دوره 2، شماره 2 - ( 6-1401 )
جلد 2 شماره 2 صفحات 40-30 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Barghamadi S M, Elyasi H, Souizi B. Seroepidemiology of toxoplasmosis and its risk factors in newly married women of Jovin city (Razavi Khorasan) in 1400. Zoonosis 2022; 2 (2) :30-40
URL: http://zoonosis.ir/article-1-46-fa.html
URL: http://zoonosis.ir/article-1-46-fa.html
برغمدی سید مهدی، الیاسی حسین، سویزی بهناز. سرواپیدمیولوژی ﺗﻮﮐﺴﻮﭘﻼﺳﻤﻮزیس و عوامل خطر آن در زﻧﺎن ﺗﺎزه ازدواج ﮐﺮده ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺟﻮین (خراسان رضوی) در ﺳﺎل 1400. مجله بيماری های قابل انتقال بين انسان و حيوان. 1401; 2 (2) :30-40
مرکز تحقیقات لیشمانیوز، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، سبزوار، ایران ، helyasi2005@yahoo.com
متن کامل [PDF 547 kb]
(119 دریافت)
| چکیده (HTML) (497 مشاهده)
متن کامل: (36 مشاهده)
مقدمه
توکسوپلاسموزیس یکی از عفونت‌های مهم انسانی بشمار می‌رود. عامل آن انگل داخل سلولی اجباری است. توکسوپلاسماگوندی از انگل‌های مشترک انسـان و دام است و گربه در نقش میزبان نهـایی و بسـیاری از جانـداران از قبیـل پسـتانداران و پرنـدگان، نقـش میزبـان واسطه را دارا می‌باشند که این مطلب نشانگر وسعت انتشـار انگـل در محـیط می‌باشد. بطور تقریبی یک سوم جمعیت دنیا آلوده به این عفونت می‌باشند (1)، با این وجود، توکسوپلاسموز اکتسابی در 80 تا 90 درصد بزرگسالان و اطفال بدون نقص ایمنی به ندرت با تظاهرات بالینی همراه است. در واقع در بالغین سالم به صورت عفونت مزمن و در مبتلایان به نقص ایمنی به صورت بیماری حاد و کشنده تظاهر می‌کند. تشخیص عفونت حاد یا مزمن با ارزیابی سرولوژیک آنتی‌بادی ضد توکسوپلاسما IgG و IgM مقدور است (4-2).
این تک‌یاختـه، یـک انگـل درون سـلولی اجبـاری بوده و علیرغم اینکـه در بزرگسـالان بنـدرت علائـم حـاد ایجاد مــی‌کنــد، اگر در ماه‌های اول حاملگی، مادری را برای اولین بار آلوده کنـد و امکـان عبـور از جفـت را پیـدا نمایـد، موجـب بـروز خسارات جبران ناپذیری در جنین می‌گردد که از آن جملـه می‌توان به ضایعات مغـزی و چشـمی، تشـنج و تـب و سـایر علائم سیسـتمیک اشـاره کـرد در عفونت‌های حاد بدون علائم اولیه زنان باردار، انگل ممکن است از جفت عبور کند و به جنین منتقل و ایجاد توکسوپلاسموزیس مادرزادی شده و منجر به ضایعات و حتی سقط جنین شود. از جمله این ضایعات می‌توان میکروسفالی، هیدرو سفالی، کلسیفیکاسیون مغزی، کوریورتینیت که متعاقب آن عوارضی مانند عقب ماندگی ذهنی، ناشنوایی، نابینایی و سایر علائم ایجاد شود (5 و 6).
توکسوپلاسموز انتشار جهانی دارد و در ایـران هـم از شـیوع قابل ملاحظه ای برخوردار است. متوسط میزان پادتن توکسوپلاسما در نواحی مختلـف ایـران طبق آخرین بررسی 43 درصد در زنان حامله و 33 درصد در دختران واقع در سن ازدواج بوده است (7). میــزان پــادتن توکسوپلاسما بسته بـه امکانـات بهداشـتی، درمـانی، شـرایط اقلیمی، موقعیـت جغرافیـایی محـل و آداب و رسـوم مـردم، متغیــر اســت. در گزارشــی عنــوان شــده اســت کــه شــیوع توکسوپلاسموز در زنان باردار ایران حدود 43 درصد برآورد شده است. با توجه به این نکتـه کـه در حدود ٩٠ درصد بیماران فاقد علامت مشخص بـالینی هسـتند لـذا ممکن است بیماری به صـورت نهفتـه از دیـد پزشـکان دور بماند(10-8)، لذا تعیین شیوع و اندازه گیری عیـار پادتن‌های ضـد‌توکسوپلاسما پیش از بارداری، گـــــام مفیــدی در جهــت جلــوگیری از بــروز توکسوپلاســموز مـادرزادی و سـقط جنـین خواهـد بـود . بطور تقریبی 85 درصد زنان در سنین باروری در ایالات متحده آمریکا در معرض عفونت حاد توکسوپلاسما هستند و 400 تا 4000 مورد توکسوپلاسموزیس مادرزادی سالانه در این کشور به وقوع می‌پیوندد (11 و 12). در ایران توکسوپلاسموزیس شیوع بالایی دارد و تعداد کودکان مبتلا به این بیماری به طور متوسط به 3200 نفر در سال می‌رسند (7). در گسترده‌ترین مطالعه ای که در دو دهه اخیر صورت گرفته است، سرولوژی توکسوپلاسموزیس در میان 13018 نمونه‌ای که به روش تصادفی از میان جمعیت عمومی 12 استان کشور گرفته شد، مورد بررسی قرار گرفت 8/51 درصد افراد سرولوژی مثبت بودند. مثبت شدن سرولوژیک با افزایش سن روندی رو به رشد داشته که این روند تا 30 سالگی به اوج می‌رسید و سپس نزول می‌یافت (13). از نظر موقعیت جغرافیایی نیز استان مازندران با فراوانی نسبی 59 درصد و استان گیلان با 66 درصد به‌عنوان شایع‌ترین منطقه برای توکسوپلاسموزیس گزارش شده است. همچنین استان تهران با فراوانی نسبی 49 درصد، استان البرز 5/45 درصد، استان خوزستان 26 درصد، استان خراسان رضوی 6/31 درصد، استان اصفهان 43 درصد، استان سیستان و بلوچستان 8/22 درصد و آذربایجان غربی 8/14 درصد فراوانی را داشتند (14 و 15). با توجه به مطالعات صورت گرفته در سطح دنیا سن، جنس، نژاد، وضعیت بهداشتی، تماس با خاک، ناحیه جغرافیایی و عوامل آب‌وهوایی از عوامل تعیین کننده ابتلا بشمار می‌روند (4). جمعیت زنان غیرایمن به انگل توکسوپلاسما گونـدی های در میان دختران درسنین ازدواج، می‌تواند معیـار خـوبی بـرای پی بردن بـه جمعیـت زنـان در معـرض سـقط جنـین و میـزان کودکان در معـرض توکسوپلاسـموز مـادرزادی باشـد و بـه اتخاذ شـیوه مناسـب پیشـگیری کمـک نمایـد. لذا با توجـه بـه اهمیـت توکسوپلاسـموز مـادرزادی و همچنین توکسوپلاسـموز اکتسـابی بـه عنـوان یـک عفونـت فرصت‌طلـب در افـرادی کـه دچـار نقصـان ایمنـی هسـتند، ضرورت شناخت کافی از اپیدمیولوژی و گسـترش بیمـاری در مناطق مختلف کشور ما به منظور محـدود نمـودن میـزان انتشار توکسوپلاسموز بیش از پیش احساس می‌شود. در این مطالعه ضمن پرداختن به این مهم، نحوه ارتبـاط بـین مـوارد مثبت آنتی‌بادی‌ها و تحصیلات افراد، شغل، تماس بـا گربـه یـا نگهداری آن در منزل، نحوه مصرف گوشت و جگر، تماس با خاک و مصرف سبزی آلوده و تکه‌تکه‌کردن گوشت با دست جراحت‌دار مورد بررسی قرار گرفته است.
مواد و روش‌ها
این مطالعه‌ی مقطعی توصیفی، تحلیلی با روش نمونه گیری تصادفی ساده بر روی خانم‌های تازه ازدواج کرده مراجعه کننده به آزمایشگاه مرکز بهداشت جوین (جهت آزمایشات پیش از بارداری و حین بارداری در سال 1400) انجام شد. همچنین پرسش‌نامه‌ای شامل اطلاعات دموگرافیک و فاکتورهای خطر مانند عادات غذایی و نگهداری گربه و غیره تدوین و از طریق مصاحبه تکمیل شد. همچنین، جهت انجام آزمایشات از هر فرد شرکت‌کننده دو میلی‌لیتر خون گرفته شده و سرم آنها جدا‌گردید. نمونه‌های سرم تا هنگام انجام آزمایش در دمای منفی 20 درجه سانتی گراد نگهداری شد. برای انجام آزمایش، بعد از ذوب نمونه‌های سرم، حضور آنتی‌بادی IgG ضد توکسوپلاسما به روش الایزا (کیت پیشتاز طب)، مطابق دستور کارخانه‌ی سازنده در آزمایشگاه ایمونولوژی دانشکده‌ی پزشکی انجام گردید. مراحل انجام الایزا به این ترتیب بود که بعد از انتخاب تعدادی چاهک، نمونه‌ها را با محلول رقیق کننده به نسبت 1 به 100 رقیق کردیم. سپس 100 میکرولیتر از استانداردها در 8 چاهک و 100 میکرولیتر کنترل در 2 چاهک و در بقیه چاهک‌ها 100 میکرولیتر از نمونه ریخته شد. چاهک‌ها به‌مدت 30 دقیقه انکوبه گردیدند. بعد از خالی کردن محتویات، چاهک‌ها 3 بار (هر بار با افزودن 300 میکرولیتر محلول شستشو به چاهک‌ها) شستشو شدند. سپس 100 میکرولیتر محلول آنزیم کنژوگه به داخل چاهک‌ها اضافه شده و انکوبه شدند. دوباره محتویات چاهک را خالی کرده و 3 مرتبه مورد شستشو قرار دادیم. در ادامه 100 میکرولیتر محلول کروموژن به چاهک‌ها افزوده شد و چاهک‌ها در تاریکی به‌مدت 15 دقیقه انکوبه گردیدند. سرانجام به هرچاهک 100 میکرولیتر محلول متوقف کننده اضافه گردید تا واکنش‌های آنزیمی متوقف شوند. برای سنجش جذب نوری هر چاهک از دستگاه الایزا ریدر با فیلتر 450 نانومتر استفاده و جذب نوری چاهک‌ها قرائت گردید. در این مطالعه، مقدار cut-off معادل IU/ml 10 و مقدار IU/ml 11-9به‌عنوان محدوده مشکوک در نظر گرفته شد و بنابراین مقادیر بالای IU/ml 11 به‌عنوان توکسوپلاسموز مثبت محاسبه گردید. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و آزمون آماری کای اسکوئر انجام شد. بدین صورت که کلیه‌ی آیتم‌های بررسی شده (از جمله سن، میزان تحصیلات، نگهداری گربه در خانه، مصرف سبزیجات خام، تماس با خاک و ...) با میزان تیتر آنتی‌بادی IgG از نظر معنی دار بودن آماری بررسی گردید. این مقاله حاصل پایان نامه دانشجویی (پزشکی) با کد اخلاق IR.MEDSAB.REC.1400.069 از دانشگاه علوم پزشکی سبزوار می‌باشد.
نتـایج
جمعاً 85 نفر در این مطالعه شرکت کردند که از این تعداد، 69 نفر (18/81 درصد) تست آنتی‌بادی IgG آنها منفی و 16 نفر (82/18 درصد) مثبت شدند. میانگین سن افراد مورد بررسی 66/5±35/23 سال با میانه 23 سال می‌باشد. کمترین سن 14 سال و بیشترین سن 35 سال می‌باشد. که بیشترافراد مورد مطالعه در رده سنی کمتر از 20 سال قرار داشتند. تفاوت آماری معنی دار بین گروه‌های مختلف سنی و بیماری توکسوپلاسموزیس وجود داشت.
در افراد آنتی‌بادی مثبت از نظر توکسوپلاسما گوندی، 5/37 درصد از سبزیجات خام استفاده می‌کردند 56 درصد به نحوی با گوشت خام تماس داشته و 69 درصد با گربه برخورد داشتند و 69 درصد آنها مصرف گوشت نیم پز در سه ماهه گذشته داشته اند با استفاده از آزمون آماری مجذور کای بین مثبت بودن تست توکسوپلاسموز و سابقه مصرف سبزیجات خام و یکبار شسته با آب خالی و همچنین سابقه تکه‌تکه‌کردن گوشت با دست جراحت‌دار در سه ماهه گذشته ارتباط آماری معنا داری وجود نداشت. نتایج نشان می‌دهد بیشترین شیوع و فراوانی سروپوزیتیوی در زنان رده سنی 30 تا 35 سال و کمترین شیوع در زنان رده سنی کمتر از 20 سال قرار دارد. ارتباط آماری معنا داری بین گروه‌های مختلف سنی نسبت به بیماری توکسوپلاسموزیس وجود دارد. به طور کلی درصد یکسانی از افراد خانه‌دار و کارمند سروپوزیتیو بودند که ارتباط آماری معنا‌داری بین شغل و بیماری توکسوپلاسموزیس وجود نداشت (65/0= p). همچنین 57 نفر از افراد مورد بررسی دارای تحصیلات متوسطه و 27 نفر دارای تحصیلات عالی بودند که در بین گروه اول 13 نفر و در بین گروه دوم 3 نفر تیتر آنتی‌بادی مثبت داشتند که از نظر آماری تفاوت معنی‌داری بین دو گروه مشاهده نشد (39/0= p).
در بین افراد مورد مطالعه 21 نفر سابقه مصرف گوشت نیم پز (کبابی) داشتند و 64 نفر سابقه مصرف گوشت کبابی نداشتند که در بین گروه اول 11 نفر و در بین گروه دوم 5 نفر سروپوزیتیو بودند که این تفاوت از نظر آماری معنی‌دار بود.
همچنین 40 نفر از افراد مورد بررسی سابقه نگهداری یا تماس با گربه در عرض سه ماه گذشته داشتند و 45 نفر سابقه تماس یا نگهداری گربه نداشتند که 11 نفر در بین گروه اول و 5 نفر در بین گروه دوم تست آنتی‌بادی آنها مثبت بود و تفاوت معنی دار ضعیف آماری بین دو گروه وجود داشت (048/0= p).
در بین افراد مورد بررسی 57 نفر سابقه تماس با خاک باغچه یا زمین کشاورزی در عرض سه ماه گذشته داشتند و 28 نفر سابقه تماس با خاک باغچه نداشتند که در بین گروه اول 14 نفر و در بین گروه دوم 2 نفر دارای تست مثبت آنتی‌بادی بودند و تفاوت معنی دار ضعیف آماری بین دو گروه وجود داشت (046/0= p).
جدول 1. بررسی ارتباط عوامل اپیدمیولوژیک با مثبت شدن تست IgG
شکل 1. نمودار تعداد (درصد) افراد شرکت کننده در مطالعه و موارد مثبت به تفکیک گروه‌های سنی
بحث
توکسوپلاسما گوندی عامل توکسوپلاسموزیس بوده که یک عفونت فراگیر در سطح کره زمین است و یکی از شایع‌ترین عفونت‌های انگلی درانسان و سایر مهره داراران خونگرم در اکثر نقاط دنیا می‌باشد. در یک بررسی اپیدمیولوژی و با روش آزمایشگاهی IFA ،میانگین شیوع عفونت در 12 استان ایران برابر با 8/51 درصد بود (13). با توجه به اثرات مخاطره‌آمیز این انگل بر جنین، شناسایی زنان مستعد اکتساب این عفونت در دوران بارداری اهمیت شایانی دارد تا با اتخاذ روش‌های پیشگیری، از عفونت توکسوپلاسموزیس و اثرات مادرزادی آن جلوگیری شود.
مطالعه کلانتری و همکاران با موضوع بررسی سرولوژیک توکسوپلاسموز در زنان باردار شهر بابل، شمال ایران، در سال 1392-1391 انجام گرفت. نتایج نشان داد: میانگین سن افراد برابر 9/5±4/27 سال بود. در این میان، 106 نفر (6/60 درصد) دارای آنتی‌بادی ضد توکسوپلاسما گوندی و تعداد 64 مورد (6/36 درصد) فاقد آنتی‌بادی اختصاصی بودند. میزان شیوع عفونت در ارتباط با سن و محل زندگی متفاوت بوده ولی این اختلاف از نظر آماری معنی دار نمی‌باشد (p>0.05). همچنین، ارتباط معنی داری آماری بین میزان شیوع آلودگی و سایر فاکتورهای خطر مانند سابقه سقط و نحوه مصرف گوشت مشاهده نشد. هیچ موردی از بروز عفونت حاد توکسوپلاسما در مادر و یا توکسوپلاسموزیس مادرزادی مشاهده نشد (16).
در مطالعه‌ی ما میانگین سن افراد مورد بررسی 66/5±35/23 سال می‌باشد میانگین سن زنان IgGمثبت برابر با 31/28 سال می‌باشد. بیشترین شیوع و فراوانی IgGمثبت در زنان رده سنی 30 تا 35 سال و کمترین شیوع در رده سنی کمتر از 20 سال قرار دارد. (003/0=p) و 82/18 درصد IgG مثبت بودند که بیشتر آنها در سه ماهه گذشته گوشت نیم پز مصرف کرده بودند. (018/0= p) . نتایج نشان داد ارتباط آماری معنا داری بین گروه‌های مختلف سنی و مصرف گوشت نیم پز و کبابی نسبت به بیماری توکسوپلاسموزیس وجود داشت. که تا حدودی با مطالعه‌ی فوق هم خوانی دارد.
مطالعه رفیعی و همکاران با عنوان سرواپیدمیولوژی توکسوپلاسما در دختران دانشجوی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز سال 1383 انجام گرفت. در این مطالعه 256 نفر از خانم‌ها در محدوده سنی 19 تا 30 سال مورد آزمایش قرار گرفتند. میانگین سنی نمونه‌های مورد مطالعه، 5/22 سال با انحراف معیار 45/2 بود. 4 درصد افراد سابقه فامیلی ابتلا به توکسوپلاسما را ذکر کردند. 5/11 درصد افراد سابقه تماس با گربه قبل از زندگی خوابگاهی داشتند. بیشترین افراد در گروه با مقطع تحصیلی کارشناسی به میزان 8/56 درصد و از نظر رشته تحصیلی در رشته پزشکی به میزان 6/28درصد قرار داشتند. از مجموع 256 نمونه گرفته شده 12 مورد 6/4 درصد دارای آنتی‌بادی از کلاس IgG علیه توکسوپلاسماگوندی بودند.این مطالعه ما هم نشان داد که بین مثبت شدن آنتی‌بادی IgG ضد توکسوپلاسما با رشته تحصیلی، نوع غذای مصرفی و سابقه تماس با گربه قبل از زندگی خوابگاهی ارتباط معنی داری وجود ندارد (17).
در مطالعه‌ی ما 40 نفر (1/47 درصد) از افراد مورد بررسی نگهداری و تماس گربه در خانه در سه ماه گذشته داشتند. از میان افراد مورد بررسی 1 نفر (2/1 درصد) بی سواد، 57 نفر (1/67 درصد) تحصیلات متوسطه و 27 نفر (8/31 درصد) تحصیلات عالی داشتند که بیشتر افراد دچار IgG مثبت، دارای تحصیلات متوسطه بودند و در سه ماهه گذشته گوشت نیم‌پز مصرف کرده‌بودند و در سه ماهه گذشته در تماس با گربه بودند. با توجه به (05/0> p) ارتباط آماری معنا داری بین نگهداری و تماس با گربه در خانه و مصرف گوشت نیم پز و کبابی در سه ماه گذشته با بیماری توکسوپلاسموزیس وجود داشت. ولی از لحاظ معنا داری ارتباطی بین سطح تحصیلات با تست مثبت وجود نداشت (392/0= p) که با مطالعه‌ی فوق هم خوانی دارد.
مطالعه‌ی سرایی صحنه و همکاران با هدف شیوع سرولوژیک توکسوپلاسما گوندیی در دختران مراجعه کننده به مرکز پزشکی جامعه نگر قزوین برای انجام آزمایش‌های قبل از ازدواج انجام شد. این مطالعه توصیفی در سال 1381 در مرکز پزشکی جامعه نگر قزوین انجام شد. 400 نفر از دختران در آستانه ازدواج مورد آزمایش قرار گرفتند. به طور کلی 34 درصد افراد مورد بررسی از نظر IgG ضد توکسوپلاسما مثبت بودند. میانگین سنی افراد با سرولوژی مثبت از افراد منفی بیشتر بود (02/0= p). شیوع سرولوژی مثبت توکسوپلاسما برحسب محل سکونت (شهر/ روستا) اختلاف معنی دار نداشت، ولی با سطح تحصیل ارتباط منفی نشان داد (p =0.03). (18). در مطالعه ما هم از لحاظ معنا داری ارتباطی بین سطح تحصیلات با مثبت شدن تست وجود نداشت که با مطالعه‌ی فوق هم خوانی دارد (392/0= p) اما درصد افراد سرولوژی منفی خیلی بیشتر از افراد سرولوژی مثبت بود که با مطالعه فوق همخوانی نداشت.
مطالعه فلاح و همکاران با عنوان سرواپیدمیولوژی توکسوپلاسموز در زنان باردار شکم اول در شهر همدان در سال ٨٣-١٣٨٢ انجام شد. در نمونـه بـرداری خوشـه ای تصـادفی ٥٧٦ نفـر از مـراجعین بـه مراکـز بهداشتی درمانی انتخاب شدند. پس از ثبت اطلاعات در پرسش‌نامه و تهیـه نمونـه خـون از ایـن افـراد آنتی‌بادی توتـال علیـه توکسوپلاسما گوندی در سرم آنها با روش IFA مورد آزمایش قرار گرفت وعیار20/1 و بالاتر به عنوان مثبت و حد آلـودگی بـه توکسوپلاسموز تعیین گردید. نتایج نشان داد در این مطالعه شیوع توکسوپلاسموز ٥/٣٣ درصدتعیین گردید بیشترین و کمترین میزان شیوع بـه ترتیـب در افـراد بـی‌سـواد (5/61 درصد) و افراد دیپلمه (4/28 درصد) دیده‌شد و رابطه معنی داری بین شیوع آلودگی و سـن، نحـوه مصـرف گوشـت، اسـتفاده از گوشت تازه در تهیه کباب و میزان مصرف سبزیجات خام مشاهده گردید (05/0> p) (19).
در مطالعه ما هم ارتباط آماری معنا داری بین میزان تحصیلات و بیماری توکسوپلاسموزیس وجود نداشت. همچنین رابطه معنی داری بین شیوع آلودگی و سـن، مصـرف گوشـت نیم پز و کبابی و مصرف سبزیجات خام و یکبار شسته شده با آب خالی و تکه تکه کردن گوش با دست جراحت دار مشاهده گردید (05/0> p) که منطبق با مطالعه‌ی فوق می‌باشد.
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪای Jones JI ﮐﻪ در اﮐﺘﺒﺮ 2002 در ایﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه آﻣﺮیﮑﺎ و ﺑﺮیﺘﺎﻧﯿﺎ در مورد دانش و شیوه‌های مرتبط با توکسوپلاسموز در بین زنان باردار اﻧﺠﺎم یﺎﻓﺖ، ﺗﺨﻤﯿﻦ زده ﺷﺪ ﮐﻪ ﺣﺪود 16 ﺗﺎ 40 درصد ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺑﻪ ایﻦ ﺑﯿﻤﺎری آﻟﻮده ﺷﺪه اﻧﺪ؛ در ﺻﻮرﺗﯿﮑﻪ در آﻣﺮیﮑﺎی ﻣﺮﮐﺰی و ﺟﻨﻮﺑﯽ و اروﭘﺎی ﻣﺮﮐﺰی ﻣﯿﺰان آﻟﻮدﮔﯽ 50 ﺗﺎ 80 درصد ﺗﺨﻤﯿﻦ زده می‌شود (9).
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ Raquel Coelho در ﺷﻤﺎل ری ودوژاﻧﯿﺮو در ﺑﺮزیﻞ ﮐﻪ در ﺳﺎل‌های99-1997 با موضوع شیوع آنتی‌بادی‌های IgG اختصاصی توکسوپلاسما گوندی در بین اهداکنندگان خون اﻧﺠﺎم یﺎﻓﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدیﺪ ﮐﻪ 84 درصد اﻓﺮاد دارای زﻧﺪﮔﯽ در ﺳﻄﻮح ﭘﺎﺋﯿﻦ اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ از ﻧﻈﺮ توﮐﺴﻮﭘﻼﺳﻤﻮز ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻮد. اﻣﺎ ﺣﺪود 62 درصد اﻓﺮاد ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ گروه‌های ﻣﺘﻮﺳﻂ از ﻧﻈﺮ زﻧﺪﮔﯽ و ﺣﺪود 23درصد گروه‌های ﺑﺎ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺮﻓﻪ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻮدﻧﺪ (20).
در مطالعه‌ی ما هم 25/81 درصد زنان IgG مثبت آنها تحصیلات متوسطه داشتند و خانه دار بودند و 19درصد کارمند بودند. ولی به طور‌کلی درصد یکسانی از افراد خانه دار و کارمند دچار سرولوژی مثبت شده بودند. در این رابطه هر چه سطح سواد پائین‌تر بود میران ابتلاء به توکسوپلاسموزیس افزایش می‌یافت. در بررسی ارتباط شغل و ابتلاء به توکسوپلاسموزیس ارتباط آماری معنی‌داری وجود نداشت. و در این مطالعه وضعیت اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ افراد مورد بررسی قرار نگرفت.
در مطالعه‌ی Jeannel و همکاران به اپیدمیولوژی توکسوپلاسموز در زنان باردار در پاریس پرداخته شد. نتایج ﻣﻮارد آﻧﺘﯽ ﺑﺎدی ﻣﺜﺒﺖ در ﭘﺎریﺲ 83 درصد، در آمریکا7/31 درصد، در الجزایر 49 درصد و در نروژ 12 درصد گزارش گردیده است که نتیجه مطالعه‌ی ما با آمار شیوع آﻧﺘﯽ ﺑﺎدی ﻣﺜﺒﺖ در نروژ همخوانی دارد (21).
در مطالعه‌ی پرویزپور و همکاران با عنوان فراوانی عفونت‌های توکسوپلاسما گوندی در زنان باردار می‌باشد. مطالعات انجام شده در کشور شیوع آلودگی را به میزان 55 درصد تا 87 درصد در مناطق شمالی، 40 درصد در آذربایجان، 30، در سیستان و بلوچستان، 45 درصد در خوزستان، 50 درصد در تهران، 8/39 درصد در گرگان، 5/47 درصد در اصفهان، 7/32 درصد در کرمانشاه، در زنان باردار نشان می‌دهند (22).
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺘﺎ آﻧﺎﻟﯿﺰ Bigna و ﻫﻤﮑﺎران، ﺳﺮوﭘﺮواﻻﻧﺲ ﺟﻬﺎﻧﯽ IgG در زﻧﺎن ﺣﺎﻣﻠﻪ 32.9درصد ﺑﺮآورد ﺷﺪه اﺳﺖ. زﻧﺎن ﺣﺎﻣﻠﻪ آﻣﺮیﮑﺎیﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮیﻦ ﺷﯿﻮع (2/45 درصد) را داﺷﺘﻪ اﻧﺪ و و زﻧﺎن ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻏﺮب اﻗﯿﺎﻧﻮس آرام، ﮐﻤﺘﺮیﻦ ﺷﯿﻮع (2/11 درصد) را داﺷﺘﻪ اﻧﺪ (23).
نتایج مطالعه‌ی ما شیوع IgGمثبت در زنان تازه ازدواج کرده‌ی شهرستان جوین را 8/18 درصد برآورد کرد که نتایج ما با شیوع در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻏﺮب اﻗﯿﺎﻧﻮس آرام همخوانی دارد.
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ Fanigliulo و ﻫﻤﮑﺎران ﻣﯿﺰان ﺳﺮوﭘﺮوواﻻﻧﺲ IgG ﺿﺪ ﺗﻮﮐﺴﻮﭘﻼﺳﻤﻮزیﺲ را در ﺧﺎنم‌های ﺣﺎﻣﻠﻪ ﻣﺮﮐﺰ و ﺟﻨﻮب ایﺘﺎﻟﯿﺎ ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدﻧﺪ، ﻣﯿﺰان ﺷﯿﻮع را 8/13درصد ﺑﺮآورد ﮐﺮدﻧﺪ و ﺗﯿﺘﺮ آﻧﺘﯽ ﺑﺎدی در زﻧﺎن ﺟﻮان پایین‌تر ﺑﻮده اﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻧﺎن مسن‌تر که با مطالعه ما همخوانی دارد (24).
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪای ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ Aye و ﻫﻤﮑﺎران ﺑﺮ روی زﻧﺎن واﻗﻊ در ﺳﻦ ﺑﺎروری در ﻣﯿﺎﻧﻤﺎر اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ ﻣﯿﺰان ﺷﯿﻮع IgG ﺿﺪﺗﻮﮐﺴﻮﭘﻼﺳﻤﻮزیﺲ را 5/11درصد ﺑﺮآورد ﮐﺮدﻧﺪ که با مطالعه ما همخوانی دارد (25).
تفاوت نتایج بررسی حاضر با مطالعات محققین دیگر احتمالاً ناشی از تفاوت‌های جغرافیایی، اجتماعی، نوع گوشت مصرفی و عادات غذایی در بین جوامع مختلف می‌باشد. بطور کلی با توجه به شرایط اقلیمی و الگوی تغذیه ای و فرهنگی متفاوت در نقاط مختلف جهان، نتایج بدست آمده تفاوت‌هایی را نشان می‌دهد. علاوه بر این گسترش رسانه‌های اجتماعی و افزایش سطح آگاهی جامعه سبب کاهش بروز عفونت شده است.
نتیجه‌گیری کلـی و پیشنهادها
با توجه به شیوع بالای افراد IgGمنفی در این جمعیت، این زنان به طور بالقوه در معرض خطر بالای توکسوپلاسموز حاد در دوران بارداری و انتقال به جنین خود هستند، بنابراین آموزش و مراقبت مناسب برای پیشگیری از توکسوپلاسموز مادرزادی ضروری است.
تقـدیر و تشـکر
نویسندگان مقاله از معاونت محترم تحقیقات و فن آوری دانشگاه علوم پزشکی سبزوار بخاطر پشتیبانی مالی این طرح تقدیر و سپاسگزاری می‌نمایند.
تعارض منافع
هیچگونه تضاد منافعی بین نویسندگان وجود ندارد و این مقاله با اطلاع و هماهنگی آنها ارسال شده است.
توکسوپلاسموزیس یکی از عفونت‌های مهم انسانی بشمار می‌رود. عامل آن انگل داخل سلولی اجباری است. توکسوپلاسماگوندی از انگل‌های مشترک انسـان و دام است و گربه در نقش میزبان نهـایی و بسـیاری از جانـداران از قبیـل پسـتانداران و پرنـدگان، نقـش میزبـان واسطه را دارا می‌باشند که این مطلب نشانگر وسعت انتشـار انگـل در محـیط می‌باشد. بطور تقریبی یک سوم جمعیت دنیا آلوده به این عفونت می‌باشند (1)، با این وجود، توکسوپلاسموز اکتسابی در 80 تا 90 درصد بزرگسالان و اطفال بدون نقص ایمنی به ندرت با تظاهرات بالینی همراه است. در واقع در بالغین سالم به صورت عفونت مزمن و در مبتلایان به نقص ایمنی به صورت بیماری حاد و کشنده تظاهر می‌کند. تشخیص عفونت حاد یا مزمن با ارزیابی سرولوژیک آنتی‌بادی ضد توکسوپلاسما IgG و IgM مقدور است (4-2).
این تک‌یاختـه، یـک انگـل درون سـلولی اجبـاری بوده و علیرغم اینکـه در بزرگسـالان بنـدرت علائـم حـاد ایجاد مــی‌کنــد، اگر در ماه‌های اول حاملگی، مادری را برای اولین بار آلوده کنـد و امکـان عبـور از جفـت را پیـدا نمایـد، موجـب بـروز خسارات جبران ناپذیری در جنین می‌گردد که از آن جملـه می‌توان به ضایعات مغـزی و چشـمی، تشـنج و تـب و سـایر علائم سیسـتمیک اشـاره کـرد در عفونت‌های حاد بدون علائم اولیه زنان باردار، انگل ممکن است از جفت عبور کند و به جنین منتقل و ایجاد توکسوپلاسموزیس مادرزادی شده و منجر به ضایعات و حتی سقط جنین شود. از جمله این ضایعات می‌توان میکروسفالی، هیدرو سفالی، کلسیفیکاسیون مغزی، کوریورتینیت که متعاقب آن عوارضی مانند عقب ماندگی ذهنی، ناشنوایی، نابینایی و سایر علائم ایجاد شود (5 و 6).
توکسوپلاسموز انتشار جهانی دارد و در ایـران هـم از شـیوع قابل ملاحظه ای برخوردار است. متوسط میزان پادتن توکسوپلاسما در نواحی مختلـف ایـران طبق آخرین بررسی 43 درصد در زنان حامله و 33 درصد در دختران واقع در سن ازدواج بوده است (7). میــزان پــادتن توکسوپلاسما بسته بـه امکانـات بهداشـتی، درمـانی، شـرایط اقلیمی، موقعیـت جغرافیـایی محـل و آداب و رسـوم مـردم، متغیــر اســت. در گزارشــی عنــوان شــده اســت کــه شــیوع توکسوپلاسموز در زنان باردار ایران حدود 43 درصد برآورد شده است. با توجه به این نکتـه کـه در حدود ٩٠ درصد بیماران فاقد علامت مشخص بـالینی هسـتند لـذا ممکن است بیماری به صـورت نهفتـه از دیـد پزشـکان دور بماند(10-8)، لذا تعیین شیوع و اندازه گیری عیـار پادتن‌های ضـد‌توکسوپلاسما پیش از بارداری، گـــــام مفیــدی در جهــت جلــوگیری از بــروز توکسوپلاســموز مـادرزادی و سـقط جنـین خواهـد بـود . بطور تقریبی 85 درصد زنان در سنین باروری در ایالات متحده آمریکا در معرض عفونت حاد توکسوپلاسما هستند و 400 تا 4000 مورد توکسوپلاسموزیس مادرزادی سالانه در این کشور به وقوع می‌پیوندد (11 و 12). در ایران توکسوپلاسموزیس شیوع بالایی دارد و تعداد کودکان مبتلا به این بیماری به طور متوسط به 3200 نفر در سال می‌رسند (7). در گسترده‌ترین مطالعه ای که در دو دهه اخیر صورت گرفته است، سرولوژی توکسوپلاسموزیس در میان 13018 نمونه‌ای که به روش تصادفی از میان جمعیت عمومی 12 استان کشور گرفته شد، مورد بررسی قرار گرفت 8/51 درصد افراد سرولوژی مثبت بودند. مثبت شدن سرولوژیک با افزایش سن روندی رو به رشد داشته که این روند تا 30 سالگی به اوج می‌رسید و سپس نزول می‌یافت (13). از نظر موقعیت جغرافیایی نیز استان مازندران با فراوانی نسبی 59 درصد و استان گیلان با 66 درصد به‌عنوان شایع‌ترین منطقه برای توکسوپلاسموزیس گزارش شده است. همچنین استان تهران با فراوانی نسبی 49 درصد، استان البرز 5/45 درصد، استان خوزستان 26 درصد، استان خراسان رضوی 6/31 درصد، استان اصفهان 43 درصد، استان سیستان و بلوچستان 8/22 درصد و آذربایجان غربی 8/14 درصد فراوانی را داشتند (14 و 15). با توجه به مطالعات صورت گرفته در سطح دنیا سن، جنس، نژاد، وضعیت بهداشتی، تماس با خاک، ناحیه جغرافیایی و عوامل آب‌وهوایی از عوامل تعیین کننده ابتلا بشمار می‌روند (4). جمعیت زنان غیرایمن به انگل توکسوپلاسما گونـدی های در میان دختران درسنین ازدواج، می‌تواند معیـار خـوبی بـرای پی بردن بـه جمعیـت زنـان در معـرض سـقط جنـین و میـزان کودکان در معـرض توکسوپلاسـموز مـادرزادی باشـد و بـه اتخاذ شـیوه مناسـب پیشـگیری کمـک نمایـد. لذا با توجـه بـه اهمیـت توکسوپلاسـموز مـادرزادی و همچنین توکسوپلاسـموز اکتسـابی بـه عنـوان یـک عفونـت فرصت‌طلـب در افـرادی کـه دچـار نقصـان ایمنـی هسـتند، ضرورت شناخت کافی از اپیدمیولوژی و گسـترش بیمـاری در مناطق مختلف کشور ما به منظور محـدود نمـودن میـزان انتشار توکسوپلاسموز بیش از پیش احساس می‌شود. در این مطالعه ضمن پرداختن به این مهم، نحوه ارتبـاط بـین مـوارد مثبت آنتی‌بادی‌ها و تحصیلات افراد، شغل، تماس بـا گربـه یـا نگهداری آن در منزل، نحوه مصرف گوشت و جگر، تماس با خاک و مصرف سبزی آلوده و تکه‌تکه‌کردن گوشت با دست جراحت‌دار مورد بررسی قرار گرفته است.
مواد و روش‌ها
این مطالعه‌ی مقطعی توصیفی، تحلیلی با روش نمونه گیری تصادفی ساده بر روی خانم‌های تازه ازدواج کرده مراجعه کننده به آزمایشگاه مرکز بهداشت جوین (جهت آزمایشات پیش از بارداری و حین بارداری در سال 1400) انجام شد. همچنین پرسش‌نامه‌ای شامل اطلاعات دموگرافیک و فاکتورهای خطر مانند عادات غذایی و نگهداری گربه و غیره تدوین و از طریق مصاحبه تکمیل شد. همچنین، جهت انجام آزمایشات از هر فرد شرکت‌کننده دو میلی‌لیتر خون گرفته شده و سرم آنها جدا‌گردید. نمونه‌های سرم تا هنگام انجام آزمایش در دمای منفی 20 درجه سانتی گراد نگهداری شد. برای انجام آزمایش، بعد از ذوب نمونه‌های سرم، حضور آنتی‌بادی IgG ضد توکسوپلاسما به روش الایزا (کیت پیشتاز طب)، مطابق دستور کارخانه‌ی سازنده در آزمایشگاه ایمونولوژی دانشکده‌ی پزشکی انجام گردید. مراحل انجام الایزا به این ترتیب بود که بعد از انتخاب تعدادی چاهک، نمونه‌ها را با محلول رقیق کننده به نسبت 1 به 100 رقیق کردیم. سپس 100 میکرولیتر از استانداردها در 8 چاهک و 100 میکرولیتر کنترل در 2 چاهک و در بقیه چاهک‌ها 100 میکرولیتر از نمونه ریخته شد. چاهک‌ها به‌مدت 30 دقیقه انکوبه گردیدند. بعد از خالی کردن محتویات، چاهک‌ها 3 بار (هر بار با افزودن 300 میکرولیتر محلول شستشو به چاهک‌ها) شستشو شدند. سپس 100 میکرولیتر محلول آنزیم کنژوگه به داخل چاهک‌ها اضافه شده و انکوبه شدند. دوباره محتویات چاهک را خالی کرده و 3 مرتبه مورد شستشو قرار دادیم. در ادامه 100 میکرولیتر محلول کروموژن به چاهک‌ها افزوده شد و چاهک‌ها در تاریکی به‌مدت 15 دقیقه انکوبه گردیدند. سرانجام به هرچاهک 100 میکرولیتر محلول متوقف کننده اضافه گردید تا واکنش‌های آنزیمی متوقف شوند. برای سنجش جذب نوری هر چاهک از دستگاه الایزا ریدر با فیلتر 450 نانومتر استفاده و جذب نوری چاهک‌ها قرائت گردید. در این مطالعه، مقدار cut-off معادل IU/ml 10 و مقدار IU/ml 11-9به‌عنوان محدوده مشکوک در نظر گرفته شد و بنابراین مقادیر بالای IU/ml 11 به‌عنوان توکسوپلاسموز مثبت محاسبه گردید. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و آزمون آماری کای اسکوئر انجام شد. بدین صورت که کلیه‌ی آیتم‌های بررسی شده (از جمله سن، میزان تحصیلات، نگهداری گربه در خانه، مصرف سبزیجات خام، تماس با خاک و ...) با میزان تیتر آنتی‌بادی IgG از نظر معنی دار بودن آماری بررسی گردید. این مقاله حاصل پایان نامه دانشجویی (پزشکی) با کد اخلاق IR.MEDSAB.REC.1400.069 از دانشگاه علوم پزشکی سبزوار می‌باشد.
نتـایج
جمعاً 85 نفر در این مطالعه شرکت کردند که از این تعداد، 69 نفر (18/81 درصد) تست آنتی‌بادی IgG آنها منفی و 16 نفر (82/18 درصد) مثبت شدند. میانگین سن افراد مورد بررسی 66/5±35/23 سال با میانه 23 سال می‌باشد. کمترین سن 14 سال و بیشترین سن 35 سال می‌باشد. که بیشترافراد مورد مطالعه در رده سنی کمتر از 20 سال قرار داشتند. تفاوت آماری معنی دار بین گروه‌های مختلف سنی و بیماری توکسوپلاسموزیس وجود داشت.
در افراد آنتی‌بادی مثبت از نظر توکسوپلاسما گوندی، 5/37 درصد از سبزیجات خام استفاده می‌کردند 56 درصد به نحوی با گوشت خام تماس داشته و 69 درصد با گربه برخورد داشتند و 69 درصد آنها مصرف گوشت نیم پز در سه ماهه گذشته داشته اند با استفاده از آزمون آماری مجذور کای بین مثبت بودن تست توکسوپلاسموز و سابقه مصرف سبزیجات خام و یکبار شسته با آب خالی و همچنین سابقه تکه‌تکه‌کردن گوشت با دست جراحت‌دار در سه ماهه گذشته ارتباط آماری معنا داری وجود نداشت. نتایج نشان می‌دهد بیشترین شیوع و فراوانی سروپوزیتیوی در زنان رده سنی 30 تا 35 سال و کمترین شیوع در زنان رده سنی کمتر از 20 سال قرار دارد. ارتباط آماری معنا داری بین گروه‌های مختلف سنی نسبت به بیماری توکسوپلاسموزیس وجود دارد. به طور کلی درصد یکسانی از افراد خانه‌دار و کارمند سروپوزیتیو بودند که ارتباط آماری معنا‌داری بین شغل و بیماری توکسوپلاسموزیس وجود نداشت (65/0= p). همچنین 57 نفر از افراد مورد بررسی دارای تحصیلات متوسطه و 27 نفر دارای تحصیلات عالی بودند که در بین گروه اول 13 نفر و در بین گروه دوم 3 نفر تیتر آنتی‌بادی مثبت داشتند که از نظر آماری تفاوت معنی‌داری بین دو گروه مشاهده نشد (39/0= p).
در بین افراد مورد مطالعه 21 نفر سابقه مصرف گوشت نیم پز (کبابی) داشتند و 64 نفر سابقه مصرف گوشت کبابی نداشتند که در بین گروه اول 11 نفر و در بین گروه دوم 5 نفر سروپوزیتیو بودند که این تفاوت از نظر آماری معنی‌دار بود.
همچنین 40 نفر از افراد مورد بررسی سابقه نگهداری یا تماس با گربه در عرض سه ماه گذشته داشتند و 45 نفر سابقه تماس یا نگهداری گربه نداشتند که 11 نفر در بین گروه اول و 5 نفر در بین گروه دوم تست آنتی‌بادی آنها مثبت بود و تفاوت معنی دار ضعیف آماری بین دو گروه وجود داشت (048/0= p).
در بین افراد مورد بررسی 57 نفر سابقه تماس با خاک باغچه یا زمین کشاورزی در عرض سه ماه گذشته داشتند و 28 نفر سابقه تماس با خاک باغچه نداشتند که در بین گروه اول 14 نفر و در بین گروه دوم 2 نفر دارای تست مثبت آنتی‌بادی بودند و تفاوت معنی دار ضعیف آماری بین دو گروه وجود داشت (046/0= p).
جدول 1. بررسی ارتباط عوامل اپیدمیولوژیک با مثبت شدن تست IgG
| P value | تست منفی IgG | تست مثبت IgG | بلی/خیر | اطلاعات اپیدمیولوژیکی |
| 18/0 | 10 59 |
11 5 |
بلی خیر |
مصرف گوشت نیم پز (کبابی) |
| 048/0 | 29 40 |
11 5 |
بلی خیر |
تماس با گربه |
| 989/0 | 26 43 |
6 10 |
بلی خیر |
مصرف سبزیجات خام |
| 046/0 | 43 26 |
14 2 |
بلی خیر |
تماس با خاک باغچه |
| 975/0 | 23 46 |
3 1 |
بلی خیر |
تکه تکه کردن گوشت با دست جراحت دار |
شکل 1. نمودار تعداد (درصد) افراد شرکت کننده در مطالعه و موارد مثبت به تفکیک گروه‌های سنی
بحث
توکسوپلاسما گوندی عامل توکسوپلاسموزیس بوده که یک عفونت فراگیر در سطح کره زمین است و یکی از شایع‌ترین عفونت‌های انگلی درانسان و سایر مهره داراران خونگرم در اکثر نقاط دنیا می‌باشد. در یک بررسی اپیدمیولوژی و با روش آزمایشگاهی IFA ،میانگین شیوع عفونت در 12 استان ایران برابر با 8/51 درصد بود (13). با توجه به اثرات مخاطره‌آمیز این انگل بر جنین، شناسایی زنان مستعد اکتساب این عفونت در دوران بارداری اهمیت شایانی دارد تا با اتخاذ روش‌های پیشگیری، از عفونت توکسوپلاسموزیس و اثرات مادرزادی آن جلوگیری شود.
مطالعه کلانتری و همکاران با موضوع بررسی سرولوژیک توکسوپلاسموز در زنان باردار شهر بابل، شمال ایران، در سال 1392-1391 انجام گرفت. نتایج نشان داد: میانگین سن افراد برابر 9/5±4/27 سال بود. در این میان، 106 نفر (6/60 درصد) دارای آنتی‌بادی ضد توکسوپلاسما گوندی و تعداد 64 مورد (6/36 درصد) فاقد آنتی‌بادی اختصاصی بودند. میزان شیوع عفونت در ارتباط با سن و محل زندگی متفاوت بوده ولی این اختلاف از نظر آماری معنی دار نمی‌باشد (p>0.05). همچنین، ارتباط معنی داری آماری بین میزان شیوع آلودگی و سایر فاکتورهای خطر مانند سابقه سقط و نحوه مصرف گوشت مشاهده نشد. هیچ موردی از بروز عفونت حاد توکسوپلاسما در مادر و یا توکسوپلاسموزیس مادرزادی مشاهده نشد (16).
در مطالعه‌ی ما میانگین سن افراد مورد بررسی 66/5±35/23 سال می‌باشد میانگین سن زنان IgGمثبت برابر با 31/28 سال می‌باشد. بیشترین شیوع و فراوانی IgGمثبت در زنان رده سنی 30 تا 35 سال و کمترین شیوع در رده سنی کمتر از 20 سال قرار دارد. (003/0=p) و 82/18 درصد IgG مثبت بودند که بیشتر آنها در سه ماهه گذشته گوشت نیم پز مصرف کرده بودند. (018/0= p) . نتایج نشان داد ارتباط آماری معنا داری بین گروه‌های مختلف سنی و مصرف گوشت نیم پز و کبابی نسبت به بیماری توکسوپلاسموزیس وجود داشت. که تا حدودی با مطالعه‌ی فوق هم خوانی دارد.
مطالعه رفیعی و همکاران با عنوان سرواپیدمیولوژی توکسوپلاسما در دختران دانشجوی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز سال 1383 انجام گرفت. در این مطالعه 256 نفر از خانم‌ها در محدوده سنی 19 تا 30 سال مورد آزمایش قرار گرفتند. میانگین سنی نمونه‌های مورد مطالعه، 5/22 سال با انحراف معیار 45/2 بود. 4 درصد افراد سابقه فامیلی ابتلا به توکسوپلاسما را ذکر کردند. 5/11 درصد افراد سابقه تماس با گربه قبل از زندگی خوابگاهی داشتند. بیشترین افراد در گروه با مقطع تحصیلی کارشناسی به میزان 8/56 درصد و از نظر رشته تحصیلی در رشته پزشکی به میزان 6/28درصد قرار داشتند. از مجموع 256 نمونه گرفته شده 12 مورد 6/4 درصد دارای آنتی‌بادی از کلاس IgG علیه توکسوپلاسماگوندی بودند.این مطالعه ما هم نشان داد که بین مثبت شدن آنتی‌بادی IgG ضد توکسوپلاسما با رشته تحصیلی، نوع غذای مصرفی و سابقه تماس با گربه قبل از زندگی خوابگاهی ارتباط معنی داری وجود ندارد (17).
در مطالعه‌ی ما 40 نفر (1/47 درصد) از افراد مورد بررسی نگهداری و تماس گربه در خانه در سه ماه گذشته داشتند. از میان افراد مورد بررسی 1 نفر (2/1 درصد) بی سواد، 57 نفر (1/67 درصد) تحصیلات متوسطه و 27 نفر (8/31 درصد) تحصیلات عالی داشتند که بیشتر افراد دچار IgG مثبت، دارای تحصیلات متوسطه بودند و در سه ماهه گذشته گوشت نیم‌پز مصرف کرده‌بودند و در سه ماهه گذشته در تماس با گربه بودند. با توجه به (05/0> p) ارتباط آماری معنا داری بین نگهداری و تماس با گربه در خانه و مصرف گوشت نیم پز و کبابی در سه ماه گذشته با بیماری توکسوپلاسموزیس وجود داشت. ولی از لحاظ معنا داری ارتباطی بین سطح تحصیلات با تست مثبت وجود نداشت (392/0= p) که با مطالعه‌ی فوق هم خوانی دارد.
مطالعه‌ی سرایی صحنه و همکاران با هدف شیوع سرولوژیک توکسوپلاسما گوندیی در دختران مراجعه کننده به مرکز پزشکی جامعه نگر قزوین برای انجام آزمایش‌های قبل از ازدواج انجام شد. این مطالعه توصیفی در سال 1381 در مرکز پزشکی جامعه نگر قزوین انجام شد. 400 نفر از دختران در آستانه ازدواج مورد آزمایش قرار گرفتند. به طور کلی 34 درصد افراد مورد بررسی از نظر IgG ضد توکسوپلاسما مثبت بودند. میانگین سنی افراد با سرولوژی مثبت از افراد منفی بیشتر بود (02/0= p). شیوع سرولوژی مثبت توکسوپلاسما برحسب محل سکونت (شهر/ روستا) اختلاف معنی دار نداشت، ولی با سطح تحصیل ارتباط منفی نشان داد (p =0.03). (18). در مطالعه ما هم از لحاظ معنا داری ارتباطی بین سطح تحصیلات با مثبت شدن تست وجود نداشت که با مطالعه‌ی فوق هم خوانی دارد (392/0= p) اما درصد افراد سرولوژی منفی خیلی بیشتر از افراد سرولوژی مثبت بود که با مطالعه فوق همخوانی نداشت.
مطالعه فلاح و همکاران با عنوان سرواپیدمیولوژی توکسوپلاسموز در زنان باردار شکم اول در شهر همدان در سال ٨٣-١٣٨٢ انجام شد. در نمونـه بـرداری خوشـه ای تصـادفی ٥٧٦ نفـر از مـراجعین بـه مراکـز بهداشتی درمانی انتخاب شدند. پس از ثبت اطلاعات در پرسش‌نامه و تهیـه نمونـه خـون از ایـن افـراد آنتی‌بادی توتـال علیـه توکسوپلاسما گوندی در سرم آنها با روش IFA مورد آزمایش قرار گرفت وعیار20/1 و بالاتر به عنوان مثبت و حد آلـودگی بـه توکسوپلاسموز تعیین گردید. نتایج نشان داد در این مطالعه شیوع توکسوپلاسموز ٥/٣٣ درصدتعیین گردید بیشترین و کمترین میزان شیوع بـه ترتیـب در افـراد بـی‌سـواد (5/61 درصد) و افراد دیپلمه (4/28 درصد) دیده‌شد و رابطه معنی داری بین شیوع آلودگی و سـن، نحـوه مصـرف گوشـت، اسـتفاده از گوشت تازه در تهیه کباب و میزان مصرف سبزیجات خام مشاهده گردید (05/0> p) (19).
در مطالعه ما هم ارتباط آماری معنا داری بین میزان تحصیلات و بیماری توکسوپلاسموزیس وجود نداشت. همچنین رابطه معنی داری بین شیوع آلودگی و سـن، مصـرف گوشـت نیم پز و کبابی و مصرف سبزیجات خام و یکبار شسته شده با آب خالی و تکه تکه کردن گوش با دست جراحت دار مشاهده گردید (05/0> p) که منطبق با مطالعه‌ی فوق می‌باشد.
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪای Jones JI ﮐﻪ در اﮐﺘﺒﺮ 2002 در ایﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه آﻣﺮیﮑﺎ و ﺑﺮیﺘﺎﻧﯿﺎ در مورد دانش و شیوه‌های مرتبط با توکسوپلاسموز در بین زنان باردار اﻧﺠﺎم یﺎﻓﺖ، ﺗﺨﻤﯿﻦ زده ﺷﺪ ﮐﻪ ﺣﺪود 16 ﺗﺎ 40 درصد ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺑﻪ ایﻦ ﺑﯿﻤﺎری آﻟﻮده ﺷﺪه اﻧﺪ؛ در ﺻﻮرﺗﯿﮑﻪ در آﻣﺮیﮑﺎی ﻣﺮﮐﺰی و ﺟﻨﻮﺑﯽ و اروﭘﺎی ﻣﺮﮐﺰی ﻣﯿﺰان آﻟﻮدﮔﯽ 50 ﺗﺎ 80 درصد ﺗﺨﻤﯿﻦ زده می‌شود (9).
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ Raquel Coelho در ﺷﻤﺎل ری ودوژاﻧﯿﺮو در ﺑﺮزیﻞ ﮐﻪ در ﺳﺎل‌های99-1997 با موضوع شیوع آنتی‌بادی‌های IgG اختصاصی توکسوپلاسما گوندی در بین اهداکنندگان خون اﻧﺠﺎم یﺎﻓﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدیﺪ ﮐﻪ 84 درصد اﻓﺮاد دارای زﻧﺪﮔﯽ در ﺳﻄﻮح ﭘﺎﺋﯿﻦ اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ از ﻧﻈﺮ توﮐﺴﻮﭘﻼﺳﻤﻮز ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻮد. اﻣﺎ ﺣﺪود 62 درصد اﻓﺮاد ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ گروه‌های ﻣﺘﻮﺳﻂ از ﻧﻈﺮ زﻧﺪﮔﯽ و ﺣﺪود 23درصد گروه‌های ﺑﺎ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺮﻓﻪ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻮدﻧﺪ (20).
در مطالعه‌ی ما هم 25/81 درصد زنان IgG مثبت آنها تحصیلات متوسطه داشتند و خانه دار بودند و 19درصد کارمند بودند. ولی به طور‌کلی درصد یکسانی از افراد خانه دار و کارمند دچار سرولوژی مثبت شده بودند. در این رابطه هر چه سطح سواد پائین‌تر بود میران ابتلاء به توکسوپلاسموزیس افزایش می‌یافت. در بررسی ارتباط شغل و ابتلاء به توکسوپلاسموزیس ارتباط آماری معنی‌داری وجود نداشت. و در این مطالعه وضعیت اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ افراد مورد بررسی قرار نگرفت.
در مطالعه‌ی Jeannel و همکاران به اپیدمیولوژی توکسوپلاسموز در زنان باردار در پاریس پرداخته شد. نتایج ﻣﻮارد آﻧﺘﯽ ﺑﺎدی ﻣﺜﺒﺖ در ﭘﺎریﺲ 83 درصد، در آمریکا7/31 درصد، در الجزایر 49 درصد و در نروژ 12 درصد گزارش گردیده است که نتیجه مطالعه‌ی ما با آمار شیوع آﻧﺘﯽ ﺑﺎدی ﻣﺜﺒﺖ در نروژ همخوانی دارد (21).
در مطالعه‌ی پرویزپور و همکاران با عنوان فراوانی عفونت‌های توکسوپلاسما گوندی در زنان باردار می‌باشد. مطالعات انجام شده در کشور شیوع آلودگی را به میزان 55 درصد تا 87 درصد در مناطق شمالی، 40 درصد در آذربایجان، 30، در سیستان و بلوچستان، 45 درصد در خوزستان، 50 درصد در تهران، 8/39 درصد در گرگان، 5/47 درصد در اصفهان، 7/32 درصد در کرمانشاه، در زنان باردار نشان می‌دهند (22).
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺘﺎ آﻧﺎﻟﯿﺰ Bigna و ﻫﻤﮑﺎران، ﺳﺮوﭘﺮواﻻﻧﺲ ﺟﻬﺎﻧﯽ IgG در زﻧﺎن ﺣﺎﻣﻠﻪ 32.9درصد ﺑﺮآورد ﺷﺪه اﺳﺖ. زﻧﺎن ﺣﺎﻣﻠﻪ آﻣﺮیﮑﺎیﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮیﻦ ﺷﯿﻮع (2/45 درصد) را داﺷﺘﻪ اﻧﺪ و و زﻧﺎن ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻏﺮب اﻗﯿﺎﻧﻮس آرام، ﮐﻤﺘﺮیﻦ ﺷﯿﻮع (2/11 درصد) را داﺷﺘﻪ اﻧﺪ (23).
نتایج مطالعه‌ی ما شیوع IgGمثبت در زنان تازه ازدواج کرده‌ی شهرستان جوین را 8/18 درصد برآورد کرد که نتایج ما با شیوع در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻏﺮب اﻗﯿﺎﻧﻮس آرام همخوانی دارد.
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ Fanigliulo و ﻫﻤﮑﺎران ﻣﯿﺰان ﺳﺮوﭘﺮوواﻻﻧﺲ IgG ﺿﺪ ﺗﻮﮐﺴﻮﭘﻼﺳﻤﻮزیﺲ را در ﺧﺎنم‌های ﺣﺎﻣﻠﻪ ﻣﺮﮐﺰ و ﺟﻨﻮب ایﺘﺎﻟﯿﺎ ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدﻧﺪ، ﻣﯿﺰان ﺷﯿﻮع را 8/13درصد ﺑﺮآورد ﮐﺮدﻧﺪ و ﺗﯿﺘﺮ آﻧﺘﯽ ﺑﺎدی در زﻧﺎن ﺟﻮان پایین‌تر ﺑﻮده اﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻧﺎن مسن‌تر که با مطالعه ما همخوانی دارد (24).
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪای ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ Aye و ﻫﻤﮑﺎران ﺑﺮ روی زﻧﺎن واﻗﻊ در ﺳﻦ ﺑﺎروری در ﻣﯿﺎﻧﻤﺎر اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ ﻣﯿﺰان ﺷﯿﻮع IgG ﺿﺪﺗﻮﮐﺴﻮﭘﻼﺳﻤﻮزیﺲ را 5/11درصد ﺑﺮآورد ﮐﺮدﻧﺪ که با مطالعه ما همخوانی دارد (25).
تفاوت نتایج بررسی حاضر با مطالعات محققین دیگر احتمالاً ناشی از تفاوت‌های جغرافیایی، اجتماعی، نوع گوشت مصرفی و عادات غذایی در بین جوامع مختلف می‌باشد. بطور کلی با توجه به شرایط اقلیمی و الگوی تغذیه ای و فرهنگی متفاوت در نقاط مختلف جهان، نتایج بدست آمده تفاوت‌هایی را نشان می‌دهد. علاوه بر این گسترش رسانه‌های اجتماعی و افزایش سطح آگاهی جامعه سبب کاهش بروز عفونت شده است.
نتیجه‌گیری کلـی و پیشنهادها
با توجه به شیوع بالای افراد IgGمنفی در این جمعیت، این زنان به طور بالقوه در معرض خطر بالای توکسوپلاسموز حاد در دوران بارداری و انتقال به جنین خود هستند، بنابراین آموزش و مراقبت مناسب برای پیشگیری از توکسوپلاسموز مادرزادی ضروری است.
تقـدیر و تشـکر
نویسندگان مقاله از معاونت محترم تحقیقات و فن آوری دانشگاه علوم پزشکی سبزوار بخاطر پشتیبانی مالی این طرح تقدیر و سپاسگزاری می‌نمایند.
تعارض منافع
هیچگونه تضاد منافعی بین نویسندگان وجود ندارد و این مقاله با اطلاع و هماهنگی آنها ارسال شده است.
مرور کتاب: پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
انگل‌شناسی پزشکی
دریافت: 1401/6/21 | پذیرش: 1401/6/31 | انتشار: 1401/6/30
دریافت: 1401/6/21 | پذیرش: 1401/6/31 | انتشار: 1401/6/30
فهرست منابع
1. Dubey JP. The history of Toxoplasma gondii-the first100 years. J Eukaryot Microbiol 2008; 55(6): 467-75. [DOI:10.1111/j.1550-7408.2008.00345.x] [PMID]
2. Remington JS, Mcleond R, Desmonts G. Toxoplasmosis. Infectious diseases of the fetus and newborn infant. 5th ed. Philadelphia: W.B Saunders; 2001. 205-346
3. Duby JP, Lindsay DS, Speer CA. Structures of Toxoplasma gondii tachyzoites, bradyzoites, and sporozoites and biology and development of tissue cysts. Clinical Microbiology Reviews. 1998; 11 (2):267-299 [DOI:10.1128/CMR.11.2.267] [PMID] [PMCID]
4. Sensini A, Toxoplasma gondii infection in pregnancy: opportunities and pitfalls of serological diagnosis. Clinical Microbiology and Infection. 2006;12(6):504 -12. [DOI:10.1111/j.1469-0691.2006.01444.x] [PMID]
5. Montoya JG, Kovacs JA, Remington JS. Toxoplasma gondii. Principles and practice of infections disease. 6th edPhiladelphia: Elsevier Churchill Livingstone; 2005, 317098
6. Jones J, Lopez A, Wilson M. Congenital toxoplasmosis. American Family Physician. 2003;15;67(10):2131 -8.
7. Mizani A, Alipour A, Sharif M, et al. Toxoplasmosis seroprevalence in Iranian women and risk factors of the disease: a systematic review and meta-analysis. Tropical Medicine and Health. 2017/04/12 2017;45(1):7. doi:10.1186/s41182-017-0048-7 [DOI:10.1186/s41182-017-0048-7] [PMID] [PMCID]
8. Abhilash KP, Roshine MK, Vandana K, Varghese GM. A probable case of acquired toxoplasmosis presenting as pyrexia of unknown origin in an immunocompetent individual. International Journal of Infectious Diseases. Nov 2013;17(11):e1067-8. doi:10.1016/j.ijid.2013.03.024 [DOI:10.1016/j.ijid.2013.03.024] [PMID]
9. Kravetz JD, Federman DG. Toxoplasmosis in pregnancy. The American Journal of Medicine. 2005;118(3):212-216. doi:10.1016/j.amjmed.2004.08.023 [DOI:10.1016/j.amjmed.2004.08.023] [PMID]
10. Markell EK, John DT, Krotoski WA.Medical . Philadelphia: W.B. Saunders ed thParasitology. 8 Co;1999. P.161-171
11. Jones J.L, Ogunmodede F, Schftel J., Kirkland E. Toxoplasmosis-related knowledge and practices among pregnant women in the United States. Infectious Diseases in Obstetrics and Gynecology.2003; 11(3): 139-145. [DOI:10.1080/10647440300025512] [PMID] [PMCID]
12. Lupu, M.A.; Lighezan, R.; Paduraru, A.A.; Dragomir, A.; Pavel, R.; Grada, S.; Mihu, A.G.; Ursoniu, S.; Olariu, T.R. Seroepidemiology of Toxoplasma gondii Infection in Blood Donors fromWestern Romania. Microorganisms 2022, 10, 973.
https://doi.org/10.3390/microorganisms10050973 [DOI:10.3390/ microorganisms10050973] [PMID] [PMCID]
13. Assmar M, Amirkhani A, Piazak N, Hovanesian A, Kooloobandi A, Etessami R. Toxoplasmosis in Iran. Results of a seroepidemiological study. Bulletin de la Société de pathologie exotique. 1997;90:19-21
14. Asghari A, Ghasemi E, Yousefi A, Majidiani H. Toxoplasmosis and Its Current Status in Iran: A Narrative Review. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences. 2022; 20 (11): 1253-78. [DOI:10.52547/jrums.20.11.1253]
15. Beheshtipour J, Adhami Gh, Moradi M, Shabani Sh. Seroprevalence and risk factors associated with toxoplasmosis among the butchers of Sanandaj City, west of Iran. Scientific Journal of Kurdistan University of Medical Sciences. 2019; 24 (1):122-131. [DOI:10.29252/sjku.24.1.122]
16. Kalantari N, Ghaffari S, Bayani M, et al. Serological study of toxoplasmosis in pregnant women in Babol, northern Iran 2012-2013. Ilam-University-of-Medical-Sciences. 2014;22(4):102-108.
17. Rafiei A, Hamadi A, Amani F. Toxoplasma head epidemiology in female students of Ahvaz Jundishapur University of Medical Sciences 2004. Iranian Journal of Infectious and Tropical Diseases.2005;10(31):35-41.
18. Mehrzad S, Jahani Hashemi H. Serological Prevalence of Toxoplasma gondii in girls referred to Qazvin Community Medical Center for premarital tests (2002). Scientific Journal of Qazvin University of Medical Sciences. 2007;11( 1):12-13.
19. Fallah E, Navazesh R, Majidi J, Kushavar H, Mahdipourzareh N. Epidemiological study of toxoplasma infection among high - school girls in Jolfa. Reproduction and Infertility. 2005;5(3):261 -9.
20. Raquel Coelho A.L. Kobayashi M., Carvalho L.B. Jr. Prevalence of IgG antibodies specific to Toxoplasma gondii among blood donors in Recife. Northeast Brazil. Revista do Instituto de Medicina Tropical de Sao Paulo.2003; 45(4): 229-234. [DOI:10.1590/S0036-46652003000400011] [PMID]
21. Jeannel D, Niel G, Costagliola D, Danis M. Traore B.M, Gentilini M. Epidemiology of toxoplasmosis among pregnant women in the Paris area. Int J Epidemiol. 1989; 17(3): 595-602. [DOI:10.1093/ije/17.3.595] [PMID]
22. Parvizpour F, Hajighasemlo S, Hasani S, et al. Toxoplasmosis infection in the pregnant women in the first half of pregnancy, in Kamyaran in 2008. HBI_Journals. 2010;15(1):72-78.
23. Bigna JJ, Tochie JN, Tounouga DN, et al. Global, regional, and country seroprevalence of Toxoplasma gondii in pregnant women: a systematic review, modelling and meta-analysis. Scientific Reports. 2020/07/21 2020;10(1):12102. doi:10.1038/s41598-020-69078-9. [DOI:10.1038/s41598-020-69078-9] [PMID] [PMCID]
24. Fanigliulo D, Marchi S, Montomoli E, Trombetta CM. Toxoplasma gondii in women of childbearing age and during pregnancy: seroprevalence study in Central and Southern Italy from 2013 to 2017. Parasite. 2020;27:2. [DOI:10.1051/parasite/2019080] [PMID] [PMCID]
25. Aye KM, Nagayasu E, Nyunt MH, et al. Seroprevalence of toxoplasmosis among reproductive-aged women in Myanmar and evaluation of luciferase immunoprecipitation system assay. BMC Infectious Diseases. 2020/11/30 2020;20(1):906. doi:10.1186/s12879-020-05650-y [DOI:10.1186/s12879-020-05650-y] [PMID] [PMCID]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
اخلاق نشر
این نشریه با احترام به قوانین اخلاق در نشریات تابع قوانین کمیتۀ اخلاق در انتشار (COPE) می باشد و از آیین نامه اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در آثار علمی پیروی می نماید.
