دوره 3، شماره 1 - ( 2-1402 )
جلد 3 شماره 1 صفحات 64-57 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Salimi A, Taktaz Hafshejani T, Momtaz H. A seroepidemiology of Leptospirosis and Neospora caninum in aborted cows in Zagros industrial dairy farm in Shahrekord. Zoonosis 2023; 3 (1) :57-64
URL: http://zoonosis.ir/article-1-72-fa.html
URL: http://zoonosis.ir/article-1-72-fa.html
سلیمی شهرکی ایوب، تکتاز هفشجانی تقی، ممتاز حسن. بررسی سرواپیدمیولوژی لپتوسپیروز و نئوسپورا کنینوم در گاوهای سقط کرده گاوداری صنعتی زاگرس شهرکرد. مجله بيماری های قابل انتقال بين انسان و حيوان. 1402; 3 (1) :57-64
دانشکده دامپزشکی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران ، taghi_taktaz@yahoo.com
واژه‌های کلیدی: سرواپیدمیولوژی، سقط، لپتوسپیرا، نئوسپورا کنینوم، گاو، الایزا، PCR، گاوداری زاگرس شهرکرد
متن کامل [PDF 497 kb]
(154 دریافت)
| چکیده (HTML) (694 مشاهده)
متن کامل: (105 مشاهده)
مقدمه
لپتوسپیروز یکی از بیماری‌های عفونی مشترک بین انسان و دام میباشد که توسط میکروبی از جنس خانواده لپتوسپیراسه ایجاد میشود. انتشار جغرافیایی وسیعی در دنیا دارد و بیشتر در فصول گرم و مرطوب سال بروز می‌کند و باعث ایجاد سپتی سمی، نفریت بینابینی،کم خونی و سقط جنین در اغلب گونه‌های دامی میشود. بیماری به عنوان یک بیماری شغلی برای دامپزشکان، دامداران، مسولین کشتارگاه و قصاب‌ها محسوب میشود (1و2).
نئوسپورا کانینوم یکی از رایجترین تکیاختگانی است که از گاو شیری جدا شده و از مهم‌ترین دلایل سقط جنین در این حیوان میباشد (3و4).
یکی دیگر از موارد مورد اهمیت بیماری لپتوسپیروز و نئوسپورا کانینوم بوجود آوردن خسارات اقتصادی زیان بار در گله‌های دامی بخصوص گاوهای شیری است. این بیماری در گاو باعث کاهش تولید شیر و سقط جنین است که گاهی باعث ایجاد طوفان سقط میشود (5و6). با توجه به این که تا به حال در شهرستان شهرکرد هیچ گونه بررسی در مورد میزان آلودگی به لپتوسپیروز و نئوسپورا کنینوم در گاوهای سقط کرده گاوداری صنعتی زاگرس شهرکرد انجام نپذیرفته است و با توجه به اهمیت سقط جنین در گاوهای شیری ، ضرورت بررسی فراوانی آلودگی به لپتوسپیروز و نئوسپورا کانینوم مشخص می‌گردد.
مواد و روشها
جمع آوری نمونه‌ها
از دی ماه 94 تا خرداد 95 از تعداد 79 راس از گاو های با سابقه سقط مشهود در دوره‌های مختلف آبستنی در شرکت شیر و گوشت زاگرس شهرکرد نمونه‌گیری به عمل آمد که از هر گاو در شرایط آسپتیک میزان 10 سی سی خون بدون ضد انعقاد برای جدا شدن سرم اخذ گردید. نمونه‌ها پس از لخته شدن در کنار یخ به آزمایشگاه مرکز تحقیقات میکروبیولوژی دانشگاه آزاد منتقل شدند. همچنین 13 نمونه شیر به فاصله هر 10 روز یک بار در شرایط استریل با حجم 50 سی‌سی از تانک مخزن شیر اخذ گردید و در کنار یخ به آزمایشگاه منتقل شدند. بنابراین کل نمونه‌های خون و شیر روی‌هم رفته 92 عدد جمع آوری شدند.
آماده سازی نمونه‌ها
در آزمایشگاه نمونه‌های خون اخذ شده به مدت هفت دقیقه در 3000 دور سانتریفیوژ شدند و سرم آنها جدا گردید و در داخل میکروتیوب ریخته شد و در دمای 20- درجه سانتی گراد فریز شدند تا بعد از تامین جامعه آماری آزمایشات مربوطه بر روی آنها انجام شود. نمونه‌های شیر نیز به مدت 20 دقیقه در 4000 دور سانتریفیوژ شدند سپس خامه روی نمونه‌ها دور ریخته شد و از مایع میانی (سرم شیر) برای تست های سرولوژیکی الایزا برای شناسایی لپتوسپیرا هاردجو و نئوسپورا کانینوم و از رسوب انتهای لوله منحصرا برای شناسایی لپتوسپیرا هاردجو به روش PCR جدا سازی به عمل آمد. آزمایش PCR و استخراج DNA (DNA Extraction) برای شناسایی لپتوسپیرا هارجو بر روی بخش رسوبی شیر‌های تانک مخزن به منظور استخراج DNA از رسوبات جدا شده از نمونه های شیر تانک مخزن از روش فنل-کلروفرم استفاده شد.
توالی پرایمر های مورد استفاده جهت دریابی باکتری لپتوسپیرا در نمونه های مورد مطالعه عبارت بود از (7) :
آزمایش PCR در حجم 25 میکرولیتر واجد 50 میلی‌مول KCL، 10 میلی‌مول Tris_Hcl، 5/1 میلی‌مول MgCl2، 2/0 میلی‌مول از هرdeoxynucleotid triphosphate، 5/0 میکرومول از هر پرایمر، 25/1 واحد از Taq polymerase شرکت (Fermentas_Germany) و پنج میکرولیتر از DNA نمونه تنظیم گردید.
برنامه حرارتی مورد استفاده عبارت بود از:
جهت ارزیابی محصول PCR از الکتروفورز محصول PCR روی ژل یک درصد آگاروز استفاده شد. الکتروفورز نمونه‌ها در ولتاژ ثابت 90 ولت به مدت حدوداً یک ساعت انجام و در پایان با مشاهده ژل زیر نور UV (دستگاه UVitech، انگلستان) از ژل حاصله تصویر برداری و ثبت گردید.
آزمایش الایزای لپتوسپیرا هاردجو بر روی نمونه‌های سرم خون و سرم شیر
مراحل انجام آزمایش طبق دستور العمل شرکت سازنده صورت گرفت. کیت مورد استفاده ساخت شرکت Bio_X Diagnostics کشور بلژیک است.این کیت بر اساس الایزای غیر مستقیم طراحی شده و قادر به شناسایی آنتی‌بادی‌های ترشح شده ضد لپتوسپیرا هاردجو در سرم، پلاسما و شیر گاو و سایر نشخوارکنندگان است. طبق دستور العمل شرکت سازنده کیت اگر مقدار متوسط جذب نوری کنترل مثبت بیشتر از 800/0 و نسبت مقدار متوسط جذب نوری کنترل منفی کمتر از 300/0 باشد، صحت انجام الایزا تائید میشود که در این صورت برای هر نمونه بر اساس تقسیم جذب نوری نمونه بر روی جذب نوری کنترل مثبت ضرب در 100 محاسبه و نمونه‌ها بر اساس درصد آنها تفسیر می‌شوند.
آزمایش الایزای نئوسپورا کنینوم بر روی نمونه‌های سرم خون و سرم شیر
این کیت ساخت شرکت ID.VET فرانسه است که بر اساس الایزای غیر مستقیم طراحی شده است. این کیت قادر به شناسایی آنتی‌بادی‌های ترشح شده ضد نئوسپورا کنینوم در سرم و پلاسمای انسان و گونه‌های مختلف حیوانات میباشد. طبق دستور العمل شرکت سازنده کیت اگر مقدار (value) متوسط جذب نوری کنترل مثبت بیشتر از 35/0 و نسبت مقدار متوسط جذب نوری کنترل مثبت و کنترل منفی بیشتر از سه باشد، صحت انجام الایزا تائید میشود که در این صورت برای هر نمونه درصد S/P بر اساس تقسیم (جذب نوری کنترل منفی – جذب نوری نمونه) بر (جذب نوری کنترل منفی – جذب نوری کنترل مثبت) ضرب در 100 محاسبه و تفسیر ونمونه هایی که درصد S/P آن ها بیش از 50 بود مثبت تلقی شدند.
نتـایج
متعاقب انجام آزمایشات الایزا روی نمونه‌های سرم خون و سرم شیر تانک مخزن گاوهای با سابقه سقط در گاوداری صنعتی زاگرس شهرکرد ، از تعدا 92 نمونه (79 نمونه سرم خون و 13 نمونه شیرتانک مخزن) آزمایش شده با کیت الایزای لپتوسپیرا هاردجو جمعا تعداد پنج نمونه آلودگی به لپتوسپیرا را نشان دادند که از این تعداد چهار نمونه (06/5 درصد) مربوط به نمونه‌های سرم خون و یک نمونه (6/7 درصد) مربوط به نمونه‌های سرم شیر تانک مخزن بود که نتایج حاصل از این بررسی در جدول 1 آمده است.
جدول 1. نتایج آزمایش الایزای لپتوسپیرا هاردجو روی نمونه‌های سرمی خون گاوهای با سابقه سقط جنین
در پی ازمایش الایزا بر روی سرم شیر های تانک مخزن یک نمونه (6/7) الودگی به لپتوسپیرا و در پی انجام آزمایش PCR بر روی نمونه‌های رسوبی شیر تانک مخزن تعداد سه نمونه (07/23 درصد) آلودگی به لپتوسپیرا را نشان دادند (جدول 3).
جدول2. نتایج PCR و الایزای لپتوسپیرا هارجو در نمونه های سرمی شیر و رسوبی شیر تانک مخزن
همچنین با کیت الایزای نئوسپوراکنینوم جمعا از تعداد 92 نمونه سرمی خون و شیر تعداد 27 نمونه (3/29 درصد) آلودگی به نئوسپورا کنینوم دیده شد (جدول 2).
جدول 3. میزان شیوع سرمی نئوسپورا کنینوم در گاوهای شکم اول تا ششم در نمونه‌های سرم خون و شیر تانک مخزن
بحث
بیماری لپتوسپیروزیس یکی از گسترش یافته‌ترین بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوانات است. چهره‌ی بالینی این بیماری آنقدر متغییر است که هرگز نمی‌توان تنها بر پایه‌ی علائم و نشانه‌های بیماری آن را تشخیص داد (1و2).
لپتوسپیروزیس با زردی، کم خونی، هموگلوبینوری، سپتی‌سمی، خونریزی‌های پتشی در بافت‌های مختلف، نفریت بینابینی، سقط و ورم پستان در سنین مختلف همراه میباشد. تشخیص این بیماری بیشتر بر پایه‌ی اعتماد به آزمایشگاه در نشان دادن و مشاهده‌ی عامل بیماری و دقت روش‌های سرولوژیکی استوار است (1و2).
در سال‌های گذشته موارد بالینی از بیماری در گاو از نقاط مختلف کشور گزارش شده و حتی مواردی از سقط‌های فراگیر در گله‌های گاو، گوسفند و بز جدا شده، که اکثراً بدون شناخت عامل، با درمان‌های آنتی‌بیوتیکی درمان شده‌اند، گمان می‌رود که لپتوسپیرا مسئول ایجاد برخی از این موارد سقط و مرده‌زایی در بین حیوانات فارم در کشور باشد (1و2).
با توجه به اینکه علائم کلینیکی و کالبدگشایی لپتوسپیروزیس برای تشخیص قطعی بیماری کافی نیست، استفاده از تست‌های آزمایشگاهی مطمئن، حساس و ارزان امری ضروری است که روش های ازمایشگاهی مثل الایزا و PCR جهت تشخیص لپتوسپیروزیس در انواع نمونه های کلینیکی استفاده شده اند که قابل اعتماد و سریع هستند. مطالعات متعددی در کشورهای مختلف جهان در مورد بیماری لپتوسپیروزیس صورت گرفته است که اکثرا نشان دهنده وجود درگیری با لپتوسپیروزیس هستند (1و2).
طی مطالعه مالکی و همکاران در سال (2013-2014) بر روی 200 عدد از نمونه های سرمی گاوهای سقط کرده در خرم آباد میزان شیوع لپتوسپیرا را 25 درصد گزارش کردند که کمترین میزان آلودگی مربوط به سروتیپ هاردجو (10 درصد) بوده است (8).
طی مطالعه حسنپور و همکاران در فاصله بهمن ماه سال(1381) تا آبان ماه (1382) از مجموع 299 نمونه سرمی گاوهای شهرستان تبریز به روش MAT نشان داد که 24 درصد دام ها از لحاظ سرولوژیکی آلوده به لپتوسپیرا بودند که هیچ یک از نمونه‌ها با آنتی بادی سروتیپ هاردجو واکنش مثبت نشان ندادند (9). پاتل و همکاران در سال (2014) با بررسی سرولوژیکی در گاوداری های چند بخش از هند میزان شیوع لپتوسپیرا را 81/12 درصد اعلام کردند (10).
طی مطالعه حاضر برروی نمونه‌های سرم خون و شیر تانک مخزن گاوداری صنعتی زاگرس شهرکرد به روش الایزای غیر مستقیم و PCR از 79 نمونه سرم خون با الایزا 06/5 درصد و با PCR از 13 نمونه رسوبی شیر تانک مخزن (سه نمونه) 07/23 درصد آلودگی به لپتوسپیرا وجود داشت که با توجه به نتایج گزارش شده از نقاط مختلف ایران و جهان اختلافاتی وجود دارد که این اختلافات مشاهده شده ممکن است به علت متفاوت بودن موقعیت جغرافیایی و آب و هوایی منطقه باشد ضمنا روش نمونه گیری، حجم نمونه، تعداد نمونه،وضعیت پرورش و مدیریت نیز می‌توانند در اختلافات مشاهده شده اثر داشته باشند.
یکی دیگر از عواملی که از آن به عنوان عامل مهم سقط جنین در گاو نام می‌برند تک یاخته‌ای به نام نئوسپورا کنینوم است که البته آلودگی به انگل مذکور در سایر حیوانات مانند گوسفند، بز، آهو و اسب نیز وجود دارد (3و4). گاوها از طریق جفت و یا بلع اووسیت‌های دفع شده از سگ به عنوان میزبان نهایی انگل دچار نئوسپوروزیس می‌گردند و به دنبال آن سقط جنین در هر دوره‌ای از آبستنی مشاهده میشود و خسارات اقتصادی وسیعی را در جهان موجب میشود که باعث شده مطالعات زیادی در رابطه با شیوع نئوسپورا کنینوم در جهان انجام شود (3و4).
امروزه در جهان، نئوسپورا کانینوم به عنوان رایجترین عامل سقط جنین در گاو شناخته شده و میزان آن در حال افزایش است. مطالعات نشان میدهد اگرچه اکثر گاوهای آلوده، آبستنی طبیعی دارند ولی احتمال سقط جنین در گاوهای آلوده نسبت به گاوهای سالم بیشتر است، بخصوص این میزان در گاوهای آلوده شکم اول بالاتر است (11).
تنها در دو مطالعه در جهان، یکی در گاوهای شیری با تاریخچه سقط جنین از سوئد و دیگری در گاوهای شیری برزیل میزان شیوع سرمی نئوسپورا به ترتیب ۸۸ و۹۱ درصد گزارش شده است (12).
طی مطالعه حاضر به روش الایزای غیر مستقیم از 92 عدد نمونه سرمی گاوهای با سابقه سقط گاوداری صنعتی زاگرس شهرکرد تعداد 27 نمونه (34/29 درصد) آلودگی به نئوسپورا کنیوم وجود داشت و می‌توان گفت نتایج این طرح با توجه به نتایج دیگر مطالعاتی که در نقاط مختلف ایران صورت گرفته است در یک راستا میباشد و اختلاف 10 درصدی شیوع نئوسپورا کنینوم با سایر مناطق جهان را می‌توان به آب و هوای گرم و مرطوب از بعضی مناطق، تعداد نمونه ها، روش نگه داری و زمان نمونه گیری ارتباط داد.
نتیجه‌گیری کلـی و پیشنهادها
شواهد بدست آمده در این مطالعه حاکی از آن است که عفونت لپتوسپیرایی و آلودگی به نئوسپورا کنینوم در دامپروری‌های شهرکرد حضور دارد و با توجه زئونوز بودن لپتوسپیروز و بالابودن احتمال انتقال به انسان و خطر جانی و بالقوه‌ای برای بهداشت انسانی به شمار می‌رود و همچنین باعث خسارات اقتصادی زیادی به صنعت دامپروری می‌شوند پیشنهاداتی به شرح زیر ارائه می‌گردد.
- بر اساس فراوانی سروتیپ‌ها و سویه‌های موجود در هر منطقه باید واکسن مناسب و کاملی با استفاده از سویه‌های محلی تهیه شده و دام‌ها به طور برنامه ریزی شده واکسینه شوند.
- آموزش دادن و بالا بردن سطح آگاهی مردم و دامداران در زمینه‌های بیماری‌های مشترک.
- کنترل و پیشگیری از آلودگی گاوهای نر تولید کننده اسپرم و تامین اسپرم سالم.
- جدا سازی حیوانات آلوده و درمان آنها.
- جلوگیری از ورود جوندگان و حیواناتی مثل سگ و کایوت به محل نگه‌داری دام‌ها.
- کنترل سیستم‌های فاضلاب گاوداری‌ها.
- قبل از خرید دام و ورود آن به گاوداری تست‌های لازم روی آن انجام شود.
تقـدیر و تشـکر
از تمامی کسانی که در جمع‌آوری نمونه همکاری کردند سپاسگزاریم.
تعارض منافع
هیچگونه تضاد منافعی بین نویسندگان وجود ندارد و این مقاله با اطلاع و هماهنگی آنها ارسال شده است.
لپتوسپیروز یکی از بیماری‌های عفونی مشترک بین انسان و دام میباشد که توسط میکروبی از جنس خانواده لپتوسپیراسه ایجاد میشود. انتشار جغرافیایی وسیعی در دنیا دارد و بیشتر در فصول گرم و مرطوب سال بروز می‌کند و باعث ایجاد سپتی سمی، نفریت بینابینی،کم خونی و سقط جنین در اغلب گونه‌های دامی میشود. بیماری به عنوان یک بیماری شغلی برای دامپزشکان، دامداران، مسولین کشتارگاه و قصاب‌ها محسوب میشود (1و2).
نئوسپورا کانینوم یکی از رایجترین تکیاختگانی است که از گاو شیری جدا شده و از مهم‌ترین دلایل سقط جنین در این حیوان میباشد (3و4).
یکی دیگر از موارد مورد اهمیت بیماری لپتوسپیروز و نئوسپورا کانینوم بوجود آوردن خسارات اقتصادی زیان بار در گله‌های دامی بخصوص گاوهای شیری است. این بیماری در گاو باعث کاهش تولید شیر و سقط جنین است که گاهی باعث ایجاد طوفان سقط میشود (5و6). با توجه به این که تا به حال در شهرستان شهرکرد هیچ گونه بررسی در مورد میزان آلودگی به لپتوسپیروز و نئوسپورا کنینوم در گاوهای سقط کرده گاوداری صنعتی زاگرس شهرکرد انجام نپذیرفته است و با توجه به اهمیت سقط جنین در گاوهای شیری ، ضرورت بررسی فراوانی آلودگی به لپتوسپیروز و نئوسپورا کانینوم مشخص می‌گردد.
مواد و روشها
جمع آوری نمونه‌ها
از دی ماه 94 تا خرداد 95 از تعداد 79 راس از گاو های با سابقه سقط مشهود در دوره‌های مختلف آبستنی در شرکت شیر و گوشت زاگرس شهرکرد نمونه‌گیری به عمل آمد که از هر گاو در شرایط آسپتیک میزان 10 سی سی خون بدون ضد انعقاد برای جدا شدن سرم اخذ گردید. نمونه‌ها پس از لخته شدن در کنار یخ به آزمایشگاه مرکز تحقیقات میکروبیولوژی دانشگاه آزاد منتقل شدند. همچنین 13 نمونه شیر به فاصله هر 10 روز یک بار در شرایط استریل با حجم 50 سی‌سی از تانک مخزن شیر اخذ گردید و در کنار یخ به آزمایشگاه منتقل شدند. بنابراین کل نمونه‌های خون و شیر روی‌هم رفته 92 عدد جمع آوری شدند.
آماده سازی نمونه‌ها
در آزمایشگاه نمونه‌های خون اخذ شده به مدت هفت دقیقه در 3000 دور سانتریفیوژ شدند و سرم آنها جدا گردید و در داخل میکروتیوب ریخته شد و در دمای 20- درجه سانتی گراد فریز شدند تا بعد از تامین جامعه آماری آزمایشات مربوطه بر روی آنها انجام شود. نمونه‌های شیر نیز به مدت 20 دقیقه در 4000 دور سانتریفیوژ شدند سپس خامه روی نمونه‌ها دور ریخته شد و از مایع میانی (سرم شیر) برای تست های سرولوژیکی الایزا برای شناسایی لپتوسپیرا هاردجو و نئوسپورا کانینوم و از رسوب انتهای لوله منحصرا برای شناسایی لپتوسپیرا هاردجو به روش PCR جدا سازی به عمل آمد. آزمایش PCR و استخراج DNA (DNA Extraction) برای شناسایی لپتوسپیرا هارجو بر روی بخش رسوبی شیر‌های تانک مخزن به منظور استخراج DNA از رسوبات جدا شده از نمونه های شیر تانک مخزن از روش فنل-کلروفرم استفاده شد.
توالی پرایمر های مورد استفاده جهت دریابی باکتری لپتوسپیرا در نمونه های مورد مطالعه عبارت بود از (7) :
| توالی پرایمر | |
| 5-TCTCACCGTTCTCTAAAGTTCAAC-3 | Forward |
| : 5-CTGAATTCGGTTTCATATTTGCC-3 | Reverse |
آزمایش PCR در حجم 25 میکرولیتر واجد 50 میلی‌مول KCL، 10 میلی‌مول Tris_Hcl، 5/1 میلی‌مول MgCl2، 2/0 میلی‌مول از هرdeoxynucleotid triphosphate، 5/0 میکرومول از هر پرایمر، 25/1 واحد از Taq polymerase شرکت (Fermentas_Germany) و پنج میکرولیتر از DNA نمونه تنظیم گردید.
برنامه حرارتی مورد استفاده عبارت بود از:
- یک سیکل 94 درجه سانتی‌گراد به مدت پنج دقیقه
- 32سیکل تکراری 95 درجه سانتی‌گراد به مدت 50 ثانیه
- 58 درجه سانتی‌گراد به مدت 70 ثانیه
- 72 درجه سانتی‌گراد به مدت 50 ثانیه
- یک سیکل انتهایی 72 درجه سانتی‌گراد به مدت شش دقیقه
جهت ارزیابی محصول PCR از الکتروفورز محصول PCR روی ژل یک درصد آگاروز استفاده شد. الکتروفورز نمونه‌ها در ولتاژ ثابت 90 ولت به مدت حدوداً یک ساعت انجام و در پایان با مشاهده ژل زیر نور UV (دستگاه UVitech، انگلستان) از ژل حاصله تصویر برداری و ثبت گردید.
آزمایش الایزای لپتوسپیرا هاردجو بر روی نمونه‌های سرم خون و سرم شیر
مراحل انجام آزمایش طبق دستور العمل شرکت سازنده صورت گرفت. کیت مورد استفاده ساخت شرکت Bio_X Diagnostics کشور بلژیک است.این کیت بر اساس الایزای غیر مستقیم طراحی شده و قادر به شناسایی آنتی‌بادی‌های ترشح شده ضد لپتوسپیرا هاردجو در سرم، پلاسما و شیر گاو و سایر نشخوارکنندگان است. طبق دستور العمل شرکت سازنده کیت اگر مقدار متوسط جذب نوری کنترل مثبت بیشتر از 800/0 و نسبت مقدار متوسط جذب نوری کنترل منفی کمتر از 300/0 باشد، صحت انجام الایزا تائید میشود که در این صورت برای هر نمونه بر اساس تقسیم جذب نوری نمونه بر روی جذب نوری کنترل مثبت ضرب در 100 محاسبه و نمونه‌ها بر اساس درصد آنها تفسیر می‌شوند.
آزمایش الایزای نئوسپورا کنینوم بر روی نمونه‌های سرم خون و سرم شیر
این کیت ساخت شرکت ID.VET فرانسه است که بر اساس الایزای غیر مستقیم طراحی شده است. این کیت قادر به شناسایی آنتی‌بادی‌های ترشح شده ضد نئوسپورا کنینوم در سرم و پلاسمای انسان و گونه‌های مختلف حیوانات میباشد. طبق دستور العمل شرکت سازنده کیت اگر مقدار (value) متوسط جذب نوری کنترل مثبت بیشتر از 35/0 و نسبت مقدار متوسط جذب نوری کنترل مثبت و کنترل منفی بیشتر از سه باشد، صحت انجام الایزا تائید میشود که در این صورت برای هر نمونه درصد S/P بر اساس تقسیم (جذب نوری کنترل منفی – جذب نوری نمونه) بر (جذب نوری کنترل منفی – جذب نوری کنترل مثبت) ضرب در 100 محاسبه و تفسیر ونمونه هایی که درصد S/P آن ها بیش از 50 بود مثبت تلقی شدند.
نتـایج
متعاقب انجام آزمایشات الایزا روی نمونه‌های سرم خون و سرم شیر تانک مخزن گاوهای با سابقه سقط در گاوداری صنعتی زاگرس شهرکرد ، از تعدا 92 نمونه (79 نمونه سرم خون و 13 نمونه شیرتانک مخزن) آزمایش شده با کیت الایزای لپتوسپیرا هاردجو جمعا تعداد پنج نمونه آلودگی به لپتوسپیرا را نشان دادند که از این تعداد چهار نمونه (06/5 درصد) مربوط به نمونه‌های سرم خون و یک نمونه (6/7 درصد) مربوط به نمونه‌های سرم شیر تانک مخزن بود که نتایج حاصل از این بررسی در جدول 1 آمده است.
جدول 1. نتایج آزمایش الایزای لپتوسپیرا هاردجو روی نمونه‌های سرمی خون گاوهای با سابقه سقط جنین
| نمونه | شکم اول | شکم دوم | شکم سوم | شکم چهارم | شکم پنجم | شکم ششم | جمع کل |
| نمونه مثبت | 4 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 4 |
| نمونه منفی | 45 | 16 | 5 | 6 | 2 | 1 | 75 |
| جمع کل | 49 | 16 | 5 | 6 | 2 | 1 | 79 |
جدول2. نتایج PCR و الایزای لپتوسپیرا هارجو در نمونه های سرمی شیر و رسوبی شیر تانک مخزن
| تعداد نمونه | الایزا مثبت | الایزا منفی | PCR مثبت | PCR منفی |
| 13 | 1 | 12 | 3 | 10 |
جدول 3. میزان شیوع سرمی نئوسپورا کنینوم در گاوهای شکم اول تا ششم در نمونه‌های سرم خون و شیر تانک مخزن
| نمونه | شکم اول | شکم دوم | شکم سوم | شکم چهارم | شکم پنجم | شکم ششم | جمع کل |
| نمونه مثبت | 17 | 5 | 1 | 1 | 2 | 1 | 27 |
| نمونه منفی | 35 | 21 | 4 | 5 | 0 | 0 | 65 |
| جمع کل | 52 | 26 | 5 | 6 | 2 | 1 | 92 |
بیماری لپتوسپیروزیس یکی از گسترش یافته‌ترین بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوانات است. چهره‌ی بالینی این بیماری آنقدر متغییر است که هرگز نمی‌توان تنها بر پایه‌ی علائم و نشانه‌های بیماری آن را تشخیص داد (1و2).
لپتوسپیروزیس با زردی، کم خونی، هموگلوبینوری، سپتی‌سمی، خونریزی‌های پتشی در بافت‌های مختلف، نفریت بینابینی، سقط و ورم پستان در سنین مختلف همراه میباشد. تشخیص این بیماری بیشتر بر پایه‌ی اعتماد به آزمایشگاه در نشان دادن و مشاهده‌ی عامل بیماری و دقت روش‌های سرولوژیکی استوار است (1و2).
در سال‌های گذشته موارد بالینی از بیماری در گاو از نقاط مختلف کشور گزارش شده و حتی مواردی از سقط‌های فراگیر در گله‌های گاو، گوسفند و بز جدا شده، که اکثراً بدون شناخت عامل، با درمان‌های آنتی‌بیوتیکی درمان شده‌اند، گمان می‌رود که لپتوسپیرا مسئول ایجاد برخی از این موارد سقط و مرده‌زایی در بین حیوانات فارم در کشور باشد (1و2).
با توجه به اینکه علائم کلینیکی و کالبدگشایی لپتوسپیروزیس برای تشخیص قطعی بیماری کافی نیست، استفاده از تست‌های آزمایشگاهی مطمئن، حساس و ارزان امری ضروری است که روش های ازمایشگاهی مثل الایزا و PCR جهت تشخیص لپتوسپیروزیس در انواع نمونه های کلینیکی استفاده شده اند که قابل اعتماد و سریع هستند. مطالعات متعددی در کشورهای مختلف جهان در مورد بیماری لپتوسپیروزیس صورت گرفته است که اکثرا نشان دهنده وجود درگیری با لپتوسپیروزیس هستند (1و2).
طی مطالعه مالکی و همکاران در سال (2013-2014) بر روی 200 عدد از نمونه های سرمی گاوهای سقط کرده در خرم آباد میزان شیوع لپتوسپیرا را 25 درصد گزارش کردند که کمترین میزان آلودگی مربوط به سروتیپ هاردجو (10 درصد) بوده است (8).
طی مطالعه حسنپور و همکاران در فاصله بهمن ماه سال(1381) تا آبان ماه (1382) از مجموع 299 نمونه سرمی گاوهای شهرستان تبریز به روش MAT نشان داد که 24 درصد دام ها از لحاظ سرولوژیکی آلوده به لپتوسپیرا بودند که هیچ یک از نمونه‌ها با آنتی بادی سروتیپ هاردجو واکنش مثبت نشان ندادند (9). پاتل و همکاران در سال (2014) با بررسی سرولوژیکی در گاوداری های چند بخش از هند میزان شیوع لپتوسپیرا را 81/12 درصد اعلام کردند (10).
طی مطالعه حاضر برروی نمونه‌های سرم خون و شیر تانک مخزن گاوداری صنعتی زاگرس شهرکرد به روش الایزای غیر مستقیم و PCR از 79 نمونه سرم خون با الایزا 06/5 درصد و با PCR از 13 نمونه رسوبی شیر تانک مخزن (سه نمونه) 07/23 درصد آلودگی به لپتوسپیرا وجود داشت که با توجه به نتایج گزارش شده از نقاط مختلف ایران و جهان اختلافاتی وجود دارد که این اختلافات مشاهده شده ممکن است به علت متفاوت بودن موقعیت جغرافیایی و آب و هوایی منطقه باشد ضمنا روش نمونه گیری، حجم نمونه، تعداد نمونه،وضعیت پرورش و مدیریت نیز می‌توانند در اختلافات مشاهده شده اثر داشته باشند.
یکی دیگر از عواملی که از آن به عنوان عامل مهم سقط جنین در گاو نام می‌برند تک یاخته‌ای به نام نئوسپورا کنینوم است که البته آلودگی به انگل مذکور در سایر حیوانات مانند گوسفند، بز، آهو و اسب نیز وجود دارد (3و4). گاوها از طریق جفت و یا بلع اووسیت‌های دفع شده از سگ به عنوان میزبان نهایی انگل دچار نئوسپوروزیس می‌گردند و به دنبال آن سقط جنین در هر دوره‌ای از آبستنی مشاهده میشود و خسارات اقتصادی وسیعی را در جهان موجب میشود که باعث شده مطالعات زیادی در رابطه با شیوع نئوسپورا کنینوم در جهان انجام شود (3و4).
امروزه در جهان، نئوسپورا کانینوم به عنوان رایجترین عامل سقط جنین در گاو شناخته شده و میزان آن در حال افزایش است. مطالعات نشان میدهد اگرچه اکثر گاوهای آلوده، آبستنی طبیعی دارند ولی احتمال سقط جنین در گاوهای آلوده نسبت به گاوهای سالم بیشتر است، بخصوص این میزان در گاوهای آلوده شکم اول بالاتر است (11).
تنها در دو مطالعه در جهان، یکی در گاوهای شیری با تاریخچه سقط جنین از سوئد و دیگری در گاوهای شیری برزیل میزان شیوع سرمی نئوسپورا به ترتیب ۸۸ و۹۱ درصد گزارش شده است (12).
طی مطالعه حاضر به روش الایزای غیر مستقیم از 92 عدد نمونه سرمی گاوهای با سابقه سقط گاوداری صنعتی زاگرس شهرکرد تعداد 27 نمونه (34/29 درصد) آلودگی به نئوسپورا کنیوم وجود داشت و می‌توان گفت نتایج این طرح با توجه به نتایج دیگر مطالعاتی که در نقاط مختلف ایران صورت گرفته است در یک راستا میباشد و اختلاف 10 درصدی شیوع نئوسپورا کنینوم با سایر مناطق جهان را می‌توان به آب و هوای گرم و مرطوب از بعضی مناطق، تعداد نمونه ها، روش نگه داری و زمان نمونه گیری ارتباط داد.
نتیجه‌گیری کلـی و پیشنهادها
شواهد بدست آمده در این مطالعه حاکی از آن است که عفونت لپتوسپیرایی و آلودگی به نئوسپورا کنینوم در دامپروری‌های شهرکرد حضور دارد و با توجه زئونوز بودن لپتوسپیروز و بالابودن احتمال انتقال به انسان و خطر جانی و بالقوه‌ای برای بهداشت انسانی به شمار می‌رود و همچنین باعث خسارات اقتصادی زیادی به صنعت دامپروری می‌شوند پیشنهاداتی به شرح زیر ارائه می‌گردد.
- بر اساس فراوانی سروتیپ‌ها و سویه‌های موجود در هر منطقه باید واکسن مناسب و کاملی با استفاده از سویه‌های محلی تهیه شده و دام‌ها به طور برنامه ریزی شده واکسینه شوند.
- آموزش دادن و بالا بردن سطح آگاهی مردم و دامداران در زمینه‌های بیماری‌های مشترک.
- کنترل و پیشگیری از آلودگی گاوهای نر تولید کننده اسپرم و تامین اسپرم سالم.
- جدا سازی حیوانات آلوده و درمان آنها.
- جلوگیری از ورود جوندگان و حیواناتی مثل سگ و کایوت به محل نگه‌داری دام‌ها.
- کنترل سیستم‌های فاضلاب گاوداری‌ها.
- قبل از خرید دام و ورود آن به گاوداری تست‌های لازم روی آن انجام شود.
تقـدیر و تشـکر
از تمامی کسانی که در جمع‌آوری نمونه همکاری کردند سپاسگزاریم.
تعارض منافع
هیچگونه تضاد منافعی بین نویسندگان وجود ندارد و این مقاله با اطلاع و هماهنگی آنها ارسال شده است.
مرور کتاب: پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
مامایی و بیماری های تولید مثل دام
دریافت: 1402/3/1 | پذیرش: 1402/3/28 | انتشار: 1402/8/26
دریافت: 1402/3/1 | پذیرش: 1402/3/28 | انتشار: 1402/8/26
فهرست منابع
1. Khalili M, Sakhaee E, Bagheri Amiri F, Safat AA, Afshar D, Esmaeili S. (2020). Serological evidence of leptospirosis in Iran
2. A systematic review and meta-analysis. Microb Pathog. ;138:103833. doi: 10.1016/j.micpath.2019.103833. Epub 2019 Nov 4. Erratum in: Microb Pathog. 2023;174:105949. PMID: 31698052. [DOI:10.1016/j.micpath.2022.105949] [PMID]
3. Munoz-Zanzi C, Groene E, Morawski BM, Bonner K, Costa F, Bertherat E, Schneider MC. (2020). A systematic literature review of leptospirosis outbreaks worldwide, 1970-2012. Rev Panam Salud Publica. 15;44:e78. doi: 10.26633/RPSP.2020.78. PMID: 32684917; PMCID: PMC7363284. [DOI:10.26633/RPSP.2020.78] [PMID] []
4. Nayeri T, Moosazadeh M, Sarvi S, Daryani A (2022). Neospora caninum infection in aborting bovines and lost fetuses: A systematic review and meta-analysis. PLoS One. ;17(5):e0268903. doi: 10.1371/journal.pone.0268903. PMID: 35604902; PMCID: PMC9126370. [DOI:10.1371/journal.pone.0268903] [PMID] []
5. Nayeri T, Sarvi S, Moosazadeh M, Daryani A.(2022). The Global Prevalence of Neospora caninum Infection in Sheep and Goats That Had an Abortion and Aborted Fetuses: A Systematic Review and MetaAnalysis. Front Vet Sci;9:870904. doi: 10.3389/fvets.2022.870904. PMID: 35558895; PMCID: PMC9090472. [DOI:10.3389/fvets.2022.870904] [PMID] []
6. O' Doherty E, Sayers R, O' Grady L, Shalloo L.(2015). Effect of exposure to Neospora caninum, Salmonella, and Leptospira interrogans serovar Hardjo on the economic performance of Irish dairy herds. J Dairy Sci. 2015 Apr;98(4):2789-800. doi: 10.3168/jds.2014-8168. Epub . PMID: 25704967. [DOI:10.3168/jds.2014-8168] [PMID]
7. Peregrine AS, Martin SW, Hopwood DA, Duffield TF, McEwen B, Hobson JC, Hietala SK. (2006). Neospora caninum and Leptospira serovar serostatus in dairy cattle in Ontario. Can Vet J. ;47(5):467-70. PMID: 16734373; PMCID: PMC1444906.
8. Ma XJ, Gong XQ, Xiao X, Liu JW, Han HJ, Qin XR, Lei SC, Gu XL, Yu H, Yu XJ. (2022). Detection of Leptospira interrogans in Hedgehogs from Central China. Vector Borne Zoonotic Dis.;20(6):427-431. doi: 10.1089/vbz.2019.2544. Epub 2020 5. PMID: 32155388; PMCID: PMC7249457. [DOI:10.1089/vbz.2019.2544] [PMID] []
9. Maleki, S., Zakian, A., & Abdollahpour, G. (2020). Seroepidemiology of Leptospira interrogans Infection in Ruminants of Lorestan Province: A Cross-Sectional Study. Journal of Veterinary Research, 75(4), 486-497. doi: 10.22059/jvr.2019.269334.2869
10. A. Hassanpour, M. Fartashvand , Gh. Abdollahpour , Gh. A. Mogaddam , Mg. Nadalian , S. Sattari . (2007). Seroprevalence of leptospiral infection in dairy herds in Tabriz - Iran. Veterinary Research & Biological Products, 20(1), 67-77.
11. Patel BK, Gandhi SJ, Desai DC. Clinico-epidemiological aspect of leptospirosis in South Gujarat. Indian Journal Med Microbiol. 2006;24(4):322-5. doi: 10.4103/0255-0857.29409. PMID: 17185867. [DOI:10.4103/0255-0857.29409] [PMID]
12. Binaei, M., Changizi, E., & Staji, H. (2021). A Serological Study of Neospora caninum Infection in Dairy Cattle in Semnan Province, Iran. Journal of Veterinary Research, 76(1), 1-7. doi: 10.22059/jvr.2020.291705.2985
13. Dubey, J.P., Hemphill, A., Calero-Bernal, R., Schares, G. (2017). Neosporosis in Animals. (1st ed.) CRC press NY, USA [DOI:10.1201/9781315152561]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
اخلاق نشر
این نشریه با احترام به قوانین اخلاق در نشریات تابع قوانین کمیتۀ اخلاق در انتشار (COPE) می باشد و از آیین نامه اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در آثار علمی پیروی می نماید.
