دوره 2، شماره 2 - ( 6-1401 )
جلد 2 شماره 2 صفحات 20-13 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
farahani M, Rahimi E, vaheddehkordi N. Investigating the frequency of contamination with Total Count, Escherichia coli, Salmonella and Staphylococcus aureus in frozen, fresh, minced meat and eggs supplied in Karaj city.. Zoonosis 2022; 2 (2) :13-20
URL: http://zoonosis.ir/article-1-45-fa.html
URL: http://zoonosis.ir/article-1-45-fa.html
فراهانی منصوره، رحیمی ابراهیم، واحددهکردی نجمه. بررسی آلودگی به توتال کانت، اشرشیاکلی ، سالمونلا و استافیلوکوکوس اورئوس در گوشت منجمد، تازه، چرخشده و تخممرغهای عرضه شده در شهرستان کرج. مجله بيماری های قابل انتقال بين انسان و حيوان. 1401; 2 (2) :13-20
گروه بهداشت مواد غذایی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران ، ebrahimrahimi55@yahoo.com
متن کامل [PDF 484 kb]
(602 دریافت)
| چکیده (HTML) (1025 مشاهده)
* هر تیمار دارای 50 نمونه میباشد
نتایج حاصل از آنالیز آماری در 200 نمونه از انواع گوشتهای مورد بررسی نشان داد، سالمونلا در 50 نمونه گوشت قطعه قرمز و گوشت قطعه منجمد و تخممرغ منفی بود، درحالی‌که در گوشت چرخ‌کرده از 50 نمونه 7 مورد مثبت (14 درصد آلوده) بودند. در همه نمونهها به جز گوشت چرخ‌کرده سالمونلا منفی بود، از لحاظ استاندارد در مواد پروتئینی سالمونلا باید منفی باشد. نتایج حاصل از آنالیز آماری در 150 نمونه از انواع گوشتهای مورد بررسی نشان داد، نمونهها با هم اختلاف معناداری داشتند (p<0/05). بیشترین و کمترین میزان اشرشیاکلی را به ترتیب نمونه گوشت چرخ‌کرده و گوشت قطعه تازه داشتند. همچنین گوشت قطعه تازه، چرخ‌کرده و تخممرغ به ترتیب 16 و 50 درصد آنها زیر 50 بودند که از لحاظ استاندارد در مواد پروتئینی اشرشیاکلی باید منفی باشد. به تعابیری در نمونه گوشت قطعه تازه، چرخ‌کرده و تخممرغ میزان آلودگی بالای 50 درصد به ترتیب 12 درصد، 26درصد و 20درصد مواد پروتئینی از لحاظ اشرشیاکلی آلوده بودند.
نتایج حاصل از آنالیز آماری در 100 نمونه از انواع گوشتهای مورد بررسی در جدول نشان داد، نمونهها با هم اختلاف معناداری داشتند (p<0/05). بیشترین و کمترین میزان استافیلوکوکوس اورئوس را به ترتیب نمونه گوشت چرخ‌کرده و تخممرغ داشتند. همچنین گوشت چرخ‌کرده 14 درصد آن بالای 100 بود. از لحاظ استاندارد در مواد پروتئینی استافیلوکوکوس اروئوس باید کمتر از 100 باشد. نتایج حاصل از آنالیز آماری در 200 نمونه از انواع گوشتهای مورد بررسی نشان داد، شمارش کلی در 50 نمونه تخممرغ منفی بود، درحالی‌که در بقیه گوشتها معنادار بود (p<0/05). بیشترین و کمترین میزان شمارش کلی را به ترتیب نمونه گوشت چرخ‌کرده و تخممرغ داشت. همچنین گوشت قطعه تازه و منجمد به ترتیب 16 و 50 درصد آنها زیر 100 بودند که از لحاظ استاندارد در مواد پروتئینی شمارش کلی باید زیر 100 باشد. به تعابیری در نمونه گوشت قطعه تازه، چرخ‌کرده و قطعه منجمد به ترتیب میزان آلودگی 84 درصد، 100 درصد و 50 درصد گوشتها آلوده به کلیفرم بودند.
بحث
در مطالعات Gutema و همکاران در سال 2022 بر روی آلودگی لاشههای گاو دریافتند که میزان آلودگی در 70 نمونه از لاشههای گاو به اشرشیاکلی 1/7 درصد، آلایشها 6/8 درصد و آلودگی به سالمونلا 1/7 درصد بود و تمام سالمونلاها از نوع تیفیموریوم گزارش شد (10). که با نتایج حاصل از این تحقیق همخوانی دارد، در مطالعه حاضر میزان آلودگی فقط در گوشت چرخ شده به سالمونلا مثبت بود. در یک مطالعه دیگردر کشور اتیوبی آلودگی به اشرشیاکلی، سالمونلا و استافیلوکوکوس اورئوس در گوشت قرمز به ترتیب 5/12، 7/13 و 9/8 میزان آلودگی تشخیص داده شد (11). در مطالعه حاضر میزان آلودگی گوشت قرمز به سالمونلا، اشرشیاکلی و استافیلوکوکوس اورئوس به ترتیب 0، 12 و 14 درصد آلودگی داشت که با مطالعه حاضر در خصوص اشرشیاکلی و استافیلوکوکوس اورئوس همخوانی دارد. در مطالعات Doyle & Schoeniدر سال 1987 در آمریکا بر روی 896 نمونه گوشت دریافتند که میزان آلودگی به اشرشیاکلی 4 مورد در گوشت گاو (5/1 درصد)، گوشت طیور 6 مورد (7/3 درصد) و 17 درصد آلودگی به اشرشیاکلی در گوشت چرخ شده مشاهده شده است (12). در گوشت چرخ شده در این مطالعه 14 درصد به سالمونلا و 14 درصد از گوشت چرخ شده بالای 100 درصد به استافیلوکوکوس اورئوس آلوده بودند.
در مطالعه Xia و همکاران در سال 2010 بر روی آلودگی به اشرشیاکلی در گوشت قرمز از مجموع 1275، تنها 16 مورد آلودگی به اشرشیاکلی گزارش شده است (13). که باتوجه‌به پائین بودن میزان آلودگی تا حدودی با مطالعه حاضر همسو است. در مطالعات Guven و همکاران در سال 2010 بر روی 413 نمونه از گوشت ارائه شده در بازار 138 (26 درصد) مورد آلودگی به استافیلوکوکوس اورئوس گزارش شد (14). در این مطالعه مشخص شد 14 درصد از گوشتهای چرخ شده بالای 100 درصد آلودگی دارند.
در مطالعات سلطان دلال و همکاران از مجموع 1047 نمونه غذایی، 100 سویه استافیلوکوکوس اورئوس جداسازی شده که 66 درصد آنها مربوط به گوشت چرخ شده میباشد (15). که با مطالعه حاضر در خصوص آلودگ به استافیلوکوکوس اورئوس همسو است. در یک مطالعه که در ساحل عاج توسط Attien و همکاران در سال 2013انجام گرفت از مجموع 240 نمونه مواد غذایی 40 نمونه از مواد غذایی اخذ شده گوشتی بودند که آلودگی به استافیلوکوکوس اورئوس در آنها 79/19 درصد شناسایی شد (16). در مطالعه حاضر 34 مورد بالای 100 درصد آلودگی داشتند. از مجموع 1000 نمونه گوشت که توسط Pekana & Green در سال 2018 در کشتارگاههای شمال آفریقا اخذ شد میزان آلودگی به استافیلوکوکوس اورئوس در این گوشتها 134 نمونه آلوده به این باکتری بودند (17). در این مطالعه شیوع استافیلوکوکوس اورئوس 14 درصد از آنها بیش از 100 درصد آلودگی مثبت داشتند.
بیماریهای منتقله از غذا یکی از نگرانی‌های عمده در سراسر جهان است. حدود 250 بیماری مختلف از طریق غذا توصیف شده است و باکتریها عامل ایجاد دو سوم شیوع بیماریهای منتقله از غذا هستند. نبرد با بیماریهای منتقله از غذای باکتریایی به دلیل تغییر سریع با چالش‌های جدیدی روبرو است. دادههای اخیر از کشورهای درحال‌توسعه یا توسعه‌یافته نشان میدهد که حداقل 10 درصد از جمعیت ممکن است یک بیماری ناشی از غذا را تجربه کنند. وضعیت در کشورهای درحال‌توسعه به همان اندازه جدی است. در سال 2002، مرکز کنترل بیماری در ایالات متحده 76000 مورد بیماریهای منتقله از غذا را گزارش کرد که اکثر آنها منشأ باکتریایی داشتند (18). فساد باکتریایی گوشت به تعداد اولیه میکروارگانیسم، ترکیب زمان/دما از شرایط نگهداری و خواص فیزیکی و شیمیایی گوشت بستگی دارد. بیشتر آلودگی به دلیل شرایط نامناسب بهداشتی و جابجایی در کشتارگاه ها اتفاق میافتد. علاوه بر این، خواص چسبندگی و تشکیل بیوفیلم باکتریها بر روی سطوح، آلودگی متقاطع را تسهیل میکند. شرایط قبل از کشتار مانند تغذیه و اصطبل شامل آلودگیهای قابل پخش از پوست و مدفوع، محتویات دستگاه گوارش و آب آلوده منابع استافیلوکوکوس، اشرشیاکلی و باسیلوس سرئوس هستند. فرآیندهای مختلف در کشتارگاه‌ها مانند بیرون‌زدن رودهها و امعا و احشا می‌تواند لاشه‌ها و تجهیزات را با باکتریهای رودهای آلوده کند. رایجترین کلیفرمهای مدفوعی که در کشتارگاه ها شناسایی میشوند عبارتند از: انتروباکتر، سیتروباکتر و کلبسیلا و همچنین انتروکوکهای مقاوم به آنتی بیوتیک به طور مداوم از لاشه گاو، طیور و گوسفند یا از گوشت تازه جداسازی شدند (16).
نتیجه‌گیری کلـی و پیشنهادها
باتوجه‌به آلودگیهای بالا در زمینه گوشت، و طغیان اپیدمیهای ناشی از مواد غذایی، لازم است مصرفکنندگان در تهیه آن، نهایت دقت را به کار ببرند. باتوجه‌به فسادپذیری بالای گوشت چرخ شده، در صورت امکان گوشت را در منزل چرخ‌کرده و در غیر این صورت از مراکز مجاز و دارای کارت بهداشت تهیه گردد بالابودن سالمونلا، استافیلووکوس اورئوس، توتال کانت و اشرشیاکلی در این تحقیق، نشان‌دهنده عدم نظارت بر آلودگیهای مواد غذایی است؛ بااین‌حال مهمترین ویژگی باکتریهای نامبرده، نابودی آن در دمای پاستوریزاسیون است؛ بنابراین، قبل از مصرف هرکدام از مواد غذایی پروتئینی باید از دامنه حرارتی ایمنی آن، اطمینان حاصل کرد.
تقـدیر و تشـکر
از تمامی کسانی که در جمعآوری نمونه همکاری کردند سپاسگزاریم.
تعارض منافع
هیچگونه تضاد منافعی بین نویسندگان وجود ندارد و این مقاله با اطلاع و هماهنگی آنها ارسال شده است.
متن کامل: (811 مشاهده)
بررسی آلودگی به توتال کانت، اشرشیاکلی ، سالمونلا و استافیلوکوکوس اورئوس در گوشت منجمد، تازه، چرخشده و تخممرغهای عرضه شده در شهرستان کرج
مقدمه
یکی از عمدهترین موادغذایی تأمینکننده نیاز انسان در تمامی جوامع بشری، گوشت قرمز میباشد که سرشار از پـروتئین، انرژی و ویتامینهای B، مواد معدنی و اسیدهای آمینه است و یکی از شاخصهای اصلی مصرف موادغذایی در دنیا که ارتباط مستقیمی با درآمد مردم دارد گوشت است. انـواع گوشـتهـا به‌عنوان یک ماده غذایی بـه چنـدین دسـته کلـی تقسـیم میشوند که متداولترین آنها، گوشت قرمز هستند. روند تولید انواع گوشت قرمز در ایران در چند سال اخیـر از افزایش زیادی برخوردار بوده و تقریباً متوسط تولید در دهه 1380 نزدیک به دوبرابر متوسـط تولیـد در دهـه 1360 بـوده و مقـدار واردات آنهــا کــاهش زیــادی داشــته اســت (1). چربی گوشت عمدتاً شامل اسیدهای چرب تک غیراشباع و اشباع است که اولئیک (C18:1)، پالمیتیک (C16:0) و اسید استئاریک (C18:0) در همه جا حاضر هستند. گوشت و فرآوردههای گوشتی منابع قابل توجهی از کلسترول در رژیم غذایی هستند. در اکثر کشورهای صنعتی، مصرف زیاد گوشت باعث افزایش بیش از حد توصیه شده چربی و کلسترول چربی اشباع شده میشود. در سرتاسر جهان، رژیم غذایی جمعیت‌های شهری نسبتاً بیشتر با محتوای بالاتر گوشت، مرغ و سایر محصولات حیوانی نسبت به رژیم‌های غذایی کمتر متنوع جوامع روستایی مشخص میشود (2).
بیماریهای منتقل شونده از طریق مواد غذایی همچنان به‌عنوان یکی از پررنگترین مباحث میکروبیولوژی مواد غذایی محسوب میشوند که سالانه در سراسر دنیا صدها میلیون نفر از طریق بیماریهای ناشی از آب و مواد غذایی درگیر میشوند(3). مهمترین باکتریهای پاتوژن که ایجاد بیماری میکنند شامل اشرشیاکلی، استافیلوکوکوس اورئوس هستند که جدیدترین مطالعات نشان داده است که بیشترین بیماریهای ناشی از مواد غذایی از موادغذایی با منشا دامی مانند شیر، گوشت و ماهی منتقل میشود؛ دلیل آن آلودگیهای بالای باکتریایی رودهای در این موادغذایی است (4).
استافیلوکوکوسها در طبیعت همه‌جا وجود دارند. استافیلوکوکوس اورئوس مهمترین گونه در این گروه است؛ زیرا برخی از سویهها قادر به ایجاد مسمومیت غذایی انسان هستند. مخزن اولیه روی پوست و غشاهای مخاطی پستانداران و پرندگان است. استافیلوکوکوس اورئوس اغلب از گوشت چرخ‌کرده جدا میشود. سویههای انتروتوکسیژنیک استافیلوکوکوس اورئوس در گوشت چرخ‌کرده میتوانند به حد کافی رشد کنند تا قبل از مصرف دوز سمی انتروتوکسین تولید شود. انتروتوکسین حرارت پایدار است و با عملیات حرارتی از بین نمیرود. به دلیل پایداری حرارتی انتروتوکسین، سطح آلودگی گوشت باید در طول فرآیند تولید تاحدامکان پایین نگه داشته شود. آلودگی اولیه گوشت در هنگام کشتار اتفاق میافتد. کمبودهای بهداشتی را نمیتوان حتی با سخت‌ترین اقدامات بهداشتی در طول فرآیند تولید بعدی جبران کرد. اقدامات بهداشتی میکروبیولوژیکی در تولید گوشت باهدف محافظت از مصرف‌کننده در برابر عوامل بیماریزا انجام میشود. برای جلوگیری از آلودگی گوشت به استافیلوکوکوس اورئوس باید منابع استافیلوکوکوس اورئوس مشخص و به‌خوبی شناخته شود (5).
سالمونلا به‌عنوان منبع بسیاری از موارد مسمومیت غذایی و همچنین سایر نقایص شدید سلامتی در قرن گذشته مشخص شده است. بقای سالمونلا را میتوان به دلیل سرعت بالای رشد و مقاومت آن نسبت به سایر باکتریهای بیماریزا که تحت‌فشارهای پیشگیرانه یکسان قرار میگیرند، دانست؛ یعنی مقاومت اندکی نسبت به سایر میکروارگانیسمها دارد. این باکتری گرم منفی بوده و از خانواده انتروباکتریاسهها میباشد. حضور آن در آب و مواد غذایی نشان‌دهنده آلودگی به باکتریهای رودهای و عدم بهداشت مطلوب بوده است. این باکتری برای رشد خود نیاز به آهن دارد. در نتیجه در گوشت به‌وفور یافت میشود (6).
اشرشیاکلی یکی از شایع‌ترین علل چندین عفونت باکتریایی رایج در انسان و حیوانات است. اشرشیاکلی علت برجسته گاستروانتریت، عفونت مجاری ادراری، سپتی سمی و سایر عفونتهای بالینی مانند مننژیت نوزادان است. اشرشیاکلی نیز به طور برجسته با اسهال در حیوانات خانگی و خونگرم اهلی همراه است. درمان درمانی عفونتهای اشرشیاکلی با ظهور مقاومت ضدمیکروبی تهدید میشود. شیوع سویههای اشرشیاکلی مقاوم به چند دارو در سراسر جهان عمدتاً به دلیل گسترش عناصر ژنتیکی متحرک مانند پلاسمیدها در حال افزایش است. افزایش سویههای مقاوم به چند داروی اشرشیاکلی نیز در اروپا رخ میدهد. بنابراین، گسترش مقاومت در اشرشیاکلی یک نگرانی فزاینده بهداشت عمومی در کشورهای اروپایی است. اشرشیاکلی O157H7 مهمترین سویه اشرشیاکلی بوده که با رخدادهای نوظهور و علامتهای متفاوتی رو به پیشرفت است. این سویه کشنده است و بیشتر در آبهای مناطقی که تصفیه مطلوب ندارند رخ میدهد (7). باتوجه‌به فراگیری آلودگیهای میکروبی ناشی از مواد غذایی؛ لذا هدف از این تحقیق بررسی میزان فراوانی آلودگی به توتال کانت، اشرشیاکلی، سالمونلا و استافیلوکوکوس اورئوس در گوشت منجمد، تازه، چرخشده و تخممرغ در شهرستان کرج میباشد.
مواد و روش ها
روش نمونه گیری
در مجموع 200 نمونه مواد غذایی شامل 50 نمونه گوشت گرم قطعه شده، 50 نمونه گوشت چرخ‌کرده، 50 نمونه گوشت قطعه منجمد و 50 نمونه تخممرغ، از مراکز عرضه این مواد غذایی در شهرستان کرج را جمعآوری و در مجاورت فلاسک یخ، جهت جلوگیری از آلودگیهای ثانویه قرار داده و به آزمایشگاه تخصصی بهداشت مواد غذایی منتقل شد.
جداسازی سالمونلا
ابتدا 25 گرم از هرکدام از مواد غذایی موردنظر را با 225 سیسی لاکتوز براث مخلوط شد و به مدت 24 تا 43 ساعت در دمای 37 درجه سلسیوس گرمخانهگذاری گردید. مقدار یک سیسی از نمونه غنی شده به 10 سیسی سلنیت سیستی، (Italy, liofilchem) و یک سیسی از نمونه غنی شده به 10 سیسی تتراتیونات براث (Italy, liofilchem) منتقل شد. پس از 24 ساعت گرمخانهگذاری، از محیط سلنیت سیستین روی سالمونلا-شیگلا آگار، بیسموت سولفیت آگار و بریلیانت گرین آگار (Italy, liofilchem) به‌صورت خطی کشت داده شد. به همین ترتیب از تتراتیونات، روی محیطهای مذکور کشت انجام گرفت. بعد از 24 ساعت تعداد دو یا بیشتر از پرگنههای تیپیک به محیط TSI و LIAمنتقل شد و نتایج بر اساس دستورالعمل استاندارد مورد تفسیر قرار گرفت (8).
جداسازی اشرشیاکلی
مقدار 25 گرم از مواد غذایی را وزن کرده و داخل 225 سیسی لاکتوز براث (Merk, Germany) به مدت 24 ساعت در دمای 37 درجه قرار گرفت. مقدار 1 سیسی از محیط نمونه غنیشده روی محیط کشت EMB Agar کشت و بعد از 24 ساعت انکوباسیون، کلنیهای دارای جلای سبز فلزی را انتخاب و برای تأیید در محیطهای کشت افتراقی شامل سیمون سیترات، MR_VP،TSI و SIM کشت داده و نمونههای مثبت آنها مشخص شد (8).
جداسازی استافیلوکوکوس اورئوس
برای جداسـازی اسـتافیلوکوکوس اورئـوس 5 گرم از مواد غذایی بـه درون ظرف توزین استریل منتقل و سپس میزان 45 سیسی محلول رینگر به‌عنوان حلال به آن افزوده شد تا رقت 1-10 بدست آید. پس از حل کـردن مواد غذایی و ایجـاد یک محلول همگن، میزان 5/0سیسی از آن به‌وسیله سمپلر روی محیط برد پارکر آگـار (Agar Parker -Baird) به روش کشت سـطحی کشت داده شد. پلیتهای کشت داده شده بـه مـدت 24 ساعت در دمای 37 درجه گرمخانهگذاری شدند. بعـد از پایـــان انکوباســـیون در صـــورت رشـــد، باکتریهای با کلنیهای گرد و سیاه‌رنگ، جهت انجـام کشت تأییدی، از کلونیهای مشـکوک به‌وسیله لـوپ استریل روی محیط مـانیتول سـالت آگـار (Salt Manitol Agar) کشت داده شد. محیطها مجدداً به مدت 24 ساعت در انکوباتور در دمای 37 درجه سانتیگراد قرار گرفته و بعـد از گذشـت 2 ساعت بر روی کلنیهای مانیتول مثبـت (کلونیهای زردرنگ دارای هاله زردرنگ) تست Dnase جهت تأیید اســتافیلوکوکوس اروئــوس انجــام شــد. هــمچنــین باکتریهای موردنظر با تست کواگولاز ارزیـابی شـد که نتیجه این تست در مورد استافیلوکوکوس اورئوس مثبت بود (9).
شمارش کلی میکروارگانیسمها (Total count)
شمارش کلی میکروارگانیسمها در مواد غذایی را با استفاده از رقتهای مختلف و تعداد کلنیهای تشکیل شده بر حسب CFU (ColonyForming unit) در هر میلیلیتر شیر با استفاده از محیط کشت Plate Count Skim Milk Agar طبق استاندارد 5272، اداره استاندارد انجام گرفت. از نرم‌افزار spss نسخه 22 و آنالیز آماری آنوا یکطرفه استفاده شد؛ همچنین سطح معنیدار بودن P<0/05 در نظر گرفته شد.
نتـایج
جدول 1. میزان ارزیابی بارمیکروبی در نمونه گوشت و تخممرغ مصرفی (cfu/g)
مقدمه
یکی از عمدهترین موادغذایی تأمینکننده نیاز انسان در تمامی جوامع بشری، گوشت قرمز میباشد که سرشار از پـروتئین، انرژی و ویتامینهای B، مواد معدنی و اسیدهای آمینه است و یکی از شاخصهای اصلی مصرف موادغذایی در دنیا که ارتباط مستقیمی با درآمد مردم دارد گوشت است. انـواع گوشـتهـا به‌عنوان یک ماده غذایی بـه چنـدین دسـته کلـی تقسـیم میشوند که متداولترین آنها، گوشت قرمز هستند. روند تولید انواع گوشت قرمز در ایران در چند سال اخیـر از افزایش زیادی برخوردار بوده و تقریباً متوسط تولید در دهه 1380 نزدیک به دوبرابر متوسـط تولیـد در دهـه 1360 بـوده و مقـدار واردات آنهــا کــاهش زیــادی داشــته اســت (1). چربی گوشت عمدتاً شامل اسیدهای چرب تک غیراشباع و اشباع است که اولئیک (C18:1)، پالمیتیک (C16:0) و اسید استئاریک (C18:0) در همه جا حاضر هستند. گوشت و فرآوردههای گوشتی منابع قابل توجهی از کلسترول در رژیم غذایی هستند. در اکثر کشورهای صنعتی، مصرف زیاد گوشت باعث افزایش بیش از حد توصیه شده چربی و کلسترول چربی اشباع شده میشود. در سرتاسر جهان، رژیم غذایی جمعیت‌های شهری نسبتاً بیشتر با محتوای بالاتر گوشت، مرغ و سایر محصولات حیوانی نسبت به رژیم‌های غذایی کمتر متنوع جوامع روستایی مشخص میشود (2).
بیماریهای منتقل شونده از طریق مواد غذایی همچنان به‌عنوان یکی از پررنگترین مباحث میکروبیولوژی مواد غذایی محسوب میشوند که سالانه در سراسر دنیا صدها میلیون نفر از طریق بیماریهای ناشی از آب و مواد غذایی درگیر میشوند(3). مهمترین باکتریهای پاتوژن که ایجاد بیماری میکنند شامل اشرشیاکلی، استافیلوکوکوس اورئوس هستند که جدیدترین مطالعات نشان داده است که بیشترین بیماریهای ناشی از مواد غذایی از موادغذایی با منشا دامی مانند شیر، گوشت و ماهی منتقل میشود؛ دلیل آن آلودگیهای بالای باکتریایی رودهای در این موادغذایی است (4).
استافیلوکوکوسها در طبیعت همه‌جا وجود دارند. استافیلوکوکوس اورئوس مهمترین گونه در این گروه است؛ زیرا برخی از سویهها قادر به ایجاد مسمومیت غذایی انسان هستند. مخزن اولیه روی پوست و غشاهای مخاطی پستانداران و پرندگان است. استافیلوکوکوس اورئوس اغلب از گوشت چرخ‌کرده جدا میشود. سویههای انتروتوکسیژنیک استافیلوکوکوس اورئوس در گوشت چرخ‌کرده میتوانند به حد کافی رشد کنند تا قبل از مصرف دوز سمی انتروتوکسین تولید شود. انتروتوکسین حرارت پایدار است و با عملیات حرارتی از بین نمیرود. به دلیل پایداری حرارتی انتروتوکسین، سطح آلودگی گوشت باید در طول فرآیند تولید تاحدامکان پایین نگه داشته شود. آلودگی اولیه گوشت در هنگام کشتار اتفاق میافتد. کمبودهای بهداشتی را نمیتوان حتی با سخت‌ترین اقدامات بهداشتی در طول فرآیند تولید بعدی جبران کرد. اقدامات بهداشتی میکروبیولوژیکی در تولید گوشت باهدف محافظت از مصرف‌کننده در برابر عوامل بیماریزا انجام میشود. برای جلوگیری از آلودگی گوشت به استافیلوکوکوس اورئوس باید منابع استافیلوکوکوس اورئوس مشخص و به‌خوبی شناخته شود (5).
سالمونلا به‌عنوان منبع بسیاری از موارد مسمومیت غذایی و همچنین سایر نقایص شدید سلامتی در قرن گذشته مشخص شده است. بقای سالمونلا را میتوان به دلیل سرعت بالای رشد و مقاومت آن نسبت به سایر باکتریهای بیماریزا که تحت‌فشارهای پیشگیرانه یکسان قرار میگیرند، دانست؛ یعنی مقاومت اندکی نسبت به سایر میکروارگانیسمها دارد. این باکتری گرم منفی بوده و از خانواده انتروباکتریاسهها میباشد. حضور آن در آب و مواد غذایی نشان‌دهنده آلودگی به باکتریهای رودهای و عدم بهداشت مطلوب بوده است. این باکتری برای رشد خود نیاز به آهن دارد. در نتیجه در گوشت به‌وفور یافت میشود (6).
اشرشیاکلی یکی از شایع‌ترین علل چندین عفونت باکتریایی رایج در انسان و حیوانات است. اشرشیاکلی علت برجسته گاستروانتریت، عفونت مجاری ادراری، سپتی سمی و سایر عفونتهای بالینی مانند مننژیت نوزادان است. اشرشیاکلی نیز به طور برجسته با اسهال در حیوانات خانگی و خونگرم اهلی همراه است. درمان درمانی عفونتهای اشرشیاکلی با ظهور مقاومت ضدمیکروبی تهدید میشود. شیوع سویههای اشرشیاکلی مقاوم به چند دارو در سراسر جهان عمدتاً به دلیل گسترش عناصر ژنتیکی متحرک مانند پلاسمیدها در حال افزایش است. افزایش سویههای مقاوم به چند داروی اشرشیاکلی نیز در اروپا رخ میدهد. بنابراین، گسترش مقاومت در اشرشیاکلی یک نگرانی فزاینده بهداشت عمومی در کشورهای اروپایی است. اشرشیاکلی O157H7 مهمترین سویه اشرشیاکلی بوده که با رخدادهای نوظهور و علامتهای متفاوتی رو به پیشرفت است. این سویه کشنده است و بیشتر در آبهای مناطقی که تصفیه مطلوب ندارند رخ میدهد (7). باتوجه‌به فراگیری آلودگیهای میکروبی ناشی از مواد غذایی؛ لذا هدف از این تحقیق بررسی میزان فراوانی آلودگی به توتال کانت، اشرشیاکلی، سالمونلا و استافیلوکوکوس اورئوس در گوشت منجمد، تازه، چرخشده و تخممرغ در شهرستان کرج میباشد.
مواد و روش ها
روش نمونه گیری
در مجموع 200 نمونه مواد غذایی شامل 50 نمونه گوشت گرم قطعه شده، 50 نمونه گوشت چرخ‌کرده، 50 نمونه گوشت قطعه منجمد و 50 نمونه تخممرغ، از مراکز عرضه این مواد غذایی در شهرستان کرج را جمعآوری و در مجاورت فلاسک یخ، جهت جلوگیری از آلودگیهای ثانویه قرار داده و به آزمایشگاه تخصصی بهداشت مواد غذایی منتقل شد.
جداسازی سالمونلا
ابتدا 25 گرم از هرکدام از مواد غذایی موردنظر را با 225 سیسی لاکتوز براث مخلوط شد و به مدت 24 تا 43 ساعت در دمای 37 درجه سلسیوس گرمخانهگذاری گردید. مقدار یک سیسی از نمونه غنی شده به 10 سیسی سلنیت سیستی، (Italy, liofilchem) و یک سیسی از نمونه غنی شده به 10 سیسی تتراتیونات براث (Italy, liofilchem) منتقل شد. پس از 24 ساعت گرمخانهگذاری، از محیط سلنیت سیستین روی سالمونلا-شیگلا آگار، بیسموت سولفیت آگار و بریلیانت گرین آگار (Italy, liofilchem) به‌صورت خطی کشت داده شد. به همین ترتیب از تتراتیونات، روی محیطهای مذکور کشت انجام گرفت. بعد از 24 ساعت تعداد دو یا بیشتر از پرگنههای تیپیک به محیط TSI و LIAمنتقل شد و نتایج بر اساس دستورالعمل استاندارد مورد تفسیر قرار گرفت (8).
جداسازی اشرشیاکلی
مقدار 25 گرم از مواد غذایی را وزن کرده و داخل 225 سیسی لاکتوز براث (Merk, Germany) به مدت 24 ساعت در دمای 37 درجه قرار گرفت. مقدار 1 سیسی از محیط نمونه غنیشده روی محیط کشت EMB Agar کشت و بعد از 24 ساعت انکوباسیون، کلنیهای دارای جلای سبز فلزی را انتخاب و برای تأیید در محیطهای کشت افتراقی شامل سیمون سیترات، MR_VP،TSI و SIM کشت داده و نمونههای مثبت آنها مشخص شد (8).
جداسازی استافیلوکوکوس اورئوس
برای جداسـازی اسـتافیلوکوکوس اورئـوس 5 گرم از مواد غذایی بـه درون ظرف توزین استریل منتقل و سپس میزان 45 سیسی محلول رینگر به‌عنوان حلال به آن افزوده شد تا رقت 1-10 بدست آید. پس از حل کـردن مواد غذایی و ایجـاد یک محلول همگن، میزان 5/0سیسی از آن به‌وسیله سمپلر روی محیط برد پارکر آگـار (Agar Parker -Baird) به روش کشت سـطحی کشت داده شد. پلیتهای کشت داده شده بـه مـدت 24 ساعت در دمای 37 درجه گرمخانهگذاری شدند. بعـد از پایـــان انکوباســـیون در صـــورت رشـــد، باکتریهای با کلنیهای گرد و سیاه‌رنگ، جهت انجـام کشت تأییدی، از کلونیهای مشـکوک به‌وسیله لـوپ استریل روی محیط مـانیتول سـالت آگـار (Salt Manitol Agar) کشت داده شد. محیطها مجدداً به مدت 24 ساعت در انکوباتور در دمای 37 درجه سانتیگراد قرار گرفته و بعـد از گذشـت 2 ساعت بر روی کلنیهای مانیتول مثبـت (کلونیهای زردرنگ دارای هاله زردرنگ) تست Dnase جهت تأیید اســتافیلوکوکوس اروئــوس انجــام شــد. هــمچنــین باکتریهای موردنظر با تست کواگولاز ارزیـابی شـد که نتیجه این تست در مورد استافیلوکوکوس اورئوس مثبت بود (9).
شمارش کلی میکروارگانیسمها (Total count)
شمارش کلی میکروارگانیسمها در مواد غذایی را با استفاده از رقتهای مختلف و تعداد کلنیهای تشکیل شده بر حسب CFU (ColonyForming unit) در هر میلیلیتر شیر با استفاده از محیط کشت Plate Count Skim Milk Agar طبق استاندارد 5272، اداره استاندارد انجام گرفت. از نرم‌افزار spss نسخه 22 و آنالیز آماری آنوا یکطرفه استفاده شد؛ همچنین سطح معنیدار بودن P<0/05 در نظر گرفته شد.
نتـایج
جدول 1. میزان ارزیابی بارمیکروبی در نمونه گوشت و تخممرغ مصرفی (cfu/g)
| عامل | گوشت قطعه تازه | گوشت چرخ‌کرده | گوشت قطعه منجمد | تخممرغ |
| سالمونلا | منفی | 7 مورد مثبت | منفی | منفی |
| اشرشیاکلی | c05/0 ±102×476/0 | a05/0±103×2/86 | منفی | b05/0±103×78/0 |
| استافیلوکوکوس اورئوس | منفی | a05/0±103×02/0 | منفی | منفی |
| کلیفرم | b05/0±104×5/3 | a05/0± 104×1/38 | c05/0±0104×0/18 | dمنفی |
* هر تیمار دارای 50 نمونه میباشد
نتایج حاصل از آنالیز آماری در 200 نمونه از انواع گوشتهای مورد بررسی نشان داد، سالمونلا در 50 نمونه گوشت قطعه قرمز و گوشت قطعه منجمد و تخممرغ منفی بود، درحالی‌که در گوشت چرخ‌کرده از 50 نمونه 7 مورد مثبت (14 درصد آلوده) بودند. در همه نمونهها به جز گوشت چرخ‌کرده سالمونلا منفی بود، از لحاظ استاندارد در مواد پروتئینی سالمونلا باید منفی باشد. نتایج حاصل از آنالیز آماری در 150 نمونه از انواع گوشتهای مورد بررسی نشان داد، نمونهها با هم اختلاف معناداری داشتند (p<0/05). بیشترین و کمترین میزان اشرشیاکلی را به ترتیب نمونه گوشت چرخ‌کرده و گوشت قطعه تازه داشتند. همچنین گوشت قطعه تازه، چرخ‌کرده و تخممرغ به ترتیب 16 و 50 درصد آنها زیر 50 بودند که از لحاظ استاندارد در مواد پروتئینی اشرشیاکلی باید منفی باشد. به تعابیری در نمونه گوشت قطعه تازه، چرخ‌کرده و تخممرغ میزان آلودگی بالای 50 درصد به ترتیب 12 درصد، 26درصد و 20درصد مواد پروتئینی از لحاظ اشرشیاکلی آلوده بودند.
نتایج حاصل از آنالیز آماری در 100 نمونه از انواع گوشتهای مورد بررسی در جدول نشان داد، نمونهها با هم اختلاف معناداری داشتند (p<0/05). بیشترین و کمترین میزان استافیلوکوکوس اورئوس را به ترتیب نمونه گوشت چرخ‌کرده و تخممرغ داشتند. همچنین گوشت چرخ‌کرده 14 درصد آن بالای 100 بود. از لحاظ استاندارد در مواد پروتئینی استافیلوکوکوس اروئوس باید کمتر از 100 باشد. نتایج حاصل از آنالیز آماری در 200 نمونه از انواع گوشتهای مورد بررسی نشان داد، شمارش کلی در 50 نمونه تخممرغ منفی بود، درحالی‌که در بقیه گوشتها معنادار بود (p<0/05). بیشترین و کمترین میزان شمارش کلی را به ترتیب نمونه گوشت چرخ‌کرده و تخممرغ داشت. همچنین گوشت قطعه تازه و منجمد به ترتیب 16 و 50 درصد آنها زیر 100 بودند که از لحاظ استاندارد در مواد پروتئینی شمارش کلی باید زیر 100 باشد. به تعابیری در نمونه گوشت قطعه تازه، چرخ‌کرده و قطعه منجمد به ترتیب میزان آلودگی 84 درصد، 100 درصد و 50 درصد گوشتها آلوده به کلیفرم بودند.
بحث
در مطالعات Gutema و همکاران در سال 2022 بر روی آلودگی لاشههای گاو دریافتند که میزان آلودگی در 70 نمونه از لاشههای گاو به اشرشیاکلی 1/7 درصد، آلایشها 6/8 درصد و آلودگی به سالمونلا 1/7 درصد بود و تمام سالمونلاها از نوع تیفیموریوم گزارش شد (10). که با نتایج حاصل از این تحقیق همخوانی دارد، در مطالعه حاضر میزان آلودگی فقط در گوشت چرخ شده به سالمونلا مثبت بود. در یک مطالعه دیگردر کشور اتیوبی آلودگی به اشرشیاکلی، سالمونلا و استافیلوکوکوس اورئوس در گوشت قرمز به ترتیب 5/12، 7/13 و 9/8 میزان آلودگی تشخیص داده شد (11). در مطالعه حاضر میزان آلودگی گوشت قرمز به سالمونلا، اشرشیاکلی و استافیلوکوکوس اورئوس به ترتیب 0، 12 و 14 درصد آلودگی داشت که با مطالعه حاضر در خصوص اشرشیاکلی و استافیلوکوکوس اورئوس همخوانی دارد. در مطالعات Doyle & Schoeniدر سال 1987 در آمریکا بر روی 896 نمونه گوشت دریافتند که میزان آلودگی به اشرشیاکلی 4 مورد در گوشت گاو (5/1 درصد)، گوشت طیور 6 مورد (7/3 درصد) و 17 درصد آلودگی به اشرشیاکلی در گوشت چرخ شده مشاهده شده است (12). در گوشت چرخ شده در این مطالعه 14 درصد به سالمونلا و 14 درصد از گوشت چرخ شده بالای 100 درصد به استافیلوکوکوس اورئوس آلوده بودند.
در مطالعه Xia و همکاران در سال 2010 بر روی آلودگی به اشرشیاکلی در گوشت قرمز از مجموع 1275، تنها 16 مورد آلودگی به اشرشیاکلی گزارش شده است (13). که باتوجه‌به پائین بودن میزان آلودگی تا حدودی با مطالعه حاضر همسو است. در مطالعات Guven و همکاران در سال 2010 بر روی 413 نمونه از گوشت ارائه شده در بازار 138 (26 درصد) مورد آلودگی به استافیلوکوکوس اورئوس گزارش شد (14). در این مطالعه مشخص شد 14 درصد از گوشتهای چرخ شده بالای 100 درصد آلودگی دارند.
در مطالعات سلطان دلال و همکاران از مجموع 1047 نمونه غذایی، 100 سویه استافیلوکوکوس اورئوس جداسازی شده که 66 درصد آنها مربوط به گوشت چرخ شده میباشد (15). که با مطالعه حاضر در خصوص آلودگ به استافیلوکوکوس اورئوس همسو است. در یک مطالعه که در ساحل عاج توسط Attien و همکاران در سال 2013انجام گرفت از مجموع 240 نمونه مواد غذایی 40 نمونه از مواد غذایی اخذ شده گوشتی بودند که آلودگی به استافیلوکوکوس اورئوس در آنها 79/19 درصد شناسایی شد (16). در مطالعه حاضر 34 مورد بالای 100 درصد آلودگی داشتند. از مجموع 1000 نمونه گوشت که توسط Pekana & Green در سال 2018 در کشتارگاههای شمال آفریقا اخذ شد میزان آلودگی به استافیلوکوکوس اورئوس در این گوشتها 134 نمونه آلوده به این باکتری بودند (17). در این مطالعه شیوع استافیلوکوکوس اورئوس 14 درصد از آنها بیش از 100 درصد آلودگی مثبت داشتند.
بیماریهای منتقله از غذا یکی از نگرانی‌های عمده در سراسر جهان است. حدود 250 بیماری مختلف از طریق غذا توصیف شده است و باکتریها عامل ایجاد دو سوم شیوع بیماریهای منتقله از غذا هستند. نبرد با بیماریهای منتقله از غذای باکتریایی به دلیل تغییر سریع با چالش‌های جدیدی روبرو است. دادههای اخیر از کشورهای درحال‌توسعه یا توسعه‌یافته نشان میدهد که حداقل 10 درصد از جمعیت ممکن است یک بیماری ناشی از غذا را تجربه کنند. وضعیت در کشورهای درحال‌توسعه به همان اندازه جدی است. در سال 2002، مرکز کنترل بیماری در ایالات متحده 76000 مورد بیماریهای منتقله از غذا را گزارش کرد که اکثر آنها منشأ باکتریایی داشتند (18). فساد باکتریایی گوشت به تعداد اولیه میکروارگانیسم، ترکیب زمان/دما از شرایط نگهداری و خواص فیزیکی و شیمیایی گوشت بستگی دارد. بیشتر آلودگی به دلیل شرایط نامناسب بهداشتی و جابجایی در کشتارگاه ها اتفاق میافتد. علاوه بر این، خواص چسبندگی و تشکیل بیوفیلم باکتریها بر روی سطوح، آلودگی متقاطع را تسهیل میکند. شرایط قبل از کشتار مانند تغذیه و اصطبل شامل آلودگیهای قابل پخش از پوست و مدفوع، محتویات دستگاه گوارش و آب آلوده منابع استافیلوکوکوس، اشرشیاکلی و باسیلوس سرئوس هستند. فرآیندهای مختلف در کشتارگاه‌ها مانند بیرون‌زدن رودهها و امعا و احشا می‌تواند لاشه‌ها و تجهیزات را با باکتریهای رودهای آلوده کند. رایجترین کلیفرمهای مدفوعی که در کشتارگاه ها شناسایی میشوند عبارتند از: انتروباکتر، سیتروباکتر و کلبسیلا و همچنین انتروکوکهای مقاوم به آنتی بیوتیک به طور مداوم از لاشه گاو، طیور و گوسفند یا از گوشت تازه جداسازی شدند (16).
نتیجه‌گیری کلـی و پیشنهادها
باتوجه‌به آلودگیهای بالا در زمینه گوشت، و طغیان اپیدمیهای ناشی از مواد غذایی، لازم است مصرفکنندگان در تهیه آن، نهایت دقت را به کار ببرند. باتوجه‌به فسادپذیری بالای گوشت چرخ شده، در صورت امکان گوشت را در منزل چرخ‌کرده و در غیر این صورت از مراکز مجاز و دارای کارت بهداشت تهیه گردد بالابودن سالمونلا، استافیلووکوس اورئوس، توتال کانت و اشرشیاکلی در این تحقیق، نشان‌دهنده عدم نظارت بر آلودگیهای مواد غذایی است؛ بااین‌حال مهمترین ویژگی باکتریهای نامبرده، نابودی آن در دمای پاستوریزاسیون است؛ بنابراین، قبل از مصرف هرکدام از مواد غذایی پروتئینی باید از دامنه حرارتی ایمنی آن، اطمینان حاصل کرد.
تقـدیر و تشـکر
از تمامی کسانی که در جمعآوری نمونه همکاری کردند سپاسگزاریم.
تعارض منافع
هیچگونه تضاد منافعی بین نویسندگان وجود ندارد و این مقاله با اطلاع و هماهنگی آنها ارسال شده است.
مرور کتاب: پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
بهداشت مواد غذایی
دریافت: 1401/6/20 | پذیرش: 1401/6/30 | انتشار: 1401/6/30
دریافت: 1401/6/20 | پذیرش: 1401/6/30 | انتشار: 1401/6/30
فهرست منابع
1. Golestani Eraghi F, Miraei-Ashtiani SR. Evaluation of GDF9, BMP15 and BMPR-IB Twin Genes in Some Sheep. Professional Journal of Domestic. 2020;19(3):15-9.
2. Griffith CJ. Food safety: where from and where to? British Food Journal. 2006. [DOI:10.1108/00070700610637599]
3. Omer MK, Alvarez-Ordonez A, Prieto M, Skjerve E, Asehun T, Alvseike OA. A systematic review of bacterial foodborne outbreaks related to red meat and meat products. Foodborne pathogens and disease. 2018;15(10):598-611. [DOI:10.1089/fpd.2017.2393]
4. Todd E. Food-borne disease prevention and risk assessment. MDPI; 2020. p. 5129. [DOI:10.3390/ijerph17145129]
5. Guo Y, Song G, Sun M, Wang J, Wang Y. Prevalence and therapies of antibiotic-resistance in Staphylococcus aureus. Frontiers in cellular and infection microbiology. 2020;10:107. [DOI:10.3389/fcimb.2020.00107]
6. Tarabees R, Elsayed MS, Shawish R, Basiouni S, Shehata AA. Isolation and characterization of Salmonella Enteritidis and Salmonella Typhimurium from chicken meat in Egypt. The journal of infection in developing countries. 2017;11(04):314-9. [DOI:10.3855/jidc.8043]
7. Denamur E, Clermont O, Bonacorsi S, Gordon D. The population genetics of pathogenic Escherichia coli. Nature Reviews Microbiology. 2021;19(1):37-54. [DOI:10.1038/s41579-020-0416-x]
8. Heidarzadi MA, Rahnama M, Alipoureskandani M, Saadati D, Afsharimoghadam A. Salmonella and Escherichia coli contamination in samosas presented in Sistan and Baluchestan province and antibiotic resistance of isolates. Food Hygiene. 2021;11(2(42)):81-90.
9. Foster TJ. Staphylococcus aureus. Molecular Medical Microbiology. 2002:839-88. [DOI:10.1016/B978-012677530-3/50258-0]
10. Gutema FD, Abdi RD, Agga GE, Firew S, Rasschaert G, Mattheus W, et al. Assessment of beef carcass contamination with Salmonella and E. coli O 157 in slaughterhouses in Bishoftu, Ethiopia. International Journal of Food Contamination. 2021;8(1):1-9. [DOI:10.1186/s40550-021-00082-1]
11. Zelalem A, Sisay M, Vipham JL, Abegaz K, Kebede A, Terefe Y. The prevalence and antimicrobial resistance profiles of bacterial isolates from meat and meat products in Ethiopia: a systematic review and meta-analysis. International Journal of Food Contamination. 2019;6(1):1-14. [DOI:10.1186/s40550-019-0071-z]
12. Doyle MP, Schoeni JL. Isolation of Escherichia coli O157: H7 from retail fresh meats and poultry. Applied and environmental microbiology. 1987;53(10):2394-6. [DOI:10.1128/aem.53.10.2394-2396.1987]
13. Xia X, Meng J, McDermott PF, Ayers S, Blickenstaff K, Tran T-T, et al. Presence and characterization of Shiga toxin-producing Escherichia coli and other potentially diarrheagenic E. coli strains in retail meats. Applied and environmental microbiology. 2010;76(6):1709-17. [DOI:10.1128/AEM.01968-09]
14. Guven K, Mutlu MB, Gulbandilar A, Cakir P. Occurrence and characterization of Staphylococcus aureus isolated from meat and dairy products consumed in Turkey. Journal of Food safety. 2010;30(1):196-212. [DOI:10.1111/j.1745-4565.2009.00200.x]
15. Soltan Dallal MM, Salehipour Z, Eshraghi S, Fallah Mehrabadi J, Bakhtiari R. Occurrence and molecular characterization of Staphylococcus aureus strains isolated from meat and dairy products by PCR-RFLP. Annals of microbiology. 2010;60(2):189-96. [DOI:10.1007/s13213-010-0025-4]
16. Attien P, Sina H, Moussaoui W, Dadié T, Chabi SK, Djéni T, et al. Prevalence and antibiotic resistance of Staphylococcus strains isolated from meat products sold in Abidjan streets (Ivory Coast). African Journal of Microbiology Research. 2013;7(26):3285-93. [DOI:10.5897/AJMR2013.5688]
17. Pekana A, Green E. Antimicrobial resistance profiles of Staphylococcus aureus isolated from meat carcasses and bovine milk in abattoirs and dairy farms of the Eastern Cape, South Africa. International journal of environmental research and public health. 2018;15(10):2223. [DOI:10.3390/ijerph15102223]
18. Coburn B, Grassl GA, Finlay B. Salmonella, the host and disease: a brief review. Immunology and cell biology. 2007;85(2):112-8. [DOI:10.1038/sj.icb.7100007]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
اخلاق نشر
این نشریه با احترام به قوانین اخلاق در نشریات تابع قوانین کمیتۀ اخلاق در انتشار (COPE) می باشد و از آیین نامه اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در آثار علمی پیروی می نماید.
