته است.
از آنجا که کوکسیلا بورنتی بسیار مقاوم است و میتواند چند هفته در طبیعت زنده بماند و توسط باد منتشر شود حتی الگوهای وزش باد ممکن است باعث تفاوت در انتشار ارگانیسم‌ها در جهت باد شود.سرعت وزش باد نیز در شهرستان شهرکرد بر اساس آمار و اطلاعات اداره کل هواشناسی، به طور متوسط 86 کیلومتر بر ساعت است که میتواند از عوامل تاثیر گذار در میزان آلودگی باشد.
در این بررسی بالاترین میزان شیوع آلودگی در بین نمونه‌های جمع آوری شده در فصل زمستان بود. در مطالعه رحیمی و همکاران در سال 1389، روی 247 نمونه شیر گاو در اصفهان نشان داد که شیوع کوکسیلا بورنتی در فصول مختلف سال متفاوت بود، که بالاترین میزان وقوع در فصل زمستان مشاهده شد (20). همچنین مطالعه لتیکاین و همکاران در سال 1998 در آلمان بالاترین میزان شیوع آلودگی گوسفندان به کوکسیلا بورنتی را در طول فصول زمستان و بهار نشان می‌دهد (21). احتمال می‌رود دلیل شیوع بیشتر کوکسیلا بورنتی در نمونه‌های اخذ شده از فصل زمستان، دفع این میکروارگانیسم بیماریزا از ترشحات رحمی، مدفوع،ادرار و شیر در زمان زایمان به محیط باشد. چون که معمولا تعداد زایمان در زمستان بیشتر از سایر فصول است.
مطالعه حاضر نشان می‌دهد که شیوع عامل تب کیو در جمعیت گاو در استان چهارمحال و بختیاری نسبتاً قابل توجه می‌باشد. بنابر این به عنوان یکی از عوامل احتمالی مسبب سقط در گاو، توسط دامپزشکان و سیاست گذاران بهداشتی مورد توجه قرار گیرد. واکسیناسیون، عامل بسیار مهمی در پیشگیری و کنترل بیماری محسوب می‌گردد. کارایی واکسیناسیون دام‌ها در کنترل تب کیو در مطالعات محققین به اثبات رسیده است به طوری که کاربرد واکسن تب کیو باعث کاهش سقط و کاهش و یا قطع دفع باکتری از راه ترشحات شده است (22و23).
مطالعه در امریکا نشان می‌دهد که تست سرولوژیک کوکسیلا بورنتی در افرادی که از شیر خام استفاده نموده‌اند 7/10 درصد می‌باشد. اما این میزان در افراداستفاده کننده از لبنیات پاستوریزه 7/0 درصد گزارش گردید. همچنین نتایج مشابهی درانگلستان، بلغارستان، اسلوواکی، و اسپانیا گزارش شده است (24و25).
اگرچه این بیماری جنبه شغلی داشته و در افرادی که در تماس با حیوانات و محصولات آنها هستند فراوانی بیشتری دارد، اما با توجه به مقاومت بالای عامل بیماریزا در محیط و انتقال آن از طریق هوا امکان آلودگی سایر افراد جمعیت نیز وجود دارد و امروزه به عنوان یکی از مخاطرات مهم سلامتی انسان به صورت طبیعی و غیرطبیعی(بیوتروریسم) مطرح می‌باشد. Senay و همکاران در سال2005، در ترکیه 92 سرم انسانی جمع آوری شده از کشاورزان، 5/19درصد از نظر وجود آنتی‌بادی ضد کوکسیلا بورنتی مثبت بودند (26).
این مطالعه و سایر مطالعات پراکنده انجام شده در ایران نشان می‌دهد که عامل تب کیو، احتمالاً یک عفونت اندمیک در ایران است و نقش آن در تهدید سلامتی حیوانات و انسان، به خاطر فراوانی موارد تحت بالینی و عدم تمایز موارد بالینی از بیماری‌هایی نظیر تب مالت و آنفولانزا، بسیار دست کم گرفته شده است.
نتیجه‌گیری کلـی و پیشنهادها
در مطالعه حاضر که در استان چهارمحال بختیاری در گاوداری صنعتی زاگرس شهرکرد انجام شده است، شیوع سرمی کوکسیلوزیس در گاوهای سقط کرده و همچنین ردیابی جرم کوکسیلا بورنتی در شیر گاوهای سقط کرده و شیر مخزن گاوداری بررسی شده است، که از 96 نمونه سرم 6/41 درصد به روش الایزا واز 20 نمونه شیر تانک مخزن پنج درصد به روش PCR واز 52 نمونه شیر انفرادی 07/ درصد به روش PCR آلودگی به کوکسیلا بورنتی گزارش شد.
نتایج این مطالعه و مطالعات سال‌های اخیر نشان داد که تب کیو در استان چهارمحال و بختیاری دارای شیوع بالا و احتمالاً اندمیک است و گاوهای به ظاهر سالم می‌توانند در انتقال کوکسیلا بورنتی نقش داشته باشند. با این وجود، انجام پژوهش‌ها و مطالعات تکمیلی با تعداد نمونه بیشتر برای بررسی دقیق آلودگی و عوامل تأثیر گذار بر آن و همچنین برای تعیین شیوه‌های مدیریت در جهت کاهش آلودگی ضرورت دارد.
تقـدیر و تشـکر
از تمامی کسانی که در جمع‌آوری نمونه همکاری کردند سپاسگزاریم.
تعارض منافع
هیچگونه تضاد منافعی بین نویسندگان وجود ندارد و این مقاله با اطلاع و هماهنگی آنها ارسال شده است.
کوکسیلا بورنتی عامل یک بیماری مشترک بین انسان و دام است. بیماری حاصل از آلودگی با آن در انسان، تب کیو و در حیوانات کوکسیلوزیس نامیده می‌شود (1).
کوکسیلا بورنتی بیشتر در نشخوارکنندگان وجود دارد، اما میتواند از حیوانات وحشی و حیوانات خانگی نیز جداسازی شود.کنه‌ها ناقل بیماری هستند و کوکسیلا بورنتی میتواند از طریق مدفوع، ادرار و شیر در حیوانات آلوده دفع شود (2). عفونت در انسان‌ها غالبا در کسانی که در تماس با گاو، گوسفند و بز هستند، رخ می‌دهد و اغلب انسان‌ها در مقابل بیماری بسیار حساس هستند و با ورود تعداد اندکی باکتری به بدنشان از راه تنفسی و استنشاق ذرات آلوده بیمار می‌شوند (3).
انتقال ارگانیسم از سه راه تنفسی (ائروسل‌های تنفسی)، گوارشی (خوردن لبنیات آلوده) و پوستی (گزش کنه) است. حیوانات وحشی و چهارپایان (بز، گوسفند، گاو و...) مخزن اولیه و طبیعی باکتری هستند. و حیوانات خانگی (سگ و گربه و ...) مخزن ثانویه می‌باشند (4). این بیماری توسط بندپایانی مانند کنه و ساس، شپش، کک، مگس و پشه انتقال می‌یابد (4و5). انتقال از حیوان به انسان معمولا با انتقال ذرات تنفسی از مایع آمینوتیک یا جفت، همچنین پشم یا مو یا مواد منتقل شده با فضولات وابسته به آن نیز رخ می‌دهد (6). پس با توجه به اهمیت اقتصادی و بهداشتی این بیماری و افزایش وقوع این بیماری بر اساس گزارش‌های به دست آمده از نقاط مختلف کشور و دنیا بر آن شدیم تا میزان شیوع آن را در گاوداری صنعتی شهرکرد به روش PCR و ELISA بررسی کنیم.
مواد و روشها
جمع آوری نمونه ها
در این مطالعه که در گاوداری صنعتی زاگرس شهرکرد انجام شد، در فاصله مهرماه 95 تا تیرماه 96، تعداد 96 نمونه خون از گاوهایی با سابقه سقط که دو ماه از سقط آنها گذشته بود، وهمچنین تعداد 72 نمونه شیر شامل:
20 نمونه از شیرتانک مخزن که به فاصله هر دو هفته یکبار اخذ شده بود، و 52 نمونه شیر انفرادی به طور تصادفی از همان جمعیت گاوهای سقط کرده (96 راس) که سرم خون آنها اخذ شده بود،گرفته شد.
نمونه‌های خون پس از ضد عفونی محل ورید وداج، به کمک سرنگ‌های ۱٠ سی‌سی استریل انجام شد ونمونه‌ها درون لوله‌های یکبار مصرف نگه‌داری شدند. پس از لخته شدن نمونه‌های خون، در کنار یخ به آزمایشگاه بیمارستان دامپزشکی دانشگاه ارسال شدند و سپس با سرعت ۲۵٠٠ دور در دقیقه و به مدت هشت دقیقه سانتریفیوژ شدند. سرم خون‌ها پس از جدا شدن در میکروتیوب‌ها در دمای ۲٠- درجه سانتی گراد تا زمان تکمیل جامعه‌ی آماری فریز شدند تا بعدا به روش الایزا مورد بررسی قرار گیرند.52 نمونه شیر انفرادی نیز در شرایط استریل در کنار یخ به آزمایشگاه منتقل شد همچنین 20 نمونه شیر تانک مخزن گاوداری هر دو هفته یکبار تحت شرایط استریل داخل سرنگ 20 سی‌سی، در کنار یخ به آزمایشگاه منتقل شدند. نمونه‌های شیر نیز به مدت 20 دقیقه در 4000 دور سانتریفیوژ شدند سپس خامه روی نمونه‌ها دور ریخته شد و از رسوب انتهای لوله برای تست مولکولی جدا سازی به عمل آمد.
انجام روش PCR و تخلیص DNA (DNA Extraction)
قبل از انجام کار، نمونه‌های شیر در دور 4000 و به مدت 20 دقیقه سانتریفیوژ شدند سپس مایع رویی یا همان سرم شیر دور ریخته شد و از رسوبات ته لوله برای تخلیص DNA استفاده شد.
به منظور استخراج DNA از رسوبات جدا شده از نمونه‌های مورد مطالعه از روش فنل-کلروفرم استفاده شد. برای این منظور 250 میکرولیتر بافر لیز کننده (Nacl EDTA , SDS , Proteinase K , Tris-Hcl) به مقدار 250 میکرولیتر از هر نمونه اضافه و به مدت دو-سه ساعت در دمای 57 درجه سانتی گراد قرار داده شد. به 500 میکرولیتر نمونه لیز شده مرحله قبل مقدار 250 میکرولیتر فنل، 240 میکرولیتر کلروفرم و 10 میکرولیتر ایزوآمیل الکل اضافه و به مدت 30 ثانیه ورتکس گردید. سپس نمونه‌ها به مدت 10 دقیقه در 13000 دور سانتریفوژ و فاز آبی (رویی) با دقت جدا و به یک تیوب جدید انتقال داده شد. هم حجم فاز آبی جدا شده (حدوداً 400 میکرولیتر) اتانول مطلق سرد اضافه و بعد از 10 ثانیه ورتکس به مدت 10 دقیقه در 7000 دور سانتریفوژ گردید (در این مرحله DNA به شکل یک نقطه سفید رنگ در انتهای تیوب رسوب می‌کند). رسوب حاصله با اضافه کردن 1000 میکرولیتر اتانول 75 درصد سرد شست و شو داده شد، بعد از وارونه گذاشتن تیوب‌ها و خشک شدن رسوب، DNA در 100 میکرولیتر آب مقطر DNase free حل گردید. جهت انجام PCR از پرایمرهای معرفی شده با توالی‌های جدول یک استفاده شد (7).
جدول 1. توالی‌های پرایمرهای استفاده شده
| Protocol | Sequence | Gene | Size (bp) |
| Trans PCR | IS1111 | 687 | |
| Trans 1 | TATGTATCCACCGTAGCCAGT | ||
| Trans 2 | CCCAACAACACCCTCCTTATTC | ||
| Nested PCR | IS1111 | 203 | |
| 261F | GAGCGAACCATTGGTATCG | ||
| 463R | CTTTAACAGCGCTTGAACGT |
جهت انجام آزمایش PCR Nested، واکنش PCR در دو مرحله انجام گرفت:
مرحله اول با استفاده از زوج پرایمرهای Trans1 و Trans2 در حجم 25 میکرولیتر واجد 5/2 میکرولیتر PCR buffer 10X، سه میلی مول Mgcl2، 200 میکرومول dNTP mix، 5/. میکرومول از زوج پرایمرهای فوق اولیه آنزیم Tag DNA Polymerase و دو میکرولیتر از DNA مربوط به هر نمونه تنظیم شد.
برنامه حرارتی مورد استفاده عبارت بود از:
مرحله اول:یک سیکل ۹۵ درجه پنج دقیقه، پنج سیکل ۹٤ درجه ٣٠ ثانیه، یک سیکل ٦۱ تا ٦٦ درجه یک دقیقه، یک سیکل ۷۲ درجه یک دقیقه، ٣۵ سیکل ۹٤ درجه ٣٠ ثانیه، یک سیکل ٦۱ درجه ٣٠ ثانیه، یک سیکل ۷٢ درجه یک دقیقه، و در آخر یک سیکل ۷٢ درجه ۱٠ دقیقه. وجود قطعه 678 جفت باز در این واکنش نشانگر مثبت بودن نمونه در مرحله اول آزمایش بود. دومین واکنش PCR در حجم 25 میکرولیتر واجد 5/2 میکرولیتر PCR buffer 10X، 5/1 میلی مول Mgcl2، 150 میکرومول dNTP mix، 5/0 میکرومول از زوج پرایمرهای 261F و 463R، یک واحد آنزیم Tag پلی مراز و یک میکرولیتر از محلول PCR مثبت مرحله قبل انجام شد.
مرحله دوم:یک سیکل ۹۵ درجه سه دقیقه، ٣۵ سیکل ۹٤ درجه ٣٠ ثانیه، یک سیکل ۵٠ درجه ٤۵ ثانیه، یک سیکل ۷٢ درجه یک دقیقه و در آخر یک سیکل ۷٢ درجه ۱٠ دقیقه استفاده شد. در این مرحله وجود قطعه 203 جفت بازی نشانگر مثبت بودن نمونه در آزمایش Nested-PCR بود.
الکتروفورز
جهت ارزیابی کیفی و کمی DNA تخلیص شده از هر نمونه ، از ژل آگاروز یک درصد استفاده شد. بعد از اتمام زمان الکتروفورز (حدودا نیم ساعت) توسط دستگاه تصویر بردار از ژل، عکس مربوطه بر روی کاغذ حساس به حرارت ثبت گردید.
انجام تست الایزا
انجام تست الایزا طبق دستورالعمل شرکت سازنده انجام پذیرفت. کیت الایزای استفاده شده در این تحقیق ساخت شرکت ID.vet فرانسه بود. این کیت بر اساس الایزای غیر مستقیم طراحی شده و در آن به عنوان آنتی ژن، از فاز I و II کوکسیلا بورنتی جدا شده از جفت یک گاو سقط کرده در فرانسه استفاده شده است. این کیت قادر به شناسایی آنتی بادی‌های ترشح شده ضد کوکسیلا بورنتی در سرم و پلاسمای انسان و گونه‌های مختلف حیوانات می‌باشد. مراحل مختلف آزمایش الایزا طبق توصیه شرکت سازنده انجام گرفت و میزان جذب نوری (OD) کنترل‌های مثبت و منفی و نمونه‌های سرمی مورد آزمایش در طول موج ٤۵٠ نانومتر توسط دستگاه قرائت کننده الایزا، قرائت و ثبت گردید. طبق دستور العمل شرکت سازنده کیت اگر مقدار (value) متوسط جذب نوری کنترل مثبت بیشتر از 35/0 و نسبت مقدار متوسط جذب نوری کنترل مثبت و کنترل منفی بیشتر از سه باشد، صحت انجام الایزا تایید می‌شود که در این صورت برای هر نمونه در صد S/P بر اساس تقسیم (جذب نوری کنترل منفی- جذب نوری نمونه) بر (جذب نوری کنترل منفی- جذب نوری کنترل مثبت) ضرب در ۱٠٠ محاسبه و تفسیر و نمونه‌های که در صد S/P آنها بیش از ۵٠ بود مثبت تلقی شدند.
نتـایج
نمونه سرم خون از نظر آنتی بادی علیه کوکسیلا بورنتی توسط تست الایزا و نمونه‌های شیر جهت ردیابی جرم کوکسیلا بورنتی توسط تست PCR مورد بررسی قرار گرفتند. از 96 نمونه سرم،40 نمونه مثبت (6/41درصد)، به روش الیزا و از 20 نمونه شیر تانک مخزن،یک نمونه مثبت (5 درصد)، به روش PCR و از 52 نمونه شیر انفرادی 12 نمونه مثبت (07/23)، به روش PCR آلودگی به کوکسیلا بورنتی گزارش شد (جدول 2).
همچنین در تحقیق انجام شده برای مقایسه نتایج دو آزمایش الایزا و PCR، ازتعداد 96 گاوی که سابقه سقط داشتند، 52 راس انتخاب گردید که علاوه بر نمونه سرم خون ، نمونه شیر انها نیز اخذ گردید،که به ترتیب در تست‌های الایزا و PCR قرار داده شدند. نتایج نشان داد که از 52 نمونه سرم خون،16 نمونه مثبت(7/30درصد)، و از 52 نمونه شیر انفرادی انها، 12 نمونه مثبت(07/23درصد) بودند (جدول 3).
جدول2. میزان شیوع سرمی و مولکولی آلودگی با کوکسیلا بورنتی به روش الایزا و PCR در گاوهای سقط کرده گاوداری صنعتی استان چهارمحال و بختیاری.
| نوع نمونه | تعداد نمونه ها | تعداد و درصد نمونه‌های مثبت | تعداد و درصد نمونه‌های منفی |
| خون(الایزا) | 96 | 40(6/41درصد) | 56(33/58 درصد) |
| شیر انفرادی(PCR) | 52 | 12(07/23 درصد) | 40(92/76 درصد) |
| شیر تانک مخزن(PCR) | 20 | 1(5 درصد) | 19(95 درصد) |
جدول 3. مقایسه تست الایزا و PCR در 52 نمونه انفرادی خون و شیر
| نوع نمونه | اشتراک الایزا و PCR | تعداد نمونه ها | تعداد و درصد نمونه‌های مثبت | تعداد و درصد نمونه‌های منفی |
| خون(الایزا) | 0 | 52 | 16(7/30 درصد) | 36(29/69 درصد) |
| شیر(PCR) | 0 | 52 | 12)07/23 درصد ( | 40(92/76 درصد) |
بحث
تب کیو به عنوان یک زئونوز نوپدید و باز پدید در بسیاری از کشورها از جمله ایران مطرح است. اگرچه این بیماری جنبه شغلی داشته و در افرادی که در تماس با حیوانات و محصولات آنها هستند فراوانی بیشتری دارد، اما با توجه به مقاومت بالای عامل بیماریزا در محیط و انتقال آن از طریق هوا امکان آلودگی سایر افراد جمعیت نیز وجود دارد و امروزه به عنوان یکی از مخاطرات مهم سلامتی انسان به صورت طبیعی و غیر طبیعی (بیوتروریسم) مطرح می‌باشد (8).
در مطالعه حاضر که در استان چهارمحال بختیاری در گاوداری صنعتی زاگرس شهرکرد انجام شده است، شیوع سرمی کوکسیلوزیس در گاوهای سقط کرده و همچنین ردیابی جرم کوکسیلا بورنتی در شیر گاوهای سقط کرده و شیر تانک مخزن گاوداری بررسی شده است، که از 96 نمونه سرم 6/41درصد به روش الایزا واز 20 نمونه شیر تانک مخزن پنج درصد به روش PCR واز 52 نمونه شیر انفرادی 07/23درصد به روش PCR آلودگی به کوکسیلا بورنتی گزارش شد.
نتایج مطالعه مشابهی در سوئیس به وسیله فرتز و همکاران در سال 2007 نشان داد از 359 نمونه شیر تانک مخزن گاو مورد مطالعه به روش PCR، 17 نمونه (7/4درصد) آلوده به پاتوژن کوکسیلا بورنتی بوده است، این محققین عامل این درصد از آلودگی را در طول زمان در گله‌های گاو از مزارع اعلام کردند (9).
طی بررسی که عریفو رحمان و همکاران (٢٠۱٦) در بنگلادش بر روی ۱۱۱ نمونه شیر تانک مخزن و۹٤ نمونه سرم و ٢٣ پرده‌ی جنینی سقط شده گاو، گوسفند و بز انجام دادند. نمونه‌های شیر تانک مخزن و نمونه‌های سرم به روش الایزا مورد بررسی قرار گرفتند که میزان شیوع سرمی تب کیو در گوسفند52/9درصد در بز 33/3درصد و در گاو 57/3 درصد بیان شد و از ٢٣ نمونه پرده‌های جنینی سقط شده فقط یک نمونه گوسفندی به روش PCR مثبت گزارش شد، همچنین دلیل آلودگی را در فصل خشک،که گاو چراندن آزادانه و در مرتع برای تقریبا شش ماه (دسامبر تا ماه مه) باقی می‌ماند. به عنوان یک عامل بسیار مهم آلودگی گله در این دوره رخ می‌دهد. مخلوط کردن گاوها از صاحبان مختلف ممکن است باعث انتقال عفونت در گله‌های گاو شیر شود (10).
نتایج این بررسی‌ها با نتایج بدست آمده از مطالعه ما روی شیر تانک مخزن تقریبا مشابه و هم راستا است. در مطالعه‌ای رحیمی و همکاران در سال 1389، هشت نمونه از 247 نمونه شیر گاو در اصفهان مثبت بود (2/3 درصد) شیوع کوکسیلا بورنتی در فصول مختلف سال متفاوت بود. بالاترین میزان وقوع در فصل زمستان مشاهده شد. در حالی که تمام 65 نمونه تابستان منفی بود. دلیل شیوع بیشتر کوکسیلا بورنتی در نمونه‌های اخذ شده از فصل زمستان، دفع این میکروارگانیسم بیماریزا از ترشحات رحمی، مدفوع، ادرار و شیر در زمان زایمان به محیط باشد. چون که معمولا تعداد زایمان در زمستان بیشتر از سایر فصول است (11).
کارگر و همکاران در سال 2012، 100 نمونه تهیه شده از شیر گاو را در شهرستان جهرم به روش Nested-PCR بررسی کردند که میزان شیوع آلودگی را 11 درصد گزارش نمودند (12).
در مطالعه‌ای که اصغر کریمیان،محمدرضا محزونیه و همکاران در سال 1393، در مجموع 50 نمونه شیر از مخزن شیر 50 گاوداری سنتی به طور تصادفی جمع آوری و از نظر حضور کوکسیلا بورنتی،به روش Nested PCR مورد آزمایش قرار گرفت، که در مجموع 16 نمونه از 50 نمونه (32درصد)، از نظر وجود کوکسیلا بورنتی، مثبت بود.
شیوع کوکسیلا بورنتی در نمونه‌های فصل زمستان 36درصد و در نمونه‌های فصل بهار 28 درصد بود (13).
همچنین در مطالعات خارج کشور در سال 2006،Akikko و همکاران در بررسی 244 نمونه شیر جمع آوری شده از سوپرمارکت‌های توکیو با روشNested-PCR وجود کوکسیلا بورنتی را در 131 نمونه 7/53 درصد نشان دادند (14).
در سال 2011 Ryan و همکاران در جمهوری ایرلند، نمونه شیر مخزن 290 گله گاو شیری را که به صورت تصادفی جمع آوری شده بودند از نظر وجود آنتی بادی ضد باکتری کوکسیلا بورنتی بررسی نمودند که در مجموع 9/37 درصد آنها مثبت بود (15).
در مطالعه مشابهی که توسط Kim و همکاران طی یک دوره سه ساله از ژانویه 2001 تا دسامبر 2003 در ایالات متحده آمریکا روی 316 نمونه شیر تانک مخزن از گله‌های گاو شیری انجام شد، شیوع کوکسیلا بورنتی را بسیار بالاتر و بیش از 94درصد گزارش نمودند. این مطالعه نشان می‌دهد که عفونت در گله‌های شیری در سراسر ایالات متحده، مزمن و رایج است، و مصرف شیر خام با نرخ شیوع سرمی بالا مرتبط است. (16). همچنین Muskens و همکاران در سال 2011 در کشور هلند با بررسی نمونه شیر مخزن341 گله گاو شیری به روش ELISA و Real-time PCR گزارش نمودند که نمونه شیر 268 گله 6/78 درصد حاوی آنتی بادی ضد کوکسیلا بورنتی و نمونه شیر 193 گله 6/56 درصد حاوی این باکتری می‌باشد (17).
مهم‌ترین دلایل اختلاف بین شیوع کوکسیلا بورنتی در نمونه‌های شیر گاو در مناطق مختلف دنیا را می‌توان به گوناگونی موقعیت جغرافیایی، وضعیت مدیریت، چگونگی و نوع روش بررسی، نوع، تعداد و حجم نمونه‌های اخذ شده، فصل و نمونه‌گیری در گله‌های آلوده و غیر آلوده نسبت داد (18و19).
اختلاف مشاهده شده در مطالعات ایران نیز ممکن است به علت متفاوت بودن شرایط آب و هوایی مناطق باشد انتقال کوکسیلا بورنتی عمدتا از طریق آئروسل‌های آلوده انجام می‌گیرد، آئروسل در مناطق خشک و نیمه خشک ایران به علت از دست دادن آب و سبک شدن وزن، برای مدت طولانی در هوا معلق مانده و مسافت طولانی تری را طی کرده و موجب آلودگی می‌شود. ضمناً حجم نمونه و وضعیت مدیریت نیز میتواند در این اختلاف تاًثیر داشته باشد.
در استان چهارمحال و بختیاری به سبب وجود ارتفاعات قابل توجه و ذخایر آبی، رطوبت هوا در فصول پر بارش در شرایط نسبتاً مناسبی قرار دارد. وجود رطوبت بالا، باعث جذب آب به وسیله آئروسل‌ها و رسوب آنها می‌شود پس یکی از عوامل کاهش آلودگی است، با این حال با بالا بودن رطوبت در منطقه مورد بررسی نتیجه می‌گیریم که رطوبت اثر چندانی در کاهش درصد آلودگی نداشته است.
از آنجا که کوکسیلا بورنتی بسیار مقاوم است و میتواند چند هفته در طبیعت زنده بماند و توسط باد منتشر شود حتی الگوهای وزش باد ممکن است باعث تفاوت در انتشار ارگانیسم‌ها در جهت باد شود.سرعت وزش باد نیز در شهرستان شهرکرد بر اساس آمار و اطلاعات اداره کل هواشناسی، به طور متوسط 86 کیلومتر بر ساعت است که میتواند از عوامل تاثیر گذار در میزان آلودگی باشد.
در این بررسی بالاترین میزان شیوع آلودگی در بین نمونه‌های جمع آوری شده در فصل زمستان بود. در مطالعه رحیمی و همکاران در سال 1389، روی 247 نمونه شیر گاو در اصفهان نشان داد که شیوع کوکسیلا بورنتی در فصول مختلف سال متفاوت بود، که بالاترین میزان وقوع در فصل زمستان مشاهده شد (20). همچنین مطالعه لتیکاین و همکاران در سال 1998 در آلمان بالاترین میزان شیوع آلودگی گوسفندان به کوکسیلا بورنتی را در طول فصول زمستان و بهار نشان می‌دهد (21). احتمال می‌رود دلیل شیوع بیشتر کوکسیلا بورنتی در نمونه‌های اخذ شده از فصل زمستان، دفع این میکروارگانیسم بیماریزا از ترشحات رحمی، مدفوع،ادرار و شیر در زمان زایمان به محیط باشد. چون که معمولا تعداد زایمان در زمستان بیشتر از سایر فصول است.
مطالعه حاضر نشان می‌دهد که شیوع عامل تب کیو در جمعیت گاو در استان چهارمحال و بختیاری نسبتاً قابل توجه می‌باشد. بنابر این به عنوان یکی از عوامل احتمالی مسبب سقط در گاو، توسط دامپزشکان و سیاست گذاران بهداشتی مورد توجه قرار گیرد. واکسیناسیون، عامل بسیار مهمی در پیشگیری و کنترل بیماری محسوب می‌گردد. کارایی واکسیناسیون دام‌ها در کنترل تب کیو در مطالعات محققین به اثبات رسیده است به طوری که کاربرد واکسن تب کیو باعث کاهش سقط و کاهش و یا قطع دفع باکتری از راه ترشحات شده است (22و23).
مطالعه در امریکا نشان می‌دهد که تست سرولوژیک کوکسیلا بورنتی در افرادی که از شیر خام استفاده نموده‌اند 7/10 درصد می‌باشد. اما این میزان در افراداستفاده کننده از لبنیات پاستوریزه 7/0 درصد گزارش گردید. همچنین نتایج مشابهی درانگلستان، بلغارستان، اسلوواکی، و اسپانیا گزارش شده است (24و25).
اگرچه این بیماری جنبه شغلی داشته و در افرادی که در تماس با حیوانات و محصولات آنها هستند فراوانی بیشتری دارد، اما با توجه به مقاومت بالای عامل بیماریزا در محیط و انتقال آن از طریق هوا امکان آلودگی سایر افراد جمعیت نیز وجود دارد و امروزه به عنوان یکی از مخاطرات مهم سلامتی انسان به صورت طبیعی و غیرطبیعی(بیوتروریسم) مطرح می‌باشد. Senay و همکاران در سال2005، در ترکیه 92 سرم انسانی جمع آوری شده از کشاورزان، 5/19درصد از نظر وجود آنتی‌بادی ضد کوکسیلا بورنتی مثبت بودند (26).
این مطالعه و سایر مطالعات پراکنده انجام شده در ایران نشان می‌دهد که عامل تب کیو، احتمالاً یک عفونت اندمیک در ایران است و نقش آن در تهدید سلامتی حیوانات و انسان، به خاطر فراوانی موارد تحت بالینی و عدم تمایز موارد بالینی از بیماری‌هایی نظیر تب مالت و آنفولانزا، بسیار دست کم گرفته شده است.
نتیجه‌گیری کلـی و پیشنهادها
در مطالعه حاضر که در استان چهارمحال بختیاری در گاوداری صنعتی زاگرس شهرکرد انجام شده است، شیوع سرمی کوکسیلوزیس در گاوهای سقط کرده و همچنین ردیابی جرم کوکسیلا بورنتی در شیر گاوهای سقط کرده و شیر مخزن گاوداری بررسی شده است، که از 96 نمونه سرم 6/41 درصد به روش الایزا واز 20 نمونه شیر تانک مخزن پنج درصد به روش PCR واز 52 نمونه شیر انفرادی 07/ درصد به روش PCR آلودگی به کوکسیلا بورنتی گزارش شد.
نتایج این مطالعه و مطالعات سال‌های اخیر نشان داد که تب کیو در استان چهارمحال و بختیاری دارای شیوع بالا و احتمالاً اندمیک است و گاوهای به ظاهر سالم می‌توانند در انتقال کوکسیلا بورنتی نقش داشته باشند. با این وجود، انجام پژوهش‌ها و مطالعات تکمیلی با تعداد نمونه بیشتر برای بررسی دقیق آلودگی و عوامل تأثیر گذار بر آن و همچنین برای تعیین شیوه‌های مدیریت در جهت کاهش آلودگی ضرورت دارد.
تقـدیر و تشـکر
از تمامی کسانی که در جمع‌آوری نمونه همکاری کردند سپاسگزاریم.
تعارض منافع
هیچگونه تضاد منافعی بین نویسندگان وجود ندارد و این مقاله با اطلاع و هماهنگی آنها ارسال شده است.
مرور کتاب: پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
مامایی و بیماری های تولید مثل دام
دریافت: 1402/4/5 | پذیرش: 1402/4/20 | انتشار: 1403/2/17
دریافت: 1402/4/5 | پذیرش: 1402/4/20 | انتشار: 1403/2/17
فهرست منابع
1. Maurin, M. and Raoult, D. (1999). Qfever. Journal of Clincal Microbiology Revoiution. 12: 518-553. [DOI:10.1128/CMR.12.4.518] [PMID] []
2. Kazemeini H, Asna Ashari E, Khoshbakht R. )2021( .Genomic Detection of Coxiella Burnetii in Raw Cow, Sheep and Goat Milk Samples Using PCR Assay and Two Types of Primers in Mazandaran Province, Iran: A Preliminary Study. Iranian J Nutr Sci Food Technol; 16 (3) :97-106.
3. Karami Mirazizi, H., POURMAHDI BORUJENI, M., Garibi, D., & Haji Hajikolaei, M. (2017). Serological survey of Q fever in goats and buffaloes in Ahvaz region using the ELISA method. Veterinary Clinical Pathology The Quarterly Scientific Journal, 11(1 (41) Spring), 25-35.
4. Rahravani M, Moravedji M, Mostafavi E, Mohammadi M, Seyfi H, Baseri N, Mozoun MM, Latifian M, Esmaeili S. )2022( .The epidemiological survey of Coxiella burnetii in small ruminants and their ticks in western Iran. BMC Vet Res.;18(1):292. doi: 10.1186/s12917-022-03396-0. PMID: 35902914; PMCID: PMC9336079. [DOI:10.1186/s12917-022-03396-0] [PMID] []
5. Howe, D. and mallavia, L.P. (2000). Coxiella burnetii exhibits morphologival change and delays Phagolysosomal fusion after internalization by J774A.1 Cells.infect immune. 68(7):3815. [DOI:10.1128/IAI.68.7.3815-3821.2000] [PMID] []
6. Bashiribod, H., Rahbarian, N., Eslami, G., Kazemi, B., Jannatsharif, E. and Mahmoudirad, M. (2003-4). [Prevalence of Coxiella burnetii in Human,Animal host and hard ticks in west Mazandaran Province Iran,2003-4] Pejouhesh. 32:253-7.[Persian].
7. Shahrbabaki, F.B., A Rezaei, M., Khalili, M., Abiri, Z.) 2018(. Detection of C. burnetii in Uterine Samples Collected from Referred Dogs to the Veterinary Hospital of Shahid Bahonar University of Kerman by Nested Trans-PCR. Acta Vet Eurasia 44: 26-30. [DOI:10.5152/actavet.2018.006]
8. Pape, M., Bouzalas, E.G., Koptopoulos, G.S., Gandraveli, K., Arvanitidou-Vagiona, M., Nikolaidis, P. and Alexio-Daniel, S. (2009). The serological prevalence of Coxiella burnetii antibodies in sheep and goat in northen Greece. Clin Microbiol Infect. 15(suppt2): 146-47. [DOI:10.1111/j.1469-0691.2008.02159.x] [PMID]
9. Fertz, R., Schaeren, W., Tanner, M. and Baumgartner, A. (2007). Screening of various Foodstuffs for Occurrrence of Coxiella Burnetii in Switzerland. International Journal of Food Microbiology. 116:919-418. [DOI:10.1016/j.ijfoodmicro.2007.03.001] [PMID]
10. Arifur Rahman, M.D., Fazlul Haque Bhuiyan, A.K. and Anisur Rahman, A.K.M. (2016). Serological and molecular evidence of Q fever in domestic ruminant in Bangladesh. Veterinary medicine international. Article ID 9098416, 7. [DOI:10.1155/2016/9098416] [PMID] []
11. Rahimi, E., Torki Baghbadorani, Z., & Doosti, A. (2010). An assay to determine the Seasonal Prevalence of Coxiella burnetii in Cow Milk Using Nested PCR. Journal of Microbial World, 3(1), 56-62.
12. Karegar, M., Rashidi, A. and Doosti, A. (2013). Prevalence of Coxiella burnetii in bovine bulk milk samples in southern Iran. Comparative Clinical Pathology. 22: 331-334. [DOI:10.1007/s00580-012-1406-9]
13. Karimian, A., Mahzounieh, M. and Ebrahimi Kahrizsangi, A. (2016). Genomic detection of Coxiella burnetii in bulk tank milk samples by nested- PCR method in Shahrekord,Iran.Pajoohandeh Jornal. 21(1):52-57
14. Akikko, H., Naoto, I. and Megumi, O. (2006). Detection of coxiella burnetii contamination in commercial milk and PCR method for the detection of Coxiella burnetii in egg, Japan. Journal of clinical microbial. 44: 790-795.
15. Ryan, E., Kirby, M. and Collins, D. (2011). Prevalence of Coxiella burnetii antibodies in bovine serum and bulk-milk samples. Journal of Epidemiology and Infection. 139:1413-1417. [DOI:10.1017/S0950268810002530] [PMID]
16. Kim, S., Kim, E. and Lafferty, C. (2005). Coxiella burnetii in bulk tank milk samples, United States. Journal of Emerging Infectious Diseases. 11: 619-621. [DOI:10.3201/eid1104.041036] [PMID] []
17. Muskens, J., Engelen, E. and Maanen, C. (2011). Prevalence of Coxiella burnetii infection in Dutch dairy herds based on testin bulk tank milk and individual samples by PCR and ELISA. Veterinary Record. 168: 79. [DOI:10.1136/vr.c6106] [PMID]
18. Rodolakis, A., Berri, M. and Hechard, C. (2007). Comparison of Coxiella burnetii shedding in milk of dairy bovine, caprine, and ovine herds. Journal of Dairy Science. 90: 5352-5360. [DOI:10.3168/jds.2006-815] [PMID]
19. Guatteo, R., Beaudeau, F., Joly, A. and et al. (2007). Assessing the within-herd prevalence of Coxiella burnetii milkshedder cows using a real-time PCR applied to bulk tank milk. Zoonoses Public Health. 54: 191-194. [DOI:10.1111/j.1863-2378.2007.01043.x] [PMID]
20. Rahimi, E., Ameri, M. and Karim, G. (2011). Prevalence of Coxiella burnetii in bulk milk samples from dairy bovine, ovine, carpine, and camel herds in Iran as determined by polymerase Chaina reaction. Foodborne Pathogens and Disease. 8: 307-310. [DOI:10.1089/fpd.2010.0684] [PMID]
21. Lyytikainen, O., Ziese, T. and Schwartlander, B. (1998). An outbreak of sheep-associated Q fever in a rural community in Germany. European Journal of Epidemiology. 14: 193-199. [DOI:10.1023/A:1007452503863] [PMID]
22. Angelakis, E. and Raoult, D. (2010). Q fever. Journal of Veterinary Microbiology. 140: 297-309. [DOI:10.1016/j.vetmic.2009.07.016] [PMID]
23. Gefenaite, G., Munster, R. and Hak, E. (2011). Effectiveness of the Q fever vaccine: A meta-analysis.vaccine. 29: 395-398. [DOI:10.1016/j.vaccine.2010.11.008] [PMID]
24. Hirai, A., Kaneko, S. and Nakama, A. (2005). Investigation of Coxiella burnetii contamination in commercial milk and PCR method for the detection of C. burnetii in egg.Food Hygiene and Safety Science. 46:86-92. [DOI:10.3358/shokueishi.46.86] [PMID]
25. Cerf, O. and Condron, R. (2006). Coxiella buornetii and milk pasteurization: an early application of the precautionary principle. Journal of Epidemiology and Infectious. 134: 946-951. [DOI:10.1017/S0950268806005978] [PMID] []
26. Senay, S., Zulal, O. and Ufuk, D. (2006). The Seroprevalence of Coxiella in Farmers and Cattle in Erzurum. Turkish Journal of Veterinary and animal Sciences. 30: 71-75.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
اخلاق نشر
این نشریه با احترام به قوانین اخلاق در نشریات تابع قوانین کمیتۀ اخلاق در انتشار (COPE) می باشد و از آیین نامه اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در آثار علمی پیروی می نماید.
