دوره 2، شماره 4 - ( 10-1401 )
جلد 2 شماره 4 صفحات 53-42 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Ethics code: 046
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
gozidehkar Z, Borna H, Davari A, khazaiinejad A, Bakhshi A, Dehghani A, et al . Epidemiologic characteristics of brucellosis in Qaen during 2015-2021. Zoonosis 2022; 2 (4) :42-53
URL: http://zoonosis.ir/article-1-60-fa.html
URL: http://zoonosis.ir/article-1-60-fa.html
گزیده کار زهره، برنا حسین، داوری علیرضا، خزائی نژاد عباس، بخشی علی محمد، دهقانی اشرف، و همکاران.. بررسی خصوصیات اپیدمیولوژیک تب مالت در شهرستان قاین طی سالهای 1394 تا 1400. مجله بيماری های قابل انتقال بين انسان و حيوان. 1401; 2 (4) :42-53
زهره گزیده کار 
، حسین برنا ، علیرضا داوری ، عباس خزائی نژاد ، علی محمد بخشی ، اشرف دهقانی ، فاطمه کاظمی ، رفعت عصار زاده
، حسین برنا ، علیرضا داوری ، عباس خزائی نژاد ، علی محمد بخشی ، اشرف دهقانی ، فاطمه کاظمی ، رفعت عصار زاده
کارشناس ارشد اپیدمیولوژی، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران ، zohre.gozidehkar@gmail.com
متن کامل [PDF 625 kb]
(205 دریافت)
| چکیده (HTML) (817 مشاهده)
متن کامل: (162 مشاهده)
مقدمه
بروسلوز یا تب مالت یکی از شایعترین بیماریهای عفونی باکتریایی مشترک بین انسان و دام است که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم از حیوان آلوده یا فرآوردههای آلوده به انسان انتقال مییابد (1). در میان چندین گونه از بروسلا شناسایی شده Brucella melitensis، Brucella abortus ،Brucella suis مهمترین عوامل ایجاد کننده بیماری در انسان هستند (2). این بیماری به عنوان یک مشکل مهم بهداشتی– اقتصادی در بسیاری از نقاط جهان از جمله کشورهای حوزه مدیترانه، خاورمیانه، خلیج فارس و کشورهای اروپایی، شمال و شمال شرق آفریقا، جنوب و مرکز آسیا و آمریکای جنوبی میباشد (3).
در ایران نتایج مطالعه میرزانژاد و همکاران در سال 2017 میزان بروز تب مالت در یک دوره 18 ساله را از 7 تا 276 در هر صدهزار نفر برآورد کردهاند (4) و در مطالعه پاکزاد و همکاران در سال 1393 بیشترین بروز بیماری را در استان زنجان با 4/63 در هر صدهزار نفر برآورد کردند (5).
بروز بیماری در انسان به صورت سیستمیک است و میتواند در کبد، طحال، استخوان و برخی اندامهای دیگر عفونت چرکی موضعی ایجاد کند (6). اصلیترین علامت بیماری تب است که ممکن است با عرق شبانه و لرز، بیاشتهایی، درد عضلانی، درد مفاصل، کاهش وزن، یبوست، کم خونی، سردرد و ورم بیضهها باشد (7).
مطالعات نشان میدهند تب مالت در فصل بهار و تابستان به علت مصرف محصولات لبنی غیر پاستوریزه مانند شیر و پنیر و بستنی و غیره و ارتباط مستقیم دامداران با دام و جنینهای سقط شده بیشتر اتفاق میافتد و در مقابل میزان بیماری در نیمه دوم سال کاهش مییابد (9-8). این بیماری از راههای مختلفی همچون تماس مستقیم با ترشحات تناسلی (بخصوص در زمان سقط)، خون، بافت و شیر منتقل میشود. همچنین احتمال انتقال بیماری از راه گوارشی، مصرف لبنیات آلوده، راه تنفسی و از راه عمودی (از مادر به جنین) وجود دارد (10 و 11).
به دلیل دامپروری سنتی، عدم رعایت موازین بهداشتی در تولیدات دامی، فقدان واکسیناسیون دامها، جدا نکردن و از بین نبردن دامهای بیمار این بیماری رو به افزایش گذاشته است (1). از طرفی به علت عقیمی و نازایی و از دست دادن ارزش اقتصادی دام مبتلا و به علت ابتلای انسان‌ها تب مالت از دو بعد اقتصادی و بهداشتی حائز اهمیت است (12). لذا با توجه به افزایش بروز بیماری در شهرستان قاین و هزینههای اقتصادی–بهداشتی، این مطالعه با هدف بررسی خصوصیات اپیدمیولوژیک تب مالت در شهرستان قاین طی سالهای 1394 تا 1400 انجام گردید.
مواد و روشها
مطالعه حاضر یک مطالعه گذشتهنگر مبتنی بر جمعیت بود که در شهرستان قاینات انجام شد. جامعه مورد مطالعه 421 بیمار که بر اساس معاینه و شرح حال پزشک و با تشخیص آزمایشگاهی تب مالت تحت پیگیری و درمان قرار گرفته بودند و در طی سالهای 1394 تا پایان سال 1400 توسط بخش خصوصی و دولتی شناسایی شده بودند و فرم تب مالت برایشان تکمیل شده بود، مورد بررسی قرار گرفتند. در نظام مراقبت بیماری در ایران، جهت این که همه افراد در گزارش بیماریها فعالانه شرکت داشته باشند و همچنین جهت هماهنگی و یکدستی اقدامات در سطح کشور، تعاریفی را برای بیماریهای مشمول گزارشدهی و شیوهی گزارش آنها تدوین شده است که بر اساس علائم و نتایج آزمایشات، طبقه بندی بیماریها (مشکوک، محتمل و قطعی) انجام میشود و در کل کشور از این تعاریف برای گزارش بیماریها به سطوح بالاتر استفاده میگردد. بیماری تب مالت جزء بیماریهای مشمول گزارشدهی غیر فوری طبقهبندی میشود و از سطوح محیطی (مراکز جامع سلامت، پایگاه‌های سلامت، خانه های بهداشت، بیمارستان‌های دولتی و آزمایشگاه‌های دولتی) بصورت ماهیانه به مرکز بهداشت شهرستان گزارش میشود و در مرکز بهداشت شهرستان، موارد بیماری در پورتال معاونت سلامت وزارت بهداشت طی مراحل زیر ثبت میشود:
1- شناسایی افراد مشکوک بر اساس شرح حال و علائم بالینی و توسط پزشک
2- با استفاده از آزمونهای سرولوژی رزبنگال، رایت و ME2 نمونههای آزمایشگاهی مورد بررسی قرار میگیرند
3- مشخصات بیمار در فرم اطلاعات تب مالت توسط کارکنان بهداشتی و گزارش به مراکز بهداشت شهرستان مربوط ثبت میشود
4- فرم بررسی اپیدمیولوژیک بیماری تکمیل و اطلاعات در پورتال مرکز بهداشت شهرستان ثبت میشود
5- گزارش موارد بیماری به مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی توسط معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی صورت میگیرد.
معیار ورود افراد به این مطالعه، بر اساس تعاریف طبقه بندی شده موارد محتمل و قطعی تب مالت، شامل: تیتر آزمون رایت مساوی یا بیشتر از 80/1 یا تشخیص قطعی آزمایشگاهی (الف- جدا کردن عامل بیماری از نمونههای بالینی در محیط کشت، ب– تیتر ME2 مساوی یا بیشتر از 40/1 ، ج– کومبس رایت مثبت با فاصله 3 رقت بالاتر از رایت) بود. مطالعات حساسیت آزمایشات سرولوژی رایج در تب مالت (رزبنگال، رایت، ME2) را به ترتیب 94، 89، 3/75 و ویژگی را 70، 4/97، 96 گزارش کردهاند (15-13). متغیرهای مورد بررسی شامل: سال تشخیص، ماه تشخیص، جنسیت، سن، شغل، محل سکونت، سابقه تماس با دام، نوع تماس، سابقه استفاده از فراوردههای لبنی غیرپاستوریزه، سابقه ابتلا سایر اعضای خانواده، نتیجه آزمایش رایت و ME 2، علائم بیماری (بر اساس شرح حال و معاینه بالینی پزشک)، عوارض بیماری و مورد بیماری (جدید، شکست درمان یا عود) برگشت علائم بیماری بعد سه تا شش ماه از درمان مداوم که با مقاومت آنتی بیوتیک همراه نباشد (16) بود.
دادهها پس از جمعآوری وارد نرم افزار اکسل شده و سپس کدبندی متغیرها انجام شد. جهت آنالیز دادهها از نرم افزار spss نسخه 21 استفاده شد. جهت توصیف متغیرها از شاخصهای مرکزی و پراگندگی و برای متغیرهای اسمی و ترتیبی از فراوانی مطلق و نسبی و از آزمونهای آماری کایدو و T- testبرای تجزیه و تحلیل دادهها استفاده شد.
نتـایج
طی سالهای 1394-1400 به تعداد 421 مورد بیمار تب مالت شناسایی شدند که بیشترین تعداد مربوط به سال 1400با 180 مورد (8/42 درصد) با بیشترین میزان بروز (156 در صد هزار) و کمترین تعداد در سال 1396 با 24 مورد (7/5 درصد) و کمترین میزان بروز (58/20 در صدهزار) می باشد (جدول 1). از این تعداد 282 مورد (0/67 درصد) ساکن روستا و 139 مورد ( 0/33 درصد) سکونت در شهر داشتند. 394 مورد ( 6/93 درصد) مورد جدید، 24 مورد (7/5 درصد) عود یا شکست درمان و 11 مورد (6/2 درصد) عوارض داشتند .
جدول 1. توزیع فراوانی تب مالت در شهرستان قاین طی سالهای 1400 – 1394
در بررسی گروههای سنی مبتلایان میانسالان با تعداد 216 مورد (3/51 درصد)، کودکان و نوجوانان 83 مورد (7/19 درصد)، جوانان با 70 مورد (6/16 درصد) و سالمندان 52 مورد (4/12 درصد) به ترتیب بیشترین مبتلایان به تب مالت بودند. میانگین سنی بیماران 85/19 ± 78/36 سال در زمان ابتلا بود و در مقایسه میانگین سنی در دو جنس 56/20 ± 02/34 سال در مردان و 34/18 ± 37/40 سال در زنان از نظر آماری اختلاف معنیداری مشاهده گردید(0.05>p ).
238 مورد (5/56 درصد) بیماران را مردان و 183 مورد (5/43 درصد) را زنان تشکیل میدادند. از نظر شغلی 239 مورد (7/56 درصد) دامدار و کشاورز، 82 مورد (2/19 درصد) خانهدار، 38 مورد (9 درصد) دانشآموز و دانشجو، 63 مورد (9/14 درصد) مربوط به سایر مشاغل بودند.
از نظر سوابق تماس با دام 332 مورد (9/78 درصد) با دام زنده تماس داشته اند (جدول 3). در بررسی بین محل سکونت با سابقه تماس با دام، تماس با خون و ترشحات آلوده، نگهداری دام در محل سکونت ارتباط آماری معنیداری پیدا شد (0.05>p).
از نظر مصرف فرآوردههای لبنی غیر پاستوریزه بطور کل 333 مورد (1/79 درصد) سابقهای از مصرف فرآوردههای لبنی غیر پاستوریزه را ذکر کردهاند. بیشترین فراوانی مربوط به مصرف شیر غیر پاستوریزه 219 مورد (33 درصد)، و کمترین فراوانی مربوط به بستنی غیرپاستوریزه 9 مورد (3/1 درصد) بود (جدول 3). در بررسی ارتباط بین نوع بیماری (جدید و یا عود) با مصرف فرآوردههای لبنی غیر پاستوریزه (شیر، خامه و کره)، ارتباط آماری معنیداری مشاهده شد (0.05>p).
بیشترین موارد گزارش بیماری 140 مورد (2/33درصد) در تابستان و کمترین موارد بیماری 75 مورد (8/17درصد) در زمستان رخ داده است (شکل1).
شکل1. توزیع فراوانی بیماری بر حسب فصل در سالهای 1394-1400 در شهرستان قائنات
بیشترین فراوانی نتیجه آزمایش رایت مربوط به 160/1 به تعداد 105 مورد (9/24 درصد) و کمترین آن مربوط به 40/1 به تعداد 7 مورد (7/1 درصد) و در خصوص نتایج آزمایش ME2 بیشترین فراوانی مربوط به 80/1 به تعداد 94 مورد (3/22 درصد) و کمترین فراوانی مربوط به 1280/1 به تعداد 4 مورد (1درصد) بود (جدول شماره 2).
جدول 2. توزیع فراوانی نتایج آزمایشات رایت و ME2در شهرستان قاین
جدول 3. توزیع فراوانی راههای انتقال تب مالت در شهرستان قائنات در سالهای 1394 – 1400
در خصوص علائم بالینی 160 مورد (38 درصد) تب، 119 مورد (3/28 درصد) کمردرد، 90 مورد (4/21 درصد) ضعف و بی حالی، 88 مورد (9/20 درصد) کاهش وزن، 147 مورد ( 9/34 درصد) بیاشتهایی و 317 مورد ( 3/75 درصد) درد عضلانی و استخوانی را ذکر کردهاند.
از نظر هماهنگی با اداره دامپزشکی 106 مورد (2/25 درصد)، 144 مورد (2/34 درصد) واکسیناسیون در دام ، 118 مورد (28 درصد) ابتلا در سایر افراد خانواده، 11 مورد (6/2 درصد) عوارض بیماری و 48 مورد (4/11 درصد) سابقه بستری در بیمارستان به علت تب مالت را ذکر میکردند.
بحث
اگرچه تب مالت در برخی از کشورها ریشهکن شده ولی متاسفانه در کشور ما هنوز به صورت یک مشکل بهداشتی اندمیک وجود دارد. براساس نتایج مطالعه حاضر روند ابتلا به بیماری در شهرستان قاینات از سال 94 تا سال 1400 بصورت صعودی است که با نتایج مطالعه شیرزادی و همکاران همخوانی دارد بر اساس نتایج این مطالعه، روند بیماری تب مالت در خراسان جنوبی در سالهای 2009 تا 2011 صعودی و در سال 2012 این روند کاهشی و مجددا در سالهای 2013 تا 2015 به صورت صعودی بوده است (17)، این در حالیست که در برخی مطالعات از قبیل مطالعه جعفر نژاد طی سالهای 1388 تا 95 و در مطالعه نوروزینژاد در لرستان طی سالهای 1394–1395 با ارائه برنامههایی از قبیل کنترل ابتلای دام با واکسیناسیون و آموزش چهره به چهره دامداران روند رو به کاهش داشتهاند (18). روند صعودی بیماری در شهرستان به علت دسترسی بیشتر مردم به خدمات آزمایشگاهی، بهبود در روند بیماریابی و ثبت اطلاعات آماری افزایش شیوع بیماری در جمعیت دامی و واردات دام ناسالم از قسمت‌های جنوبی کشور که بصورت غیر قانونی و فاقد واکسیناسیون میباشد .
بیشترین سن شیوع بیماری در مطالعه حاضر 36 سالگی بدست آمد، در مطالعه شیرزاد و همکاران نیز بیشترین فراوانی بیماری در 59-30 سالگی (17) و در مطالعات باقری و باقری زاده و همکارانشان در سن 33 سالگی رخ داده بود (19و20) همچنین در مطالعهای در شمال و شمال غرب ایران میانگین سنی بیماران در زمان ابتلا 34 سال بدست آمد (5)، در حالی که در مطالعه ای در مشهد بیشتر مبتلایان تب مالت را گروه سنی جوانان 16-24 سال تشکیل می دادند (21). تب مالت بیشتر در گروه سنی میانسالی که در حوزه دامداری و کشاورزی فعالیت دارند دیده می شود لذا با توجه به فعال بودن این گروه سنی از لحاظ اقتصادی و اجتماعی نیاز به توجه ویژه در امر آموزش به این قشر از افراد جامعه را دارد.
تب مالت اگرچه به صورت یک بیماری مرتبط با شغل و در مردان بیشتر از زنان دیده می شود به گونه ای که 56 درصد از افراد مطالعه حاضر را مردان کشاورز و دامدار تشکیل می دادند و از این نظر با نتایج مطالعات دیگر هم راستا می باشد (19-17). اما در مطالعه ای که در کردستان و لرستان انجام شده است زنان خانه دار با 1/33 درصد بیشترین مبتلایان را تشکیل می دادند (14و22) بالا بودن درصد ابتلا در مردان می تواند با فعالیت بیشتر مردان منطقه در مشاغلی از قبیل کشاورزی، چوپانی و دامداری، قصابی و کار در کشتارگاه‌ها با روش‌های سنتی مربوط باشد. از طرفی زنان خانهدار به جهت دوشیدن شیر با دست و همراهی آنان در امورات دامداری و کشاورزی علت بالا بودن تعدادشان در ابتلا به تب مالت می باشد.
در این مطالعه 67 درصد از مبتلایان ساکن روستا بودند در مطالعات دیگری در فسا، کردستان و خراسان نیز به ترتیب 9/81، 8/81، 4/86 درصد از بیماران روستایی بودند (23-21) که میتواند ناشی از مصرف لبنیات غیر پاستوریزه و تماس بیشتر روستانشیان با دام و فضولات حیوانی و وجود دام بیشتر در مناطق روستایی باشد .
نتایج این مطالعه نشان دادند که تماس با دام و فرآوردههای لبنی غیر پاستوریزه بخصوص شیر و پنیر غیر پاستوریزه بیشترین فراوانی را دارند . نتایج مطالعه موسوی و همکاران در سال 1392 نشان دادند که بیشتر از 85 درصد از بیماران سابقه مصرف شیر و فرآوردههای غیر پاستوریزه و 9 درصد افراد سابقه تماس با دام داشتند همچنین در لرستان و اصفهان نیز مصرف پنیر و شیر غیر پاستوریزه بیشترین فراوانی را داشتند (14، 18و 24). با وجود تایید ارتباط بین مصرف لبنیات غیر پاستوریزه و بیماری در مطالعات پیشین، اما هنوز مصرف مواد لبنی غیر پاستوریزه بویژه پنیر محلی و خاگینه که از شیر نجوشیده تهیه و بصورت تازه مصرف می گردد و مرسوم بودن فرهنگ هم شیری بویژه در مناطق روستایی، متاسفانه به عنوان یکی از عوامل خطر شیوع بیماری به حساب میآیدکه بالا بردن سطح آگاهی افراد به خصوص زنان روستایی در این زمینه میتواند راهگشا باشد.
در مطالعه حاضر 9/78 درصد افراد با دام زنده در تماس بودهاند در کردستان و مطالعه انجام شده در شمال و شمال غرب کشورنیز تماس با دام زنده به عنوان یکی از اصلیترین راههای آلودگی بیماران به تب مالت شناسایی کردند (5 و22)، این در حالی است که در مطالعات دیگر نگهداری دام در محل سکونت بیشترین فراوانی موارد بیماری را تشکیل میدادند (21) به گونهای که در لرستان 2/85 درصد، نگهداری دام در محل سکونت داشتند و تماس با دام زنده در 8/19 درصد از افراد دیده شده است (14). خشکسالی‌ها و کاهش تعداد دام در منطقه باعث شده است که به علت عدم صرفه اقتصادی برای رفت آمد به محل های نگهداری دام در مکان‌هایی دورتر از محل زندگی افراد، دام در منازل مسکونی روستانشینان نگهداری شود و این همجواری محل زندگی و محل نهگداری دام منجر به معلق شدن میکرو ارگانیسم در هوا و استنشاق هوای آلوده در نتیجه در افزایش تعداد موارد بیماران نقش داشته است.
از این مطالعه مشاهده میشود که بیماری در فصل تابستان و بهار که فصل زادو ولد دام است شایعتر است که با سایر مطالعات مطابقت دارد (14و22). در این فصول با توجه به تماس بیشتر با جنینهای سقط شده دام و استفاده بیشتر افراد از فراوردههای لبنی غیر پاستوریزه، بروز بیماری بیشتر دیده میشود بطور کلی در نیمه ابتدایی سال بیماری بیشتر دیده میشود به گونهای که 9/62 درصد از موراد بیماری در نیمه ابتدایی سال دیده میشود و 1/37 درصد از بیماری در نیم‌سال دوم بروز میکند.
شایعترین علائم بالینی در بیماران درد عضلانی و استخوانی بودند مطالعه مشابهی در شهر کرد نیز تب و درد عضلانی و در مطالعهای در همدان علائم استخوان و مفصلی از شایعترین علائم بالینی در بیماران بودند (7 و 25) همچنین در مطالعه دیگری در چین تب و خستگی و درد عضلانی از شایعترین علائم بالینی بیماری بودند (26). در حالی که در مطالعه اراک تب با 2/90 درصد تعریق با 1/77 درصد فراوانترین علائم بالینی بوده اند (16).
براساس نتایج مطالعه حاضر 9/24 درصد از افراد نتیجه تست رایت 160/1 و 3/22 درصد از افراد نتیجه ME 2، 80/1 داشتند که با مطالعه نوروزینژاد و همکارانش همخوانی دارد (21) این در حالیست که در مطالعه نیشابور شیوع بروسلوز را بر اساس نتایج آزمایشات رایت و ME2 به ترتیب 80/1 و 40/1 گزارش کردند (27).
در مطالعه حاضر 28 درصد، ابتلای سایر افراد خانواده به تب مالت وجود داشت که با مطالعه ترکمان اسدی و همکاران 8/20 درصد و صادقیان و همکاران که 3/26 درصد و سلحشور و همکاران 4/22 درصد سایر اعضای خانواده درگیر بیماری بودند همخوانی دارد (18، 24 و 28). تفات در میزان ابتلای سایر اعضای خانواده میتواند ناشی از تفاوت در میزان مواجهه، نگهداری دام در منزل و صرف لبنیات غیر پاستوریزه در سایر اعضای خانواده باشد.
در مطالعه حاضر 3/94 درصد از موارد بیماری جدید و تنها 7/5 درصد عود یا شکست درمان بودند. در مطالعات دیگر در فسا، اراک و اصفهان به ترتیب 8/8 ، 9/6 و 4/5 درصد از موارد بیماری عود یا شکست درمان بود (18، 24 و 29). در برخی مطالعات جنس مذکر، تماس شغلی (دامپروری)، طول مدت بیماری قبل از شروع درمان کمتر از دو هفته، وجود هپاتواسپلنومگالی، ترومبوسیتوپنی، رایت 320/1 و ME2 160/1 را به عنوان عوامل خطر عود یا شکست درمان تب مالت اعلام کردهاند (29).
از جمله نقاط قوت این مطالعه میتوان به مشارکت نویسندگان در جمعآوری اطلاعات از مراکز بهداشتی درمانی و در نتیجه پیگیری موارد نقص تا حد زیادی در ثبت داده ها را ذکر کرد اما به علت گذشت زمان بین ثبت دادهها و انجام مطالعه در صورت وجود نقص دادهها امکان تکمیل آن وجود نداشت و از دیگر محدویتهای طرح، جمعآوری اطلاعات از مراجعین مراکز بهداشتی درمانی و خانههای بهداشت و آزمایشگاه‌های دولتی نام برد، بنابراین افرادی که به بخش خصوصی برای خدمات درمانی مراجعه داشتهاند در این مطالعه وارد نشدهاند.
نتیجه‌گیری کلـی و پیشنهادها
بر اساس راهنمای مبارزه با بروسلوز سال 1391، شهرستان قاین از مناطق با آلودگی بسیار بالا طبقه بندی میشود با توجه به اینکه در این مطالعه تب مالت در فصل تابستان و بهار شایعتر است نیاز است که مداخلات آموزشی، درمانی و غربالگریها در این فصول افزایش یابد. همچنین پایین بودن هماهنگی با دامپزشکی و واکسیناسیون دام نیاز به همکاری‌های بین بخشی بیشتری را بین مرکز بهداشت شهرستان و دامپزشکی جهت ایمن سازی منظم دامها، رواج دامداری صنعتی و آموزش رعایت دقیق موارد پیشگیری از تب مالت توسط دامداران سنتی، جلوگیری از ورود دامهای قاچاق از مناطق آلوده را طلب میکند.
تقـدیر و تشـکر
این مقاله از نتایج ثبت شده در پورتال مرکز بهداشت قاین، با کد مصوب: 046 میباشد. از تمام همکاران مرکز بهداشت قاین که اطلاعات را در اختیار نویسنده گذاشتهاند سپاسگزاری میشود.
تعارض منافع
هیچگونه تضاد منافعی بین نویسندگان وجود ندارد و این مقاله با اطلاع و هماهنگی آنها ارسال شده است.
بروسلوز یا تب مالت یکی از شایعترین بیماریهای عفونی باکتریایی مشترک بین انسان و دام است که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم از حیوان آلوده یا فرآوردههای آلوده به انسان انتقال مییابد (1). در میان چندین گونه از بروسلا شناسایی شده Brucella melitensis، Brucella abortus ،Brucella suis مهمترین عوامل ایجاد کننده بیماری در انسان هستند (2). این بیماری به عنوان یک مشکل مهم بهداشتی– اقتصادی در بسیاری از نقاط جهان از جمله کشورهای حوزه مدیترانه، خاورمیانه، خلیج فارس و کشورهای اروپایی، شمال و شمال شرق آفریقا، جنوب و مرکز آسیا و آمریکای جنوبی میباشد (3).
در ایران نتایج مطالعه میرزانژاد و همکاران در سال 2017 میزان بروز تب مالت در یک دوره 18 ساله را از 7 تا 276 در هر صدهزار نفر برآورد کردهاند (4) و در مطالعه پاکزاد و همکاران در سال 1393 بیشترین بروز بیماری را در استان زنجان با 4/63 در هر صدهزار نفر برآورد کردند (5).
بروز بیماری در انسان به صورت سیستمیک است و میتواند در کبد، طحال، استخوان و برخی اندامهای دیگر عفونت چرکی موضعی ایجاد کند (6). اصلیترین علامت بیماری تب است که ممکن است با عرق شبانه و لرز، بیاشتهایی، درد عضلانی، درد مفاصل، کاهش وزن، یبوست، کم خونی، سردرد و ورم بیضهها باشد (7).
مطالعات نشان میدهند تب مالت در فصل بهار و تابستان به علت مصرف محصولات لبنی غیر پاستوریزه مانند شیر و پنیر و بستنی و غیره و ارتباط مستقیم دامداران با دام و جنینهای سقط شده بیشتر اتفاق میافتد و در مقابل میزان بیماری در نیمه دوم سال کاهش مییابد (9-8). این بیماری از راههای مختلفی همچون تماس مستقیم با ترشحات تناسلی (بخصوص در زمان سقط)، خون، بافت و شیر منتقل میشود. همچنین احتمال انتقال بیماری از راه گوارشی، مصرف لبنیات آلوده، راه تنفسی و از راه عمودی (از مادر به جنین) وجود دارد (10 و 11).
به دلیل دامپروری سنتی، عدم رعایت موازین بهداشتی در تولیدات دامی، فقدان واکسیناسیون دامها، جدا نکردن و از بین نبردن دامهای بیمار این بیماری رو به افزایش گذاشته است (1). از طرفی به علت عقیمی و نازایی و از دست دادن ارزش اقتصادی دام مبتلا و به علت ابتلای انسان‌ها تب مالت از دو بعد اقتصادی و بهداشتی حائز اهمیت است (12). لذا با توجه به افزایش بروز بیماری در شهرستان قاین و هزینههای اقتصادی–بهداشتی، این مطالعه با هدف بررسی خصوصیات اپیدمیولوژیک تب مالت در شهرستان قاین طی سالهای 1394 تا 1400 انجام گردید.
مواد و روشها
مطالعه حاضر یک مطالعه گذشتهنگر مبتنی بر جمعیت بود که در شهرستان قاینات انجام شد. جامعه مورد مطالعه 421 بیمار که بر اساس معاینه و شرح حال پزشک و با تشخیص آزمایشگاهی تب مالت تحت پیگیری و درمان قرار گرفته بودند و در طی سالهای 1394 تا پایان سال 1400 توسط بخش خصوصی و دولتی شناسایی شده بودند و فرم تب مالت برایشان تکمیل شده بود، مورد بررسی قرار گرفتند. در نظام مراقبت بیماری در ایران، جهت این که همه افراد در گزارش بیماریها فعالانه شرکت داشته باشند و همچنین جهت هماهنگی و یکدستی اقدامات در سطح کشور، تعاریفی را برای بیماریهای مشمول گزارشدهی و شیوهی گزارش آنها تدوین شده است که بر اساس علائم و نتایج آزمایشات، طبقه بندی بیماریها (مشکوک، محتمل و قطعی) انجام میشود و در کل کشور از این تعاریف برای گزارش بیماریها به سطوح بالاتر استفاده میگردد. بیماری تب مالت جزء بیماریهای مشمول گزارشدهی غیر فوری طبقهبندی میشود و از سطوح محیطی (مراکز جامع سلامت، پایگاه‌های سلامت، خانه های بهداشت، بیمارستان‌های دولتی و آزمایشگاه‌های دولتی) بصورت ماهیانه به مرکز بهداشت شهرستان گزارش میشود و در مرکز بهداشت شهرستان، موارد بیماری در پورتال معاونت سلامت وزارت بهداشت طی مراحل زیر ثبت میشود:
1- شناسایی افراد مشکوک بر اساس شرح حال و علائم بالینی و توسط پزشک
2- با استفاده از آزمونهای سرولوژی رزبنگال، رایت و ME2 نمونههای آزمایشگاهی مورد بررسی قرار میگیرند
3- مشخصات بیمار در فرم اطلاعات تب مالت توسط کارکنان بهداشتی و گزارش به مراکز بهداشت شهرستان مربوط ثبت میشود
4- فرم بررسی اپیدمیولوژیک بیماری تکمیل و اطلاعات در پورتال مرکز بهداشت شهرستان ثبت میشود
5- گزارش موارد بیماری به مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی توسط معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی صورت میگیرد.
معیار ورود افراد به این مطالعه، بر اساس تعاریف طبقه بندی شده موارد محتمل و قطعی تب مالت، شامل: تیتر آزمون رایت مساوی یا بیشتر از 80/1 یا تشخیص قطعی آزمایشگاهی (الف- جدا کردن عامل بیماری از نمونههای بالینی در محیط کشت، ب– تیتر ME2 مساوی یا بیشتر از 40/1 ، ج– کومبس رایت مثبت با فاصله 3 رقت بالاتر از رایت) بود. مطالعات حساسیت آزمایشات سرولوژی رایج در تب مالت (رزبنگال، رایت، ME2) را به ترتیب 94، 89، 3/75 و ویژگی را 70، 4/97، 96 گزارش کردهاند (15-13). متغیرهای مورد بررسی شامل: سال تشخیص، ماه تشخیص، جنسیت، سن، شغل، محل سکونت، سابقه تماس با دام، نوع تماس، سابقه استفاده از فراوردههای لبنی غیرپاستوریزه، سابقه ابتلا سایر اعضای خانواده، نتیجه آزمایش رایت و ME 2، علائم بیماری (بر اساس شرح حال و معاینه بالینی پزشک)، عوارض بیماری و مورد بیماری (جدید، شکست درمان یا عود) برگشت علائم بیماری بعد سه تا شش ماه از درمان مداوم که با مقاومت آنتی بیوتیک همراه نباشد (16) بود.
دادهها پس از جمعآوری وارد نرم افزار اکسل شده و سپس کدبندی متغیرها انجام شد. جهت آنالیز دادهها از نرم افزار spss نسخه 21 استفاده شد. جهت توصیف متغیرها از شاخصهای مرکزی و پراگندگی و برای متغیرهای اسمی و ترتیبی از فراوانی مطلق و نسبی و از آزمونهای آماری کایدو و T- testبرای تجزیه و تحلیل دادهها استفاده شد.
نتـایج
طی سالهای 1394-1400 به تعداد 421 مورد بیمار تب مالت شناسایی شدند که بیشترین تعداد مربوط به سال 1400با 180 مورد (8/42 درصد) با بیشترین میزان بروز (156 در صد هزار) و کمترین تعداد در سال 1396 با 24 مورد (7/5 درصد) و کمترین میزان بروز (58/20 در صدهزار) می باشد (جدول 1). از این تعداد 282 مورد (0/67 درصد) ساکن روستا و 139 مورد ( 0/33 درصد) سکونت در شهر داشتند. 394 مورد ( 6/93 درصد) مورد جدید، 24 مورد (7/5 درصد) عود یا شکست درمان و 11 مورد (6/2 درصد) عوارض داشتند .
جدول 1. توزیع فراوانی تب مالت در شهرستان قاین طی سالهای 1400 – 1394
| متغیر | فراوانی | درصد | میزان بروز (درصد هزار نفر) |
| سال 1394 | 33 | 8/7 | 36/27 |
| سال 1395 | 38 | 0/9 | 26/31 |
| سال 1396 | 24 | 7/5 | 58/20 |
| سال 1397 | 27 | 4/6 | 15/23 |
| سال 1398 | 47 | 2/11 | 31/40 |
| سال 1399 | 72 | 1/17 | 42/60 |
| سال 1400 | 180 | 8/42 | 156 |
| کل | 421 | 100 | 135 |
238 مورد (5/56 درصد) بیماران را مردان و 183 مورد (5/43 درصد) را زنان تشکیل میدادند. از نظر شغلی 239 مورد (7/56 درصد) دامدار و کشاورز، 82 مورد (2/19 درصد) خانهدار، 38 مورد (9 درصد) دانشآموز و دانشجو، 63 مورد (9/14 درصد) مربوط به سایر مشاغل بودند.
از نظر سوابق تماس با دام 332 مورد (9/78 درصد) با دام زنده تماس داشته اند (جدول 3). در بررسی بین محل سکونت با سابقه تماس با دام، تماس با خون و ترشحات آلوده، نگهداری دام در محل سکونت ارتباط آماری معنیداری پیدا شد (0.05>p).
از نظر مصرف فرآوردههای لبنی غیر پاستوریزه بطور کل 333 مورد (1/79 درصد) سابقهای از مصرف فرآوردههای لبنی غیر پاستوریزه را ذکر کردهاند. بیشترین فراوانی مربوط به مصرف شیر غیر پاستوریزه 219 مورد (33 درصد)، و کمترین فراوانی مربوط به بستنی غیرپاستوریزه 9 مورد (3/1 درصد) بود (جدول 3). در بررسی ارتباط بین نوع بیماری (جدید و یا عود) با مصرف فرآوردههای لبنی غیر پاستوریزه (شیر، خامه و کره)، ارتباط آماری معنیداری مشاهده شد (0.05>p).
بیشترین موارد گزارش بیماری 140 مورد (2/33درصد) در تابستان و کمترین موارد بیماری 75 مورد (8/17درصد) در زمستان رخ داده است (شکل1).
شکل1. توزیع فراوانی بیماری بر حسب فصل در سالهای 1394-1400 در شهرستان قائنات
بیشترین فراوانی نتیجه آزمایش رایت مربوط به 160/1 به تعداد 105 مورد (9/24 درصد) و کمترین آن مربوط به 40/1 به تعداد 7 مورد (7/1 درصد) و در خصوص نتایج آزمایش ME2 بیشترین فراوانی مربوط به 80/1 به تعداد 94 مورد (3/22 درصد) و کمترین فراوانی مربوط به 1280/1 به تعداد 4 مورد (1درصد) بود (جدول شماره 2).
جدول 2. توزیع فراوانی نتایج آزمایشات رایت و ME2در شهرستان قاین
| متغیر | مقادیر | تعداد | درصد |
| تست رایت | 40/1 | 7 | 7/1 |
| 80/1 | 82 | 5/19 | |
| 160/1 | 105 | 9/24 | |
| 320/1 | 73 | 3/17 | |
| 640/1 | 67 | 9/15 | |
| 1280/1 | 30 | 1/7 | |
| 2ME | 20/1 | 8 | 9/1 |
| 40/1 | 86 | 4/20 | |
| 80/1 | 94 | 3/22 | |
| 160/1 | 81 | 2/19 | |
| 320/1 | 55 | 1/13 | |
| 640/1 | 25 | 9/5 | |
| 1280/1 | 4 | 1 |
جدول 3. توزیع فراوانی راههای انتقال تب مالت در شهرستان قائنات در سالهای 1394 – 1400
متغیر |
1394 | 1395 | 1396 | 1397 | 1398 | 1399 | 1400 | |
| تعداد(درصد) | تعداد(درصد) | تعداد(درصد) | تعداد(درصد) | تعداد(درصد) | تعداد(درصد) | تعداد(درصد) | ||
| تماس با دام | دارد | 30(90) | 31(5/81) | 20(3/83) | 16(2/59) | 43(5/91) | 64(8/88) | 128(1/71) |
| ندارد | 3(10) | 7(5/18) | 4(6/16) | 11(7/40) | 4(5/8) | 8(2/11) | 52(8/28) | |
| سابقه واکسیناسیون دام | دارد | 17(5/51) | 12(5/31) | 11(8/45) | 8(6/29) | 23(9/48) | 23(9/31) | 42(3/23) |
| ندارد | 10(3/30) | 19(50) | 4(6/16) | 2(4/7) | 8(17) | 2(7/2) | 21(6/11) | |
| نامشخص | 6(1/18) | 7(4/18) | 9(5/37) | 17(9/62) | 16(34) | 47(2/65) | 117(65) | |
| تماس با دام زنده | 23(6/69) | 25(7/65) | 18(75) | 13(1/48) | 31(9/65) | 42(3/58) | 104(7/57) | |
| نگهداری دام در محل سکونت | 14(4/42) | 7(4/18) | 9(5/37) | 11(7/40) | 12(5/25) | 19(3/26) | 29(1/16) | |
| تماس با خون و ترشحات زایمانی دام | 10(3/30) | 4(5/10) | 6(25) | 4(8/14) | 9(1/19) | 8(1/11) | 30(6/16) | |
| حضور در محل نگهداری دام و کود حیوانی | 20(6/60) | 10(3/26) | 14(3/58) | 12(4/44) | 31(9/65) | 20(7/27) | 75(6/41) | |
| ذبح دام | 10(3/30) | 2(2/5) | 5(8/20) | 4(8/14) | 6(7/12) | 1(3/1) | 11(1/6) | |
| مصرف فرآوردههای لبنی غیر پاستوریزه | شیر | 18(5/54) | 20(6/52) | 12(50) | 7(9/25) | 34(3/72) | 44(1/61) | 84(6/46) |
| پنیر | 10(3/30) | 13(2/34) | 4(6/16) | 9(3/33) | 25(1/53) | 29(2/40) | 89(4/49) | |
| خامه | 5(1/15) | 0(0) | 5(8/20) | 2(4/7) | 9(1/19) | 1(3/1) | 11(1/6) | |
| کره | 3(9) | 0(0) | 6(25) | 1(7/3) | 7(8/14) | 1(3/1) | 17(4/9) | |
| آغوز | 17(5/51) | 15(4/39) | 8(3/33) | 5(5/18) | 26(3/55) | 27(5/37) | 64(5/35) | |
| سرشیر | 7(2/21) | 1(6/2) | 5(8/20) | 0(0) | 3(3/6) | 0(0) | 8(4/4) | |
| بستنی | 0(0) | 0(0) | 2(3/8) | 1(7/3) | 1(1/2) | 0(0) | 5(7/2) | |
| ندارد | 2(6) | 0(0) | 0(0) | 1(7/3) | 0(0) | 0(0) | 0(0) | |
| نامشخص | 1(3) | 0(0) | 1(1/4) | 0(0) | 0(0) | 0(0) | 0(0) | |
از نظر هماهنگی با اداره دامپزشکی 106 مورد (2/25 درصد)، 144 مورد (2/34 درصد) واکسیناسیون در دام ، 118 مورد (28 درصد) ابتلا در سایر افراد خانواده، 11 مورد (6/2 درصد) عوارض بیماری و 48 مورد (4/11 درصد) سابقه بستری در بیمارستان به علت تب مالت را ذکر میکردند.
بحث
اگرچه تب مالت در برخی از کشورها ریشهکن شده ولی متاسفانه در کشور ما هنوز به صورت یک مشکل بهداشتی اندمیک وجود دارد. براساس نتایج مطالعه حاضر روند ابتلا به بیماری در شهرستان قاینات از سال 94 تا سال 1400 بصورت صعودی است که با نتایج مطالعه شیرزادی و همکاران همخوانی دارد بر اساس نتایج این مطالعه، روند بیماری تب مالت در خراسان جنوبی در سالهای 2009 تا 2011 صعودی و در سال 2012 این روند کاهشی و مجددا در سالهای 2013 تا 2015 به صورت صعودی بوده است (17)، این در حالیست که در برخی مطالعات از قبیل مطالعه جعفر نژاد طی سالهای 1388 تا 95 و در مطالعه نوروزینژاد در لرستان طی سالهای 1394–1395 با ارائه برنامههایی از قبیل کنترل ابتلای دام با واکسیناسیون و آموزش چهره به چهره دامداران روند رو به کاهش داشتهاند (18). روند صعودی بیماری در شهرستان به علت دسترسی بیشتر مردم به خدمات آزمایشگاهی، بهبود در روند بیماریابی و ثبت اطلاعات آماری افزایش شیوع بیماری در جمعیت دامی و واردات دام ناسالم از قسمت‌های جنوبی کشور که بصورت غیر قانونی و فاقد واکسیناسیون میباشد .
بیشترین سن شیوع بیماری در مطالعه حاضر 36 سالگی بدست آمد، در مطالعه شیرزاد و همکاران نیز بیشترین فراوانی بیماری در 59-30 سالگی (17) و در مطالعات باقری و باقری زاده و همکارانشان در سن 33 سالگی رخ داده بود (19و20) همچنین در مطالعهای در شمال و شمال غرب ایران میانگین سنی بیماران در زمان ابتلا 34 سال بدست آمد (5)، در حالی که در مطالعه ای در مشهد بیشتر مبتلایان تب مالت را گروه سنی جوانان 16-24 سال تشکیل می دادند (21). تب مالت بیشتر در گروه سنی میانسالی که در حوزه دامداری و کشاورزی فعالیت دارند دیده می شود لذا با توجه به فعال بودن این گروه سنی از لحاظ اقتصادی و اجتماعی نیاز به توجه ویژه در امر آموزش به این قشر از افراد جامعه را دارد.
تب مالت اگرچه به صورت یک بیماری مرتبط با شغل و در مردان بیشتر از زنان دیده می شود به گونه ای که 56 درصد از افراد مطالعه حاضر را مردان کشاورز و دامدار تشکیل می دادند و از این نظر با نتایج مطالعات دیگر هم راستا می باشد (19-17). اما در مطالعه ای که در کردستان و لرستان انجام شده است زنان خانه دار با 1/33 درصد بیشترین مبتلایان را تشکیل می دادند (14و22) بالا بودن درصد ابتلا در مردان می تواند با فعالیت بیشتر مردان منطقه در مشاغلی از قبیل کشاورزی، چوپانی و دامداری، قصابی و کار در کشتارگاه‌ها با روش‌های سنتی مربوط باشد. از طرفی زنان خانهدار به جهت دوشیدن شیر با دست و همراهی آنان در امورات دامداری و کشاورزی علت بالا بودن تعدادشان در ابتلا به تب مالت می باشد.
در این مطالعه 67 درصد از مبتلایان ساکن روستا بودند در مطالعات دیگری در فسا، کردستان و خراسان نیز به ترتیب 9/81، 8/81، 4/86 درصد از بیماران روستایی بودند (23-21) که میتواند ناشی از مصرف لبنیات غیر پاستوریزه و تماس بیشتر روستانشیان با دام و فضولات حیوانی و وجود دام بیشتر در مناطق روستایی باشد .
نتایج این مطالعه نشان دادند که تماس با دام و فرآوردههای لبنی غیر پاستوریزه بخصوص شیر و پنیر غیر پاستوریزه بیشترین فراوانی را دارند . نتایج مطالعه موسوی و همکاران در سال 1392 نشان دادند که بیشتر از 85 درصد از بیماران سابقه مصرف شیر و فرآوردههای غیر پاستوریزه و 9 درصد افراد سابقه تماس با دام داشتند همچنین در لرستان و اصفهان نیز مصرف پنیر و شیر غیر پاستوریزه بیشترین فراوانی را داشتند (14، 18و 24). با وجود تایید ارتباط بین مصرف لبنیات غیر پاستوریزه و بیماری در مطالعات پیشین، اما هنوز مصرف مواد لبنی غیر پاستوریزه بویژه پنیر محلی و خاگینه که از شیر نجوشیده تهیه و بصورت تازه مصرف می گردد و مرسوم بودن فرهنگ هم شیری بویژه در مناطق روستایی، متاسفانه به عنوان یکی از عوامل خطر شیوع بیماری به حساب میآیدکه بالا بردن سطح آگاهی افراد به خصوص زنان روستایی در این زمینه میتواند راهگشا باشد.
در مطالعه حاضر 9/78 درصد افراد با دام زنده در تماس بودهاند در کردستان و مطالعه انجام شده در شمال و شمال غرب کشورنیز تماس با دام زنده به عنوان یکی از اصلیترین راههای آلودگی بیماران به تب مالت شناسایی کردند (5 و22)، این در حالی است که در مطالعات دیگر نگهداری دام در محل سکونت بیشترین فراوانی موارد بیماری را تشکیل میدادند (21) به گونهای که در لرستان 2/85 درصد، نگهداری دام در محل سکونت داشتند و تماس با دام زنده در 8/19 درصد از افراد دیده شده است (14). خشکسالی‌ها و کاهش تعداد دام در منطقه باعث شده است که به علت عدم صرفه اقتصادی برای رفت آمد به محل های نگهداری دام در مکان‌هایی دورتر از محل زندگی افراد، دام در منازل مسکونی روستانشینان نگهداری شود و این همجواری محل زندگی و محل نهگداری دام منجر به معلق شدن میکرو ارگانیسم در هوا و استنشاق هوای آلوده در نتیجه در افزایش تعداد موارد بیماران نقش داشته است.
از این مطالعه مشاهده میشود که بیماری در فصل تابستان و بهار که فصل زادو ولد دام است شایعتر است که با سایر مطالعات مطابقت دارد (14و22). در این فصول با توجه به تماس بیشتر با جنینهای سقط شده دام و استفاده بیشتر افراد از فراوردههای لبنی غیر پاستوریزه، بروز بیماری بیشتر دیده میشود بطور کلی در نیمه ابتدایی سال بیماری بیشتر دیده میشود به گونهای که 9/62 درصد از موراد بیماری در نیمه ابتدایی سال دیده میشود و 1/37 درصد از بیماری در نیم‌سال دوم بروز میکند.
شایعترین علائم بالینی در بیماران درد عضلانی و استخوانی بودند مطالعه مشابهی در شهر کرد نیز تب و درد عضلانی و در مطالعهای در همدان علائم استخوان و مفصلی از شایعترین علائم بالینی در بیماران بودند (7 و 25) همچنین در مطالعه دیگری در چین تب و خستگی و درد عضلانی از شایعترین علائم بالینی بیماری بودند (26). در حالی که در مطالعه اراک تب با 2/90 درصد تعریق با 1/77 درصد فراوانترین علائم بالینی بوده اند (16).
براساس نتایج مطالعه حاضر 9/24 درصد از افراد نتیجه تست رایت 160/1 و 3/22 درصد از افراد نتیجه ME 2، 80/1 داشتند که با مطالعه نوروزینژاد و همکارانش همخوانی دارد (21) این در حالیست که در مطالعه نیشابور شیوع بروسلوز را بر اساس نتایج آزمایشات رایت و ME2 به ترتیب 80/1 و 40/1 گزارش کردند (27).
در مطالعه حاضر 28 درصد، ابتلای سایر افراد خانواده به تب مالت وجود داشت که با مطالعه ترکمان اسدی و همکاران 8/20 درصد و صادقیان و همکاران که 3/26 درصد و سلحشور و همکاران 4/22 درصد سایر اعضای خانواده درگیر بیماری بودند همخوانی دارد (18، 24 و 28). تفات در میزان ابتلای سایر اعضای خانواده میتواند ناشی از تفاوت در میزان مواجهه، نگهداری دام در منزل و صرف لبنیات غیر پاستوریزه در سایر اعضای خانواده باشد.
در مطالعه حاضر 3/94 درصد از موارد بیماری جدید و تنها 7/5 درصد عود یا شکست درمان بودند. در مطالعات دیگر در فسا، اراک و اصفهان به ترتیب 8/8 ، 9/6 و 4/5 درصد از موارد بیماری عود یا شکست درمان بود (18، 24 و 29). در برخی مطالعات جنس مذکر، تماس شغلی (دامپروری)، طول مدت بیماری قبل از شروع درمان کمتر از دو هفته، وجود هپاتواسپلنومگالی، ترومبوسیتوپنی، رایت 320/1 و ME2 160/1 را به عنوان عوامل خطر عود یا شکست درمان تب مالت اعلام کردهاند (29).
از جمله نقاط قوت این مطالعه میتوان به مشارکت نویسندگان در جمعآوری اطلاعات از مراکز بهداشتی درمانی و در نتیجه پیگیری موارد نقص تا حد زیادی در ثبت داده ها را ذکر کرد اما به علت گذشت زمان بین ثبت دادهها و انجام مطالعه در صورت وجود نقص دادهها امکان تکمیل آن وجود نداشت و از دیگر محدویتهای طرح، جمعآوری اطلاعات از مراجعین مراکز بهداشتی درمانی و خانههای بهداشت و آزمایشگاه‌های دولتی نام برد، بنابراین افرادی که به بخش خصوصی برای خدمات درمانی مراجعه داشتهاند در این مطالعه وارد نشدهاند.
نتیجه‌گیری کلـی و پیشنهادها
بر اساس راهنمای مبارزه با بروسلوز سال 1391، شهرستان قاین از مناطق با آلودگی بسیار بالا طبقه بندی میشود با توجه به اینکه در این مطالعه تب مالت در فصل تابستان و بهار شایعتر است نیاز است که مداخلات آموزشی، درمانی و غربالگریها در این فصول افزایش یابد. همچنین پایین بودن هماهنگی با دامپزشکی و واکسیناسیون دام نیاز به همکاری‌های بین بخشی بیشتری را بین مرکز بهداشت شهرستان و دامپزشکی جهت ایمن سازی منظم دامها، رواج دامداری صنعتی و آموزش رعایت دقیق موارد پیشگیری از تب مالت توسط دامداران سنتی، جلوگیری از ورود دامهای قاچاق از مناطق آلوده را طلب میکند.
تقـدیر و تشـکر
این مقاله از نتایج ثبت شده در پورتال مرکز بهداشت قاین، با کد مصوب: 046 میباشد. از تمام همکاران مرکز بهداشت قاین که اطلاعات را در اختیار نویسنده گذاشتهاند سپاسگزاری میشود.
تعارض منافع
هیچگونه تضاد منافعی بین نویسندگان وجود ندارد و این مقاله با اطلاع و هماهنگی آنها ارسال شده است.
مرور کتاب: پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
بیماریهای عفونی
دریافت: 1401/10/20 | پذیرش: 1401/11/30 | انتشار: 1402/6/3
دریافت: 1401/10/20 | پذیرش: 1401/11/30 | انتشار: 1402/6/3
فهرست منابع
1. Shahbazi Y, Afshari Safavi E, Shavisi N. The epidemiological survey of animal brucellosis in Kermanshah province. Iranian Journal of Veterinary Clinical Sciences. 2016;10.)1.(
2. Khoshnood S, Pakzad R, Koupaei M, Shirani M, Araghi A, Irani GM, et al.Prevalence, diagnosis, and manifestations of brucellosis: A systematic review and metaanalysis. Frontiers in Veterinary Science. 2022;9 . [DOI:10.3389/fvets.2022.976215] [PMID] [PMCID]
3. Nematollahi S, Ayubi E, Karami M, Khazaei S, Shojaeian M, Zamani R, et al. Epidemiological characteristics of humanbrucellosis in Hamadan Province during 2009-2015: results from the National Notifiable Diseases Surveillance System. International Journal of Infectious Diseases. 2017;61:56-61 . [DOI:10.1016/j.ijid.2017.06.002] [PMID]
4. Mirnejad R, Jazi FM, Mostafaei S, Sedighi M. Epidemiology of brucellosis in Iran: A comprehensive systematic review and meta-analysis study. Microbial pathogenesis. 2017;109:239-47 . [DOI:10.1016/j.micpath.2017.06.005] [PMID]
5. Pakzad R, Barati M, Moludi J, Barati H, Pakzad I. Epidemiology of brucellosis in the North and North-West Iran. Paramedical Sciences and Military Health. 2016;11(1):17-23 .
6. Rajabzadeh R, Shoraka H, Arzamani K, Alavinia S, Hosseini S, Rihani H. Epidemiological aspects of brucellosis in North Khorasan province during 2006-2011.Journal of North Khorasan University of Medical Sciences. 2014;5(4):7 .53-60 [DOI:10.29252/jnkums.5.4.753]
7. Taheri sm, Lotfi mh, Ghaderi A, Reisi A, Mohammadzadeh M. Epidemiology of brucellosis in Shahr-e-Kord from 2010 to 2014. 2016.
8. Moosazadeh M, Abedi G, Kheradmand M, Safiri S, Nikaeen R. Seasonal pattern of brucellosis in Iran: A systematic review and meta-analysis. 2016. [DOI:10.18869/acadpub.jhs.4.1.62]
9. Saeedinejad S, Mirzaee M, Parisaee Z, Khalili A, Paymard A. Prevalence of brucellosis in Kohgiluyeh and Boyer Ahmad Province in 2017. Electronic Journal of General Medicine. 2018;15 .(3). [DOI:10.29333/ejgm/86119]
10. Dadar M, Shahali Y, Fakhri Y, Godfroid J. The global epidemiology of Brucella infections in terrestrial wildlife: A meta‐analysis. Transboundary and Emerging Diseases. 2021;68(2):715-29 . [DOI:10.1111/tbed.13735] [PMID]
11. González-Espinoza G, Arce-Gorvel V, Mémet S, Gorvel J. Brucella: Reservoirs and Niches in Animalsand Humans. Pathogens 2021, 10, 186. Host Immune Responses and Pathogenesis to Brucella spp Infection. 2021:131 . [DOI:10.3390/pathogens10020186] [PMID] [PMCID]
12. Azarkamand B, Pourmahdi Borujeni M, Gharibi D, Ghorbanpour M. Comparison of serological methods for the diagnosis of brucellosis in waterbuffalo. Iranian Veterinary Journal. 2017;13(1):5-12.
13. Halashi B, Tarokhian H, Sayad B, Salari F, Karaji AG. Comparison of the sensitivity and specifity of modified Rose Bengal and ELISA test in the diagnosis of brucellosis. 2018. .
14. Norouzinezhad F ,Erfani H, Norouzinejad A, Kaveh F, Ghaffari F. Epidemiology of human brucellosis (Malta fever) in Lorestan province during 2009-2017. Quarterly Journal of Caspian Health and Aging. 2020;5(2):66-79 .
15. Hoseini SD, Ghaznavirad E, Farazi AA. Accuracy of Indirect ELISA Prepared from Recombinant Bp26 Gene of Brucella melitensis in Diagnosis of Human Brucellosis.Irainan South Medical Journal (ISMJ(. 2020;23(4):292-301 . [DOI:10.52547/ismj.23.4.292]
16. Farazi A, Sofian M, Sarmadian H, Madinebonab M. Comparing Ginseng and Gentamicin as Components of Regimen for Alleviating Clinical Symptoms of Brucellosis and its Recurrence Rate. Complementary Medicine Journal. 2018;8(2):2243-53 .
17. Shirzadi MR, Mohammadi P, Moradi G, Goodarzi E, Khazaei S, Moayed L, et al. The Incidence and Geographical Distribution of Brucellosis inIran Using Geographic Information System and Prediction of its Incidence in 2021. Journal of preventive medicine and hygiene. 2021;62(3):E635.
18. Sadeghian M, Jafarnejad A. Epidemiologic survey of Brucellosis in Fasa during 20092017. medical journal ofmashhad university of medical sciences. 2019;62(2):1449-55.
19. Bagheri H, Tapak L, Karami M, Amiri B, Cheraghi Z. Epidemiological Features of Human Brucellosis in Iran (2011-2018) and Prediction of Brucellosis with Data-Mining Models. Journal of researchin health sciences. 2019;19(4):e00462 .
20. Bagherizadeh Y. Evaluating the prevalence of Brucellosis disease by ELISA and Wright Test in patients referred Ostad Alinasab Hospital in Tabriz .
21. Norouzinezhad F, Erfani H, Norouzinejad A, Kaveh F, GhaffariF. Epidemiological indices and trend of incidence of human brucellosis in Khorasan-e-Razavi Province from 2009 to 2016. Journal of Military Medicine. 2019;21(4):362-71. [DOI:10.34172/jrhs.2021.70] [PMID] [PMCID]
22. Norouzinezhad F, Erfani H, Norouzinejad A, Kaveh F, Ghaffari F. Epidemiological characteristics and trend of the incidence of human brucellosis in Kurdistan Province from 2009 to 2016. Iranian Journal of Epidemiology. 2020;15(4):323-33 . [DOI:10.34172/jrhs.2021.70] [PMID] [PMCID]
23. A D, M S, A G. Epidemiological investigation of brucellosis in Fasa city during 20092017. Journal of the Faculty of Medicine, Mashhad University of Medical Sciences. 2019;62(2):1449-55 .
24. Salahshouri A, Ramezanpour J, Gheibipour H. Epidemiological Study of the Brucellosis in Iran, Isfahan, 2010-2015. International Journal of Epidemiologic Research. 2021;8(3):95-9 . [DOI:10.34172/ijer.2021.18]
25. Eini P, Hedayat Yaghoobi M, Tahai SM, Tahamoli Roudsari A, Seif-Rabiei M-A.Comparison of serum levels of anti-cyclic citrullinated peptide antibody (Anti-CCP) and Rheumatoid factor level in Brucellosis patients with and without osteoarticular symptoms. Studies in Medical Sciences. 2022;33(3):194-9 . [DOI:10.52547/umj.33.3.194]
26. Zheng R, Xie S, Lu X, Sun L, Zhou Y, Zhang Y, et al. A systematic review and metaanalysis of epidemiology and clinical manifestations of human brucellosis in China. BioMed researchinternational. 2018;2018 . [DOI:10.1155/2018/5712920] [PMID] [PMCID]
27. Najafi S, Salehi M. The Survey of Brucellosis in Suspicious Patients Who Referred to a Medical Diagnostic Laboratory in Neyshabur, Northeast of Iran (2010-2015). 2016 .
28. Hashemi H, Moghimbeigi A. Screening of Brucellosis inHousehold Members of Patients with Brucellosis in Hamadan. Avicenna Journal of Clinical Medicine. 2017;24(2):106-11 . [DOI:10.21859/hums-24023]
29. Farazi A, Zarrinfar N, Didgar F, Jabbariasl M, Mirzajani P. Risk factors for failure of treatment and relapse of brucellosis. Journalof Arak University of Medical Sciences. 2014;17(4):47-53 .
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
اخلاق نشر
این نشریه با احترام به قوانین اخلاق در نشریات تابع قوانین کمیتۀ اخلاق در انتشار (COPE) می باشد و از آیین نامه اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در آثار علمی پیروی می نماید.
